The Analysis Of The Relationship Between Self-Efficacy, Proactive Personality And Openness To Change Perceptions Teachers

Yıl 2018, Cilt: 19 Sayı: 2, 293 - 311, 31.08.2018

Fatih Bozbayındır , Sedat Alev

https://doi.org/10.17679/inuefd.346666

Cited By: 15

Öz

The aim of this
research was to determine the influence of the self-efficacy perception on
openness towards change and to reveal the mediating role of this influential
proactive personality. Relational screening model was used in the study. The
data were collected from 356 teachers working in primary and secondary schools
in Gaziantep in the academic year of 2016-2017. The general self-efficacy
scale, proactive personality scale, and openness to change scale of schools
were used to collect the research data. In the analysis of the data,
descriptive analyzes, correlation analysis and structural equality model
analysis were used. In addition, path analysis was conducted to test the
structural model. As a result of this research; it was found that
self-efficacy has a negative effect on proactive personality and openness
towards change. In addition, the structural equality model and the Sobel test
were used to determine the relative mediating role between proactive
personality, self-efficacy, and openness towards change.

Anahtar Kelimeler

Self efficacy, proactive personality, openness to change and teacher

Öğretmenlerin Öz Yeterlilik, Proaktif Kişilik ve Değişime Açıklık Algıları Arasındaki İlişkinin İncelenmesi

Öz

Bu araştırmanın amacı, öz yeterlilik algısının
değişime açıklık üzerindeki etkisini belirleyebilmek ve bu etkide proaktif
kişiliğin aracılık rolünü ortaya koyabilmektir. Araştırmada ilişkisel model
kullanılmıştır. Veriler 2016-2017 eğitim öğretim yılında Gaziantep’teki
ilkokul ve ortaokullarda çalışan 356 öğretmenden toplanmıştır. Araştırma
verilerinin toplanmasında genel öz yeterlilik ölçeği, proaktif kişilik ölçeği
ve okulların değişime açıklık ölçeği kullanılmıştır. Verilerin çözümlenmesinde
betimleyici analizler, ilgileşim analizi ve yapısal eşitlik modeli analizi
kullanılmıştır. Ayrıca yapısal modeli test etmek için yol analizi yapılmıştır.
Bu araştırmanın sonucunda; öz yeterliliğin proaktif kişilik ve değişime
açıklık üzerinde negatif bir etkisi olduğu belirlenmiştir. Ayrıca, proaktif
kişiliğin, öz yeterlilik ve değişime açıklık arasındaki ilişkide kısmi
aracılık rolü olduğu yapısal eşitlik modeli ve Sobel testi kullanılarak
belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Öz yeterlilik, proaktif kişilik, değişime açıklık ve öğretmen

