Sınıf Öğretmenlerinin Dijital Öğretim Materyali Geliştirme Öz-Yeterlik Algıları: Karma Yöntem Araştırması

Yıl 2024, Cilt: 25 Sayı: 1, 18 - 49, 15.05.2024

Engin Erbenzer , Mecit Aslan

https://doi.org/10.17679/inuefd.1173257

Öz

Bu araştırma sınıf öğretmenlerinin dijital öğretim materyali geliştirme öz-yeterlik algılarının belirlenmesi amacıyla yapılmıştır. Karma araştırma yöntemi ile yapılan bu araştırmada ardışık açıklayıcı desen kullanılmıştır. Araştırmanın nicel verileri küme örnekleme yöntemi ile belirlenen ve Van ili merkez ilçelerinde (Edremit, İpekyolu ve Tuşba) görev yapan 562 sınıf öğretmeninden; nitel verileri ise maksimum çeşitlilik örnekleme yöntemi ile belirlenen 15 sınıf öğretmeninden toplanmıştır. Araştırmada veri toplama araçları olarak “Öğretmenlerin Dijital Öğretim Materyali Geliştirme Öz-Yeterlik Algıları Ölçeği” ile “Yarı Yapılandırılmış Görüşme Formu” kullanılmıştır. Araştırmada nicel verilerin çözümlenmesinde betimsel istatistikler (ortalama, standart sapma), fark analizleri (bağımsız gruplar için t-testi, ANOVA); nitel verilerin çözümlenmesinde ise betimsel analiz tekniği kullanılmıştır. Araştırma sonucunda sınıf öğretmenlerinin dijital öğretim materyali geliştirme öz-yeterlikleri orta düzeyde olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Sınıf öğretmenlerinin dijital öğretim materyali geliştirme öz-yeterlikleri mesleki deneyimi düşük olanlar, eğitim düzeyi yüksek olanlar, bilişim teknolojileri konusunda hizmet içi eğitim alanlar ve teknolojik gelişmeleri takip edenler lehine anlamlı farklılık göstermiştir. Yapılan görüşmelerde sınıf öğretmenlerinin dijital öğretim materyali içeriğini oluşturmada ve materyal tasarlamada kendilerini yeterli gördükleri belirlenmiştir. Sınıf öğretmenleri eğitim amaçlı farklı dijital uygulamaları kullanma noktasında kendilerini yetersiz görmektedirler. Sınıf öğretmenlerinin dijital öğretim materyali içeriğini oluştururken en çok dikkat ettikleri faktör güncel bilgilerden oluşması iken dijital öğretim materyali tasarlama aşamasında ise en çok dikkat ettikleri faktörün renk uyumu olduğu sonucuna varılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Dijital öğretim materyali, teknoloji, sınıf öğretmenleri

