Intermediary Role of Psychological Resilience in The Relationship Between Perceived Stress Level and Health Concerns in Adults (18-45 Age)

Yıl 2023, Cilt: 8 Sayı: 2, 218 - 232, 29.12.2023

Esra Gül Koçyiğit , Mehmet Uğur Alptekin

https://doi.org/10.46628/itbhssj.1369896

Öz

This article examined the effects of stress on human health and the relationships between health anxiety and resilience. Our research was conducted to understand the potential of stress to increase health anxiety in individuals, and also aims to investigate how resilience affects the capacity to cope with stress and how this resilience plays a role in reducing individuals' health anxiety. The findings aim to develop a deeper understanding and support the development of related strategies on stress management, strengthening resilience and reducing health anxiety. In the article, the negative effects of stress on physical and psychological health are explained and how these effects are associated with health anxiety. How resilience is coped with these effects and its role in this process are also emphasized.

Anahtar Kelimeler

stress, anxiety, health anxiety, psychological resilience, ways to cope

Yetişkinlerde (18-45 Yaş) Algılanan Stres Düzeyi ile Sağlık Kaygısı Arasındaki İlişkide Psikolojik Dayanıklılığın Aracı Rolü

Öz

Bu makale, insan sağlığı üzerindeki stresin etkilerini, sağlık kaygısı ve psikolojik dayanıklılık arasındaki ilişkileri incelemiştir. Araştırmamız, bireylerde stresin sağlık kaygısını artırma potansiyelini anlamak amacıyla yapılmış olup, aynı zamanda psikolojik dayanıklılığın stresle başa çıkma kapasitesini nasıl etkilediğini ve bu dayanıklılığın bireylerin sağlık kaygısını azaltmada nasıl bir rol oynadığını araştırmayı hedeflemektedir. Elde edilen bulgular, stres yönetimi, psikolojik dayanıklılığın güçlendirilmesi ve sağlık kaygısının azaltılması konularında daha derin bir anlayış geliştirmeyi ve ilgili stratejilerin geliştirilmesini desteklemeyi amaçlamaktadır. Makalede, stresin fiziksel ve psikolojik sağlık üzerindeki olumsuz etkileri açıklanmış ve bu etkilerin sağlık kaygısı ile nasıl ilişkilendirildiği ele alınmıştır. Psikolojik dayanıklılığın bu etkilerle nasıl başa çıkıldığı ve bu süreçteki rolü de vurgulanmıştır.

Anahtar Kelimeler

stres, kaygı, sağlık kaygısı, psikolojik dayanıklılık, başa çıkma yolları

Etik Beyan

Üniversitemiz İİSBF’de görev yapmakta olan Dr. Öğr. Üyesi Esra Gül Koçyiğit’in danışmanlığını yaptığı Psikoloji yüksek lisans program öğrencisi Mehmet Uğur Alptekin’in “Yetişkinlerde (18—45 yaş) Algılanan Stres Düzeyi ile Sağlık Kaygısı Arasındaki İlişkide Psikolojik Dayanıklılığın Aracı Rolü” başlıklı tez çalışması kapsamında ölçek/soru/anket yoluyla veri toplama önerisi görüşüldü. Araştırmanın bilimsel içeriği, metodolojisi, orijinalliği ve kaynakları etik onay kapsamı dışında olup, başvuru sahibinin sunduğu belgeler ışığında “katılımcılardan ölçek/soru/anket yoluyla veri toplanmasında etik açıdan herhangi bir sakınca bulunup bulunmadığı” hususuyla ilgili değerlendirme yapıldı. Bu yönüyle yapılan değerlendirmede, öneride etiğe aykırı unsurlar tespit edilmediğinden uygun bulunmasına ve Rektörlük Makamına arz edilmesine karar verildi.

