Yapay Kıyıların Jeomorfolojik Tanımlaması: Diliskelesi Kıyıları Örneği (Kocaeli, Türkiye)

Yıl 2019, Sayı: 39, 11 - 27, 30.12.2019

Hüseyin Turoğlu

https://doi.org/10.26650/JGEOG2019-0015

Öz

Yapay kıyıların jeomorfolojik tanımlamaları ile hukuki problemlerin çözümlerine ait teknik yaklaşımlar arasında bazı problemlerin olduğu görülmektedir. Bu çalışmada; yapay kıyıların jeomorfolojik tanımlamasının yapılması ve mülkiyet problemleri temelli hukuki sorunların çözümüne yönelik bakış açısı verilmesi amaçlanmıştır. Öncelikle, konu ile ilgili teorik altyapı tanımlaması yapılmıştır. Örnekleme sahası olarak, tipik bir yapay kıyı jeomorfoloji özelliğine sahip olan Diliskelesi kıyıları tercih edilmiştir. Bu çerçevede; ArcMap 10.2 yazılımı kullanılarak, 1962 ve 1976 tarihli hava fotoları, güncel Google Earth görüntüleri, batimetri ve sondaj verileri, 1/25000 ölçekli 1972 tarihli topografya haritası, eski tarihli fotoğraflardan faydalanılmıştır. Jeomorfolojik olarak kıyı; güncel morfodinamik etken ve süreçlerin şekillendirici faaliyetleri altında olan, güncel bir yeryüzü şeklidir. Kıyı, kıyının bölümleri ve onların sınırları denizselliğin indikatör delillerine dayandırılan bir tanımlama ile yapılır. Mülkiyet problemlerine ait davaların çözümünde ise yapay kıyıya ait dolgu alanının yatay ve düşeydeki sınırları ve ayrıca eski doğal kıyının sınırlarının belirlenmesine ihtiyaç vardır. 

Anahtar Kelimeler

Doğal kıyı, yapay kıyı, jeomorfoloji

Geomorphological Identification of Artificial Coasts: The Case of Diliskelesi (Kocaeli, Turkey)

Öz

Problems exist regarding not just the geomorphological definition of what constitutes an artificial coast but also the technical approach used in resolving legal issues with such coasts. The aim of this study was to construct a geomorphological description of what an artificial coast is and to express the geomorphological point of view for solving legal problems arising from the ownership of areas reclaimed by filling in part of the sea. Firstly, natural coasts and their constituent parts and boundaries are described from a geomorphological perspective. The coast of Diliskelesi and its vicinity was selected as the sample site. The research utilised ArcMap 10.2 software, aerial photos from 1962 and 1976, current Google Earth images, bathymetry and drilling data, a 1972 1:25000 scale topographical map, and old photographs of the location studied. Geomorphologically, a coast is a landform with a surface of earth under the influence of current geomorphological processes. The definition of a coast, parts of a coast and its boundaries are based on indicative evidence of marine effects. To find a solution to litigation issues on artificial coast ownership, the horizontal and vertical boundaries of the area of the artificial coast need to be determined, as well as the borders of the old natural coast.