Kaynakça

• Agung, L., ve Akhyar, M. (2018). Teachers’ perception on the development of local history digital teaching material in Surakarta. In International Conference on Teacher Training and Education 2018 (ICTTE 2018) (pp. 35-39). Atlantis Press.
• Akkaya, S. ve Kapıdere, M. (2021). How do digital games utilization levels predict a teacher’s digital material development self-efficacy?. World Journal on Educational Technology: Current Issues, 13(2), 322-335.
• Aksoy, N. C., Karabay, E. ve Aksoy, E. (2021). Sınıf öğretmenlerinin dijital okuryazarlık düzeylerinin incelenmesi. Selçuk İletişim, 14(2), 859-894. DOI: 10.18094/josc.871290
• Avcı, U. (2013). Öğretim ortamları ve materyal tasarımı. M. Sarıtaş (ed.) Öğretim Teknolojileri ve Materyal Tasarımı içinde (s. 37-53). Ankara: Pegem Akademi Yayınları. [Adobe Dijital Editions]. Erişim Adresi: https://ws1.turcademy.com/ww/webviewer.php?doc=76193 Erişim Tarihi: 10.01.2021
• Avcı, Ü., Kula, A. ve Haşlaman, T. (2019). Öğretmenlerin öğrenme-öğretme sürecine entegre etmek istedikleri teknolojilere ilişkin görüşleri. Acta Infologica, 3(1), 13-21.
• Balcı, A. (2020). Sosyal bilimlerde araştırma: Yöntem, teknik ve ilkeler. [Adobe Dijital Editions]. Ankara: Pegem Akademi Yayınları. Erişim Adresi: https://ws1.turcademy.com/ww/webviewer.php?doc=63016
• BECTA. (2010). School use of learning platforms and associated technologies. Erişim Adresi: https://dera.ioe.ac.uk/1485/1/becta_2010_useoflearningplatforms_report.pdf Erişim Tarihi: 05.01.2021
• Bilgiç, G.H., Duman, D. ve Seferoğlu, S.S. (2011). Dijital yerlilerin özellikleri ve çevrim içi ortamların tasarlanmasındaki etkileri. Akademik Bilişim Konferansı. İnönü Üniversitesi, Malatya, 2-4 Şubat 2011.
• Burdina, M. G., Krapotkina, I. E., & Nasyrova, L. G. (2019). Distance learning in elementary school classrooms: An emerging framework for contemporary practice. International Journal of Instruction, 12(1), 1-16
• Burmabıyık, Ö. (2014). Öğretmenlerin teknolojik pedagojik içerik bilgilerine yönelik öz-yeterlilik algılarının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi (Yalova İli Örneği) (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Sakarya Üniversitesi.
• Büyüköztürk, Ş. (2020). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı. Ankara: Pegem Akademi Yayınları. [Adobe Dijital Editions]. Erişim Adresi: https://ws1.turcademy.com/ww/webviewer.php?doc=79749 Erişim Tarihi: 08.02.2021
• Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E. K., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş., & Demirel, F. (2020). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi Yayınları. [Adobe Dijital Editions]. Erişim Adresi: https://ws1.turcademy.com/ww/webviewer.php?doc=79750 Erişim Tarihi: 08.02.2021
• Can, E. (2020). Coronavirüs (covid-19) pandemisi ve pedagojik yansımaları: Türkiye’de açık ve uzaktan eğitim uygulamaları. Açık Öğretim Uygulamaları ve Araştırmaları Dergisi, 6(2), 11-53.
• Ceylan, B. (2017). Bilgi ve iletişim teknolojileri ve öğretmen. S.Z. Genç (Ed.). Değişen Değerler ve Yeni Eğitim Paradigması içinde (s. 107-121). Ankara: Pegem Akademi Yayınları. [Adobe Dijital Editions]. Erişim Adresi: https://ws1.turcademy.com/ww/webviewer.php?doc=19567 Erişim Tarihi: 05.01.2021
• Cin, A. (2018). Ortaokul öğretmenlerinin teknolojik pedagojik alan bilgileri ile bilişim teknolojisi kullanım düzeylerinin incelenmesi- Mersin ili örneği. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Mersin Üniversitesi.
• Creswell, J. W. (2005). Educational research: planning, conducting, and evaluating quantitative and qualitative research. New Jersey: Pearson Education, Inc.
• Çetin, Ö., Çakıroğlu, M., Bayılmış, C., ve Ekiz, H. (2004). Teknolojik gelişme için eğitimin önemi ve internet destekli öğretimin eğitimdeki yeri. The Turkish Online Journal of Educational Technology, 3(3), 144-147.
• Çitil, S. (2019). Öğretmenlerin akıllı tahta kullanımına ilişkin kaygı düzeyi ile bilgisayar öz yeterlik algı düzeylerinin incelenmesi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). İnönü Üniversitesi.