Kaynakça

• Akın, U. (2014). Okul müdürlerinin inisiyatif alma düzeyleri ile öz-yeterlikleri arasındaki ilişki. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi Dergisi, 20(2), 125-149.
• Akbulut, E. (2006). Müzik öğretmeni adaylarının mesleklerine ilişkin özyeterlik inançları. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 3(2), 24–33.
• Akbulut, H. S. (2015). The relationship between writing self-efficacy and writing performance in a university english preparatory course. Master of Arts, Cukurova University, The Institute of Social Sciences, Adana.
• Armenakis, A. A., & Harris, S. G. (2002). Crafting a change message to create transformational readiness. Journal of Organizational Change Management, 15(2), 169-183.
• Ashford, S. J., & Tsui, A. S. (1991). Self-regulation for managerial effectiveness: The role of active feedback seeking. Academy of Management Journal, 34(2), 251-280.
• Aslan, M., Beycioglu, K., ve Konan, N. (2008). Principals’ openness to change in Malatya, Turkey. International Electronic Journal for Leadership in Learning, 12(8), 1-13.
• Atıcı, M. (2001). Yüksek ve düşük yetkinlik düzeyine sahip öğretmenlerin sınıf yönetimi stratejileri. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi Dergisi, 7(4), 483-499.
• Ayık, A., Savaş, M., ve Yücel, E. (2015). İlkokullarda görev yapan okul müdürlerinin genel öz yeterlik ile örgütsel bağlılık algıları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 8(2), 193-218.
• Aypay, A. (2010). Genel Öz Yeterlik Ölçeği’nin (GÖYÖ) Türkçe’ye Uyarlama Çalışması. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 11 (2), 113-131.
• Azar, A. (2010). Ortaöğretim fen bilimleri ve matematik öğretmeni adaylarının öz yeterlilik inançları. Zonguldak Karaelmas Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 6(12), 235-252.
• Babaoğlan, E. ve Korkut, K. (2010). Sınıf öğretmenlerinin öz yeterlik inançları ile sınıf yönetimi beceri algıları arasındaki ilişki. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 11(1), 1-19.
• Bandura, A. (1997). Self-efficacy: The exercise of control. New York, NY: Freeman. Bateman, T. S., & Crant, J. M. (1993). The pro-active component of organizational behavior: A measure and correlates. Journal of Organizational Behavior, 14, 103–118.
• Bateman, T. S., & Crant, J. M. (1999). Proactive behavior: Meaning, impact, recommendations. Business Horizons, 42(3), 63-70.
• Bledow, R., & Frese, M. (2009). A situational judgment test of personal initiative and its relationship to performance. Personnel Psychology, 62(2), 229-258.
• Bozbaş, Y. (2015). Sınıf öğretmenlerinin öz yeterlilik inançları ve sınıf yönetimi beceri algıları arasındaki ilişki Yayımlanmamış Yüksek lisans tezi, İstanbul Aydın Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Bökeoğlu, Ö. Ç., ve Yılmaz, K. (2008). İlköğretim okullarında örgütsel güven hakkında öğretmen görüşleri. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 14(2), 211-233.
• Crant, J. M. (1996). The proactive personality scale as a predictor of entrepreneurial intentions. Journal of Small Business Management, 34(3), 42-49.
• Crant, J. M. (2000). Proactive behavior in organizations. Journal of Management, 26, 435–462.