Anahtar Kelimeler

Natural coast, artificial coast, geomorphology

Kaynakça

• Alcantara-Carrio, J., Fontán, B.A., Albarracin, S., Correa, I.D., Montoya, M.I. ve Mahiques, M. (2014). Geomorphological coastal classifications after natural processes and human disturbance. Journal of Oceanography and Marine Research, 2/3, 1-2. doi:10.4172/2332-2632.1000e108
• Andrews, P. B. ve van der Lingen, G. J. (1969). Environmentally significant sedimentologic characteristics of beach sands, New Zealand Journal of Geology and Geophysics, 12(1), 119-137. doi:10.1080/00288306.1969.10420230
• Anthony, E. J. (1994). Natural and artificial shores of the French Riviera: an analysis of their interrelationship. Journal of Coastal Research, 10(1), 48-58. Erişim adresi: https://www.jstor.org/stable/4298192?seq=1#page_scan_tab_contents
• Avcı, M. (2017). Türkiye’nin kıyı kumullarında bitki örtüsü. H. Turoğlu ve H. Yiğitbaşıoğlu (Ed.), Yasal ve bilimsel boyutlarıyla KIYI (s. 63-92) içinde. Jeomorfoloji Derneği Yayınları, Yayın no: 1, İstanbul.
• Bird, E. (2008). Coastal geomorphology: An introduction_Second edition. John Wiley & Sons Ltd, The Atrium, Southern Gate, Chichester, West Sussex PO19 8SQ, England.
• Bradshaw, M. J., Abbott, A. J. ve Gelsthorpe, A. P. (1989). The Earth’s changing surface. Hodder And Stoughton.
• Davidson-Arnott, R. (2010). Introduction to coastal processes and geomorphology. Cambridge University Press. New York.
• Edwards, A. C. (2001). Grain size and sorting in modern beach sands. Journal of Coastal Research, 17(1), 38-52. Erişim adresi: https://www.jstor.org/stable/4300148?seq=1#page_scan_tab_contents
• Erginal, A.E. ve Öztürk, M. Z. (2010). Kızılırmak Deltası plaj sırtlarının taramalı elektron mikroskobu analizleri ve tane boyu parametreleri ile incelenmesi. Türk Coğrafya Dergisi, 54, 41-50. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/download/article-file/198459
• Erinç, S. (1971). Jeomorfoloji II. Genişletilmiş 2. Baskı. İ.Ü. Yayınları No: 1628, İ.Ü. Coğrafya Enstitüsü Yayınları No: 23, İstanbul.
• Erinç, S. (1986). Kıyılardan yararlanmalarda hukuki düzenlemelere jeomorfolojinin katkısı. Jeomorfoloji Dergisi, 14, 1-5. Ankara.
• Erol, O. (1989). Türkiye’de kıyıların doğal niteliği, kıyının ve kıyı varlıklarının korunmasına ilişkin Kıyı Kanunu uygulamaları konusuna jeomorfolojik yaklaşım (A geomorphological approuch to the application of the laws for the coastal protection in Turkey). İstanbul Üniversitesi Deniz Bilimleri ve Coğrafya Enstitüsü Bülten, 6, 15-47, İstanbul.
• Erol, O. (1991). Türkiye kıyılarındaki terk edilmiş limanlar ve bir çevre sorunu olarak kıyı çizgisi değişimlerinin önemi. İ.Ü. Deniz Bilimleri ve Coğrafya Enstitüsü Bülteni, 8, 11-44.
• Erol, O. (1996). Türkiye’deki kıyı kullanım sorunlarına jeomorfolojik yaklaşım. Türkiye Coğrafyası Araştırma ve Uygulama Merkezi III. Coğrafya Sempozyumu, s. 93-122. Erişim adresi: http://tucaum.ankara.edu.tr/wp-content/uploads/sites/280/2015/08/tucaum6_6.pdf
• Fairbridge, R. W. (2004). Classification of coasts. Journal of Coastal Research, 20(1), 155 – 165. Erişim adresi: https://www.jcronline.org/doi/full/10.2112/1551-5036%282004%2920%5B155%3ACOC%5D2.0.CO%3B2
• Friedman, G. M. (1961). Distinction between dune, beach, and river sands from their textural characteristics, Journal of Sedimentary Petrology, 31(4), 514-529. Erişim adresi: http://dx.doi.org/10.1306/74D70BCD-2B21-11D7-8648000102C1865D
• Hudson, B. J. (1980). Antropogenic coasts. Geography, 65, 194-202. Erişim adresi: https://www.jstor.org/stable/pdf/40569272.pdf
• Inman, D. L. ve Nordstrom, C. E. (1971). On the tectonic and morphologic classification of coasts. The Journal of Geology, 79(1), 1-21. Erişim adresi: https://www.jstor.org/stable/30060828?seq=1#metadata_info_tab_contents