• Çoklar, N., A., ve Odabaşi, F., H. (2009). Educational technology standards scale (ETSS) a study of reliability and validity for Turkish preservice teachers. Journal of Computing in Teacher Education, 25(4), 135-142.
• Doğan-Yılmaz, G. (2014). Öğretmenlerin etkileşimli tahta kullanımına yönelik öz-yeterlik algıları ve kaygı düzeylerinin incelenmesi: Niğde ili örneği. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Gazi Üniversitesi.
• Dursun, A., Kırbaş, İ., ve Yüksel, M. E. (2015). Fırsatları artırma ve teknolojiyi iyileştirme hareketi (FATİH) projesi ve proje üzerine bir değerlendirme. Türkiye'de İnternet Konferansı, İstanbul Üniversitesi, İstanbul.
• Gökbulut, B., Keserci, G. ve Akyüz, A. (2021). Eğitim fakültesinde görev yapan akademisyen ve öğretmenlerin dijital materyal tasarım yeterlikleri. Sosyal Bilimler ve Eğitim Dergisi, 4(1), 11-24.
• Görgülü, D. ve Küçükali, R. (2018). Öğretmenlerin teknolojik liderlik öz yeterliklerinin incelenmesi. Uluslararası Liderlik Çalışmaları Dergisi: Kuram ve Uygulama, 1(1), 1-12.
• Güneş, M. G. (2019). Öğretmenlerin eğitim teknolojisi standartları ile ilgili özyeterliliklerin incelenmesi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Necmettin Erbakan Üniversitesi.
• İpek, C. ve Acuner, H. Y. (2011). Sınıf öğretmeni adaylarının bilgisayar öz-yeterlik inançları ve eğitim teknolojilerine yönelik tutumları. Journal of Kirsehir Education Faculty, 12(2), 23-40.
• Joebachio, H., & Akhyar, M. (2018). Teachers’ perception on digital teaching material development in social science education. Journal of Turkish Science Education, 15(Special), 13-21.
• Johnson, R. B., & Onwuegbuzie, A. J. (2004). Mixed methods research: A research paradigm whose time has come. Educational researcher, 33(7), 14-26.
• Kabakçı Yurdakul, I. ve Odabaşı, F. H., (2013). Teknopedagojik eğitim modeli. I. Kabakçı Yurdakul (Ed.). Teknopedagojik Eğitime Dayalı Öğretim Teknolojileri ve Materyal Tasarımı içinde (s. 39-70). Ankara: Anı Yayıncılık. [Adobe Dijital Editions]. Erişim Adresi: https://ws1.turcademy.com/ww/webviewer.php?doc=18530 Erişim Tarihi: 15.02.2021
• Kabaran, G. G. (2020). Dijital materyal tasarımına yönelik bir hizmet içi eğitim programının geliştirilmesi ve etkililiğinin değerlendirilmesi. (Yayımlanmamış doktora tezi). Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi.
• Kalelioğlu, F. (2015). Temel kavramlar. E. Cabı (Ed.). Öğretim teknolojileri ve materyal tasarımı içinde (s. 2-13). Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık. [Adobe Dijital Editions]. Erişim Adresi: https://ws1.turcademy.com/ww/webviewer.php?doc=19057 Erişim Tarihi: 08.01.2021
• Karademir, T. (2018). Teknolojinin benimsenmesine ekolojik bir yaklaşım: sürdürebilir bir dijital öğretim materyali geliştirme ekosistemi. (Yayımlanmamış doktora tezi). Ankara Üniversitesi.
• Karataş, A. (2014). Lise öğretmenlerinin Fatih Projesi'ni uygulamaya yönelik teknolojik pedagojik alan bilgisi yeterliliklerinin incelenmesi: Adıyaman ili örneği. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Sakarya Üniversitesi.
• Kayabaşı, Y. (2020). Öğretim materyallerinin seçimi ve tasarlanması. M.A. Özerbaş (Ed.). Öğretim Teknolojileri içinde (s. 3-39). Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık [Adobe Dijital Editions]. Erişim Adresi: https://ws1.turcademy.com/ww/webviewer.php?doc=48241 Erişim Tarihi: 10.02.2021
• Kocaoğlu, B. Ü. (2013). Lise öğretmenlerinin Fatih Projesi teknolojilerini kullanmaya yönelik öz-yeterlik inançları: Kayseri ili örneği. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Sakarya Üniversitesi.
• Mannila, L., Nordén, L. Å., & Pears, A. (2018, August). Digital competence, teacher self-efficacy and training needs. In Proceedings of the 2018 ACM Conference on International Computing Education Research (pp. 78-85).
• MEB. (2006). Öğretmenlik mesleği genel yeterlikleri. Erişim Adresi: https://oygm.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2017_12/13161921_YYretmenlik_MesleYi_Genel__YETERLYKLERi_onaylanan.pdf Erişim Tarihi: 11.01.2021
• MEB. (2017). Öğretmenlik mesleği genel yeterlikleri. Erişim Adresi: http://oygm.meb.gov.tr/www/ogretmenlik-meslegi-genel-yeterlikleri/icerik/39 Erişim Tarihi: 11.01.2021