Destekleyen Kurum

ALTINBAŞ ÜNİVERSİTESİ

Teşekkür

Bu araştırmanın konusunun belirlenmesinde fikir veren ve araştırma süreci boyunca yakın desteğini eksik etmeyen, çalışma boyunca akademik bilgisi ve tecrübelerini benimle paylaşan saygıdeğer tez danışmanım Dr. Esra Gül KOÇYİĞİT hocama sonsuz teşekkürlerimi sunarım. E

Kaynakça

• Abramowitz, J. S., Asmundson, G. J., Richter, A. A., & Whedon, M. (2010). Health Anxiety: Current Perspectives And Future Directions. Current Psychiatry Reports, 12(4), 306–312. https://doi.org/10.1007/s11920-010-0123-9.
• Aksoy, V., & Diken, I. H. (2009). Rehber Öğretmenlerin Özel Eğitimde Psikolojik Danışma ve Rehberliğe Ilişkin Öz Yeterlik Algılarının Incelenmesi. İlköğretim Online, 8(3), 709-720.
• Aydemir, Y., Doğu, Ö., Amasya, A., Yazgan, B., Gazioğlu, E. Ö., & Gündüz, H. (2015). Kronik Solunum ve Kalp Hastalıklarında Anksiyete ve Depresyon Sıklığı ve İlişkili Özelliklerin Değerlendirilmesi. Sakarya Medical Journal, 5(4), 199-203.
• Bandura, A. (1986). Düşünce ve Eylemin Sosyal Temelleri: Sosyal Bilişsel Bir Teori. Englewood Cliffs, NJ: Prentice-Hall.
• Buz, S., & Genç, B. (2019). Sosyal Hizmet Uzmanları İçin Psikolojik Dayanıklılığın Önemi. Toplum ve Sosyal Hizmet, 30(2), 623-642.
• Cevizci, O., & Müezzin, E. E. (2019). Sağlık çalışanlarında psikolojik belirtilerin ve psikolojik dayanıklılığın incelenmesi. Kıbrıs Türk Psikiyatri ve Psikoloji Dergisi, 1(3), 166-172.
• Çam, O., & Büyükbayram, A. (2017). Hemşirelerde Psikolojik Dayanıklılık. Psikiyatri Hemşireliği Dergisi, 8(2), 118–126.
• Çaykuş, E. T., & Çaykuş, T. M. (2020). Covid-19 Pandemi Sürecinde Çocukların Psikolojik Dayanıklılığını Güçlendirme Yolları: Ailelere, Öğretmenlere ve Ruh Sağlığı Uzmanlarına Öneriler. Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 7(5), 95-113.
• Das, A., Bhattacharya, S., Shivakumar, S., Shakya, S., Sogane, S. S. (2017). Coconut oil induced production of a surfactant¬compatible lipase from Aspergillus tamarii under submerged fermentation. Journal of Basic Microbiology, 57, 114-120.
• Doğan, B., & Eser, M. (2013). Üniversite Öğrencilerinin Stresle Başa Çıkma Yöntemleri: Nazilli MYO Örneği. Electronic Journal of Vocational Colleges, 3(4), 29-39.
• Eskin, M., Harlak, H., Demirkıran, F., ve Dereboy, Ç. (2013). Algılanan Stres Ölçeğinin Türkçeye Uyarlanması: Güvenirlik ve Geçerlik Analizi. New/Yeni Symposium Journal 51((3), 132-140.
• Ersezgin, R., & Tok, E. (2019). Algılana İş Stresi, Psikolojik Dayanıklılık, Başa Çıkma Stratejileri ve Öz Duyarlılığın Tükenmişlik Düzeyini Yordayıcı Etkisi. Uludağ Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 20(36), 1-36. DOI: 10.21550/sosbilder.457245
• Gizir, C. A. (2007). Psikolojik Sağlamlık, Risk Faktörleri ve Koruyucu Faktörler Üzerine Bir Derleme Çalışması. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 3(28), 113-128.
• Gürgan, U. (2006). Grupla Psikolojik Danışmanın Üniversite Öğrencilerinin Yılmazlık Düzeyine Etkisi. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi Eğitim BilimleriEnstitüsü, Ankara.
• Kara H. (2021). Corona Virüslü Hastalara Bakım Veren Hemşirelerde Depresyon, Anksiyete Ve Stres Düzeyinin Belirlenmesi. Ankara Sağlık Bilimleri Dergisi, 10(1), 46-56.
• Karasar, N. (1995). Araştırmalarda Rapor Hazırlama, 16. Basım. Ankara: Nobel Yayınları.