• Cunningham, C. E., Woodward, C.A., Shannon, H.S., MacIntosh, J., Lendrum B., Rosenbloom, D. ve Brown, J. (2002). Readiness for organizational change: A longitudinal study of workplace, psychological and behavioral correlates. Journal of Occupational and Organizational Psychology, 75, 377–392.
• Çalışkan, Ö. (2011). Investigation of the relationship between teachers’ readiness for organizational change and resilience. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Ortadoğu Teknik Üniversitesi, Ankara.
• Çetin, F. (2011). Örgüt içi girişimcilikte öz yeterlilik algısı ve kontrol odağının rolü. Business and Economics Research Journal, 2(3), 69-85.
• Demirtaş, H. (2012). İlköğretim okullarının değişime açıklığı. İlköğretim Online, 11(1), 18-34.
• Frese, M., & Fay, D. (2001). 4. Personal initiative: An active performance concept for work in the 21st century. Research in Organizational Behavior, 23, 133-187.
• Frese, M., Fay, D., Hilburger, T., Leng, K., & Tag, A. (1997). The concept of personal initiative: Operationalization, reliability and validity in two German samples. Journal of Occupational and Organizational Psychology, 70, 139-161.
• Herold, D. M., Fedor, D. B., & Caldwell, S. D. (2007). Beyond change management: a multilevel investigation of contextual and personal influences on employees' commitment to change. Journal of Applied Psychology, 92(4), 942.
• Hoe, S.L. (2008). Issues and procedures in adopting structural equation modeling technique. Journal of Applied Quantitative Methods, 3(1), 76-83.
• Holt, D. T., Armenakis, A. A., Feild, H. S., & Harris, S. G. (2007). Readiness for organizational change: The systematic development of a scale. The Journal of applied behavioral science, 43(2), 232-255.
• İnandı, Y., Yeşil, H., Karatepe, R., ve Uzun, A. (2015). Öğretmenlerin ve okul müdürlerinin özyeterlikleri ile değişime gösterdikleri direnç arasındaki ilişkinin incelenmesi. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 11(2), 563-581.
• Jones, R. A., Jimmieson, N. L., & Griffiths, A. (2005). The impact of organizational culture and reshaping capabilities on change implementation success: The mediating role of readiness for change. Journal of Management Studies, 42(2), 361-386.
• Jose, P. E. (2003). MedGraph-I: A programme to graphically depict mediation among three variables: The internet version, version 2.0. Victoria Univesity of Wellington, Wellington, New Zealand. Retrieved from http://www.victoria.ac.nz/staff/paul-josefiles/medgraph/medgraph.php.
• Judge, T. A., & Bono, J. E. (2001). Relationship of core self-evaluations traits—self-esteem, generalized self-efficacy, locus of control, and emotional stability—with job satisfaction and job performance: A meta-analysis. Journal of Applied Psychology, 86(1), 80-92.
• Kickul, J., & Gundry, L. (2002). Prospecting for strategic advantage: The proactive entrepreneurial personality and small firm innovation. Journal of Small Business Management, 40(2), 85-97.
• Kiremit, H. Ö. (2006). Fen bilgisi öğretmenliği öğrencilerinin biyoloji ile ilgili öz-yeterlik inançlarının karşılaştırılması. Yayımlanmamış Doktora tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
• Kondakçı, Y., Zayim, M.ve Çalışkan, Ö. (2010). Okul yöneticilerinin değişime hazır olma tutumlarının okulun öğretim düzeyi, yöneticilerin deneyimi ve okul büyüklüğü bağlamında incelenmesi. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 11(2), 155-175.