• Miles, M. B. & Huberman, A. M. (2015). Nitel veri analizi. (Çev: A. Ersoy ve S. Akbaba Altun). Ankara: Pegem Yayıncılık. [Adobe Dijital Editions]. Erişim Adresi: https://ws1.turcademy.com/ww/webviewer.php?doc=77079
• Orhan, D., Kurt, A. A., Ozan, Ş., Som Vural, S. ve Türkan, F. (2014). Ulusal eğitim teknolojisi standartlarına genel bir bakış. Karaelmas Journal of Educational Sciences 2(2014), 65-78.
• Özbek, Y. (2020). Sınıf öğretmenlerinin dijital içerik ve teknolojiyi kullanma becerileri. Pamukkale Üniversitesi: Tezsiz Yüksek Lisans Projesi.
• Özçiftçi, M. ve Çakır, R. (2015). Öğretmenlerin yaşam boyu öğrenme eğilimleri ve eğitim teknoljisi standartları özyeterliklerinin incelenmesi. Eğitim Teknolojisi Kuram ve Uygulama, 5(1), 1-19.
• Özkan, A., ve Deniz, D. (2014). Orta öğretimde görev yapan öğretmenlerin FATİH Projesi’ne ilişkin görüşleri. Ege Eğitim Dergisi, 15(1), 161-175.
• Öztürk, E. (2019). İlkokul öğretmenlerinin derslerinde dijital içeriklerden yararlanma durumları. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Adnan Menderes Üniversitesi.
• Prensky, M. (2001). Digital natives, digital immigrants. On the Horizon, 9(5), 1-6.
• Selvi, G. (2020). Sınıf öğretmenlerinin etkileşimli tahta kullanımına yönelik öz-yeterlik algı düzeylerinin belirlenmesi: Fatih Projesi örneği. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Sakarya Üniversitesi.
• Sever, R. (2017). Öğretim teknolojileri ve materyal tasarımı. Ankara: Anı Yayıncılık. [Adobe Dijital Editions]. Erişim Adresi: https://ws1.turcademy.com/ww/webviewer.php?doc=18787 Erişim Tarihi: 18.02.2021
• Sevindik, T. (2016). Bilgisayar ortamında materyal tasarımı. K. Selvi (Ed.). Öğretim Teknolojileri ve Materyal Tasarımı içinde (s.128-163). Ankara: Anı Yayıncılık. [Adobe Dijital Editions]. Erişim Adresi: https://ws1.turcademy.com/ww/webviewer.php?doc=18452 Erişim Tarihi: 16.01.2021
• Sezgin, F., Erdoğan, O. ve Erdoğan, B. H. (2017). Öğretmenlerin teknoloji öz yeterlikleri: Öğretmen ve öğrenci görüşlerine yönelik bütüncül bir analiz. Eğitim Teknolojisi Kuram ve Uygulama, 7(1), 180-199.
• Spiteri, M., & Chang-Rundgren, S. N. (2017). Maltese primary teachers’ digital competence: implications for continuing professional development. European Journal of Teacher Education, 40(4), 521-534.
• Timur, B., Yılmaz, Ş. ve Timur, S. (2013). Öğretmen adaylarının bilgisayar kullanımına yönelik öz-yeterlik inançları. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 9(1), 165-174.
• Toffler, A. (2008). Üçüncü dalga: Bir fütürist ekonomi analizi klasiği. (S. Yeniçeri, Çev.). İstanbul: Koridor Yayıncılık. Tutar, H. ve Erdem, A., T. (2020). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık. [Adobe Dijital Editions]. Erişim Adresi: https://ws1.turcademy.com/ww/webviewer.php?doc=72426 Erişim Tarihi: 11.01.2021
• Ulucan, H., ve Karabulut, E. O. (2012). Beden eğitimi öğretmen adaylarının eğitim teknolojisi standartları ile ilgili özyeterliklerinin incelenmesi. Selçuk Üniversitesi Beden Eğitimi ve Spor Bilim Dergisi, 14(2), 243-248.
• UNESCO. (2020). School closures caused by Coronavirus (Covid-19). UNESCO. Erişim Adresi: https://en.unesco.org/covid19/educationresponse Erişim Tarihi: 11.01.2021
• WHO. (2020). Coronavirus disease (COVID-19) Pandemic. World health Organization. Erişim Adresi: https://www.who.int/emergencies/diseases/novel-coronavirus-2019 Erişim Tarihi: 11.01.2021
• Vural, A. R., ve Ceylan, V. K. (2014). Fatih projesi eğitimde teknoloji kullanım kursunun öğretmen görüşlerine göre değerlendirilmesi. INETTR'1419Türkiye'de İnternet Konferansı. İzmir: Yaşar Üniversitesi.
• Yalman, M. ve Başaran, B. (2018). Web 2.0 araçlarıyla geliştirilen uzaktan eğitim materyallerine yönelik eğitim fakültesi öğrencilerinin görüşleri. Online Academic Journal of Information Technology, 9(34), 81-95.
• Yanpar-Yelken, T. (2017). Öğretim teknolojileri ve materyal tasarımı. Ankara: Anı Yayıncılık. [Adobe Dijital Editions]. Erişim Adresi: https://ws1.turcademy.com/ww/webviewer.php?doc=18413 Erişim Tarihi: 08.03.2021