• Krovetz, M. L. (1999). Fostering Resiliency: Expecting All Students To Use Their Minds And Hearts Well. Thousand Oaks, CA: Corwin Press.
• Kumpfer, K. L. (1999). Factors and Processes Contributing to Resilience. In M. D. Glantz, J. L. Johnson (Eds.), Resilience and Development: Positive Life Adaptations, (pp. 179-224). New York: Kluwer Academic/Plenum.
• Lewis, A. R., Zinbarg, R. E., Mineka, S., Craske, M. G., Epstein, A., & Griffith, J. W. (2010). The Relationship Between Anxiety Sensitivity And Latent Symptoms Of Emotional Problems: A Structural Equation Modeling Approach. Behaviour Research and Therapy, 48(8), 761-769.
• Masten, A. S. (2001). Ordinary Magic: Resilience Processes İn Development. American Psychologist, 56(3), 227-238.
• Norman, E. (2000). Introduction: The Strengths Perspective and Resiliency Enhancement-A Natural Partnership. In E. Norman (Eds.), Resiliency Enhancement (p.1-16). New York: Columbia University Press.
• Ünalan, E. (2014). Üniversite Öğrencilerinde Ruh Sağlığı, Sağlık Kaygısı ve Sağlık Davranışları Arasındaki İlişkiler. Yayımlanmış Yüksek Lisans Tezi, Okan Üniversitesi, İstanbul.
• Odacı, H., & Çıkrıkcı, Ö. (2017). Problemli İnternet Kullanımında Depresyon, Kaygı ve Stres Düzeyine Dayalı Farklılıklar. Addicta: The Turkish Journal of Addictions, 41-61.
• Okuyan, C. B., Karasu, F., & Polat, F. (2020). Hemşirelik Öğrencilerinin Covid-19’a Maruz Kalma Korkularının Sağlık Kaygısı Düzeyleri Üzerine Etkisi: Bir Üniversite Örneği. Van Sağlık Bilimleri Dergisi, 13 (Supplement), 45-52.
• Rachman, S. (2012). Health anxiety disorders: a cognitive construal. Behaviour research and therapy, 50(7-8), 502–512. https://doi.org/10.1016/j.brat.2012.05.001
• Reiser, S. J., McMillan, K. A., Wright, K. D., & Asmundson, G. J. (2014). Adverse childhood experiences and health anxiety in adulthood. Child abuse & neglect, 38(3), 407–413. https://doi.org/10.1016/j.chiabu.2013.08.007
• Rutter, M. (2006). Implications of Resilience Concepts For Scientific Understanding. Annals of the New York Academy of Sciences, 1094, 1-12.
• Schiraldi, G. R., Jackson, T. K., Brown, S. L., & Jordan, J. B. (2010). Resilience Training For Functioning Adults: Program Description and Preliminary Findings From a Pilot Investigation. International Journal of Emergency Mental Health, 12(2), 117.
• Selye, H. (1956). The Stress of Life. New York: McGraw-Hill Company.
• Sood, A., Prasad, K., Schroeder, D., & Varkey, P. (2011). Stress Management And Resilience Training Among Department Of Medicine Faculty: A Pilot Randomized Clinical Trial. Journal of General Internal Medicine, 26(8), 858-861.
• Spada, M. M., Zandvoort, M., & Wells, A. (2007). Metacognitions in problem drinkers. Cognitive Therapy and Research, 31(5), 709-716.
• Şimşekoğlu, N., & Mayda, A. S. (2016). Bir Üniversite Hastanesinde Görevli Hemşirelerin Sağlıklı Yaşam Biçimi Davranışları ve Sağlık Kaygısı Düzeyleri. Düzce Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 6(1), 19-29.
• Yağmur, T., & Türkmen, S. (2017). Ruhsal hastalığı olan hastalara bakım veren aile üyelerinde algılanan stres ve psikolojik dayanıklılık. Manisa Celal Bayar Sağlık Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 4(1), 542-548. https://dergipark.org.tr/tr/pub/cbusbed/issue/28426/303105