• Lee, J. C. K. (2000). Teacher receptivity to curriculum change in the implementation stage: The case of environmental education in Hong Kong. Journal of Curriculum Studies, 32(1), 95-115.
• Lee, S. M., & Peterson, S. J. (2000). Culture, entrepreneurial orientation, and global competitiveness. Journal of world business, 35(4), 401-416.
• Lin, S. H., Lu, W. C., Chen, M. Y., & Chen, L. H. (2014). Association between proactive personality and academic self–efficacy. Current Psychology, 33(4), 600-609.
• Manzar-Abbas, S. S., & Lu, L. (2015). Self-efficacy beliefs of Chinese primary school teachers. Pakistan Journal of Psychological Research, 30(2), 289-303.
• Meydan, C. H. ve Şeşen, H. (2015). Yapısal eşitlik modellemesi AMOS uygulamaları. Ankara: Detay Yayıncılık.
• McGee, J. R., & Wang, C. (2014). Validity-supporting evidence of the self-efficacy for teaching mathematics ınstrument. Journal of Psychoeducational Assessment, 32(5), 390-403.
• Morrison, E. W., & Phelps, C. C. (1999). Taking charge at work: Extrarole efforts to initiate workplace change. Academy of Management Journal, 42(4), 403-419.
• Okutan, M., ve Kahveci, A. (2012). İlköğretim okul müdürlerinin genel öz yeterlik inançlarının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi (Rize örneği). Kastamonu Eğitim Dergisi, 20(1), 27-42.
• Özdemir, S. (2000). Eğitimde örgütsel yenileşme. Ankara: Pegem A Yayınları.
• Özdemir, S. M. (2008). Sınıf öğretmeni adaylarının öğretim sürecine ilişkin öz-yeterlik inançlarının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Kuram ve Uygulamada
• Eğitim Yönetimi Dergisi, 14(2), 277-306.
• Pajares, F., & Schunk, D. H. (2002). Self and self-belief in psychology and education: A historical perspective. Improving academic achievement: Impact of Psychological Factors on Education, 3-21.
• Parker, S. K., Bindl, U. K., & Strauss, K. (2010). Making things happen: A model of proaktive motivation. Journal of Management. 36(4), 827–856.
• Prabhu, V. P., McGuire, S. J., Drost, E. A., & Kwong, K. K. (2012). Proactive personality and entrepreneurial intent: Is entrepreneurial self-efficacy a mediator or moderator? International Journal of Entrepreneurial Behavior & Research, 18(5), 559-586.
• Sabuncuoğlu, E.T. (2008). Liderlik ve motivasyon: geleneksel ve güncel yaklaşımlar. İçinde, Editör C. Serinkan (Ed.). Liderlik, değişim ve yenilik (ss. 63-82). Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Sahranç, Ü. (2007). Stres kontrolü, genel öz-yeterlik, durumluk kaygı ve yaşam doyumuyla ilişkili bir akış modeli. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Sakiz G. (2007). Does teacher affective support matter? An investigation of the relationship among perceived teacher affective support, sense of belonging, academic emotions, academic self efficacy beliefs and academic effort in middle school mathematic classrooms, Doctoral dissertation. The Ohio State University.
• Say, M. (2005). Fen bilgisi öğretmenlerinin öz-yeterlilik inanışları. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Seibert, S. E., Crant, J. M., & Kraimer, M. L. (1999). Proactive personality and career success. Journal of Applied Psychology, 84(3), 416-427.
• Scholz, U., Gutierrez- Dona, B., Sud, S., & Schwarzer, R. (2002). Is general self efficacy a universal construct? European Journal of Psychological Assessment, 18 (3), 242-251.
• Scholz, U., & Schwarzer, R. (2005). The general self-efficacy scale: Multicultural validation studies. The Journal of Psychology, 139(5), 439-457.
• Simard, M., & Marchand, A. (1995). A multilevel analysis of organisational factors related to the taking of safety initiatives by work groups. Safety Science, 21(2), 113-129.
• Çini, P.E. (2014). Yönetici ve çalışanların proaktif kişilik özellikleri ve ilişkisel bağımlı benlik düzeylerinin karşılaştırılması. Yayımlanmamış Yüksek lisans tezi, Maltepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Temiz, M. (2009). Halk eğitimi merkezlerinde görevli mesleki teknik ve sosyal - kültürel kursları öğretmenlerinin öz yeterlilik düzeylerinin incelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek lisans tezi, Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Topçu, M.K. (2015). Çalışanların kişilik özelliklerinin örgütsel özdeşleşme ve işten ayrılma niyeti üzerindeki etkisinde psikolojik sözleşme algısının rolü. Yayımlanmamış Doktora tezi, Kara Harp Okulu, Savunma Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Toy, S. N. (2015). Sınıf öğretmenlerinin öğretmen öz yeterlikleri ile kaynaştırma eğitimine ilişkin yeterlik inançlarının karşılaştırılması. Yayımlanmamış Yüksek lisans tezi, Pamukkale Üniversitesi / Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Denizli.
• Tunçer, P. (2013). Değişim yönetimi sürecinde değişime direnme. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 32(1), 373-406.
• Ünver, M. M. (2004). An exploration of perceived self-determination and self-efficacy of EFL instructors in a Turkish state university. Doctoral dissertation, Bilkent University.
• Weiner, B. J. (2009). A theory of organizational readiness for change. Implementation Science, 4, 67-75.
• Weiner, B. J., Amick, H., & Lee, S. Y. (2008). Conceptualization and measurement of organizational readiness for change: A review of the literature in health services research and other fields. Medical Care Research and Reviews, 65, 379-436.
• Yeniçeri, Ö. (2002). Örgütsel değişmenin yönetimi: Sorunlar, yöntemler, teknikler, stratejiler ve çözüm yolları. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Yıldırım, F., ve İlhan, İ.Ö. (2010). Genel öz yeterlilik ölçeği Türkçe formunun geçerlilik ve güvenilirlik çalışması. Türk Psikiyatri Dergisi, 21(4), 301-308.
• Yılmaz, D. (2010). Investigating the relationship between teachers’ sense of efficacy and perceived openness to change at primary and secondary level public schools, Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Ortadoğu Teknik Üniversitesi, Ankara.

• Yurdakul, A., ve Bostancı, A. B. (2016). Öğretmenlerin okulların örgütsel narsizm düzeylerine yönelik görüşleri ile öz yeterlilik algıları arasındaki ilişki. Kırıkkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 6(1), 109-125.
• Zadeoğulları, S. (2010). Örgütsel değişime açıklık ve örgütsel bağlılık ilişkisi. Yayımlanmamış Yüksek lisans tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.