• Johnson, D. W. (1919). Shore processes and shoreline development. First Edition. John Wiley and Sons, New York.
• Karunarathna, H., Horrillo-Caraballo, J., Ranasinghe, R., Short, A. ve Reeve, D. (2012). An analysis of cross-shore profile evolution of a sand and a composite sand-gravel beaches. Marine Geology, 299–302, 33–42. doi: 10.1016/j.margeo.2011.12.011
• Kayan, İ. (1997). Türkiye’nin Ege ve Akdeniz kıyılarında deniz seviyesi ve kıyı çizgisi değişmeleri. E. Özhan (Ed.) Türkiye’nin Kıyı ve Deniz Alanları 1. Ulusal Konferansı, Türkiye Kıyıları 97 Konferansı Bildiriler Kitabı (s. 735-746). Kıyı Alanları Yönetimi Türk Milli Komitesi (KAY) Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Ankara.
• Kobayashia, A., Udab, T. ve Noshia, Y. (2015). Shoreline devastation of Hota coast by man-made causes. Procedia Engineering, 116, 171–178. Erişim adresi: https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S1877705815019347
• Li, J., Yang, L., Pu, R. ve Liu, Y. (2017). A review on anthropogenic geomorphology. Journal of Geographical Sciences, 27 (1), 109-128. doi: 10.1007/s11442-017-1367-7
• Öner, E., Uncu, L. ve Hocaoğlu, B. (2002). Türkiye’nin doğu Akdeniz kıyılarında deniz seviyesi ve kıyı çizgisi değişmeleri. E. Özhan ve N. Alpaslan (Ed.) Türkiye’nin Kıyı ve Deniz alanları IV. Ulusal Konferansı, Türkiye Kıyıları 02 Konferans Bildirileri Kitabı (s. 1237-1247) içinde. Kıyı Alanları Yönetimi Türk Milli Komitesi (KAY) Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Ankara.
• Pinet, P. R. (1996). Invitation to oceanography. West Publishing Company, St. Paul, MN. USA.
• Shepard, F. P. (1963). Submarine geology, 2nd end. Harper and Row, New York.
• Szabó, J. (2010). Anthropogenic geomorphology: Subject and System. J. Szabó, L. Dávid ve D. Lóczy (Ed.) Anthropogenic Geomorphology, A Guide to Man-Made Landforms (s. 3-13) içinde. Erişim adresi: https://www.researchgate.net/publication/272403864_Anthropogenic_Geomorphology
• Turoğlu, H. (2009). 3621 sayılı kıyı kanunu ve onun uygulama problemleri (The Coastal Law (number 3621) and Its Applied Problems). Türk Coğrafya Dergisi, 53, 31–40, İstanbul. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/download/article-file/198464
• Turoğlu, H. (2010). Alçak kıyılarda kıyı kenar çizgisi problemi. Ulusal Jeomorfoloji Sempozyumu 2010, Bildiriler Kitabı. 206–218, Afyon. Erişim adresi: http://ujes.org/wp-content/uploads/2016/12/Ulusal-Jeomorfoloji-Sempozyumu-2010-Afyon.pdf
• Turoğlu, H. (2017a). Deniz ve göllerde kıyı. H. Turoğlu ve H. Yiğitbaşıoğlu (Ed.), Yasal ve Bilimsel Boyutlarıyla KIYI. (s. 01-32) içinde. Jeomorfoloji Derneği Yayınları, Yayın no: 1, İstanbul.
• Turoğlu, H. (2017b). Kıyı mevzuatı ve jeomorfolojik değerlendirmesi. H. Turoğlu ve H. Yiğitbaşıoğlu (Ed.), Yasal ve Bilimsel Boyutlarıyla KIYI (s. 51-68) içinde. Jeomorfoloji Derneği Yayınları, Yayın no: 1, İstanbul.
• Turoğlu, H. (2019). Jeomorfolojik ve yasal perspektifte yapay kıyılar (Artificial Coasts From The Geomorphological And Legal Perspective). H. Sözbilir, Ç. Özkaymak, B. Uzel, Ö. Sümer, M. Softa, Ç. Tepe ve S. Eski (Ed.), Uluslararası Katılımlı 72. Türkiye Jeoloji Kurultayı Bildiriler kitabı (72nd Geological Congress of Turkey with international participation, Proceedings)(s. 271-272) içinde. TMMOB Jeoloji Mühendisleri Odası Yayınları No: 140. Erişim adresi: https://www.jmo.org.tr/resimler/ekler/174e0f6fa731893_ek.pdf
• Yiğitbaşıoğlu, H. (2017). Kıyı dinamikleri ve süreçler. H. Turoğlu ve H. Yiğitbaşıoğlu (Ed.) Yasal ve Bilimsel Boyutlarıyla KIYI (s. 31-44) içinde. Jeomorfoloji Derneği Yayınları, Yayın no: 1, İstanbul.