Öğretmenler Etik Davranıyor mu? Öğretmenlerin Meslektaşları Hakkındaki Algılarının İncelenmesi

Yıl 2019, Cilt: 7 Sayı: 14, 621 - 641, 29.10.2019

Gürkan Sarıdaş , Özen Yıldırım

https://doi.org/10.18009/jcer.619439

Öz

Öğretmenin mesleki etik davranması kendisini rol
model alan öğrencinin her yönden gelişimi için önemlidir. Araştırma kapsamında
geçerli ve güvenilir bir ölçek geliştirilmesi amaçlanmıştır. Araştırmanın
örneklemini Denizli ilinde görev yapan 394 ortaokul öğretmeni oluşturmaktadır.
Ayrıca ölçeğin doğrulayıcı faktör analizi için 276 kişilik ortaokul
öğretmeninden veri toplanmıştır. Verilerin analizinde temel bileşenler analizi,
doğrulayıcı faktör analizi kullanılmış ve diğer güvenirlik kanıtları
hesaplanmıştır. Öğretmenlerin algıları arasındaki farklılaşmayı ortaya koymak
için betimsel istatistiklerden, bağımsız örneklemler t-testi ve tek yönlü ANOVA
analizinden yararlanılmıştır. Araştırmanın sonuçlarına göre tek boyutlu bir
yapıya sahip geçerli ve güvenilir bir ölçek geliştirilmiştir. Öğretmenlerin
algıları, meslektaşlarının okul içinde ve dışında etik davrandığı yönündedir.
Ayrıca bu algıların cinsiyete ve kıdeme göre farklılaştığı belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Mesleki etik, öğretmenlik mesleğinde etik, ölçek geliştirme

Do Teachers Behave Ethically? Investigation of Teachers' Perceptions about their Colleagues

Öz

Professional ethical behaviors of the teacher
are important for the development of the student in every aspect who are taking
role model of their teachers. Within the scope of the research, it was aimed to
develop a valid and reliable scale. The sample of the study consists of 394
secondary school teachers working in Denizli province Turkey. In addition, data
were collected from 276 secondary school teachers for the confirmatory factor
analysis. Data were analyzed by using principal components analysis,
confirmatory factor analysis and other reliability evidences. Descriptive
statistics, independent samples t-test and one-way ANOVA analysis were used to
determine the differences between their perceptions. According to the results
of the study, the valid and reliable scale with a one-dimensional structure was
developed. When teachers' perceptions are examined, the majority of them think
that their colleagues behave ethically inside and outside the school. It was
also determined that these perceptions differ according to gender and
seniority.

Anahtar Kelimeler

Professional ethics, ethics in teaching profession, scale development

Kaynakça

• Altınkurt, Y., & Yılmaz, K. (2011). Öğretmen adaylarının öğretmenlerin mesleki etik dışı davranışlar ile ilgili görüşleri. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi(22), 113-128.
• Aydın, İ. (2018). Eğitim ve öğretimde etik. Ankara: PEGEM Akademi.
• Bakioğlu, A. (1996). Öğretmenlerin kariyer evreleri. II Ulusal Eğitim Sempozyumu (s. 19-27). İstanbul: Marmara Üniversitesi.
• Baloğlu, N., Karadağ, E., & Doğan, A. E. (2008). İlköğretim okulu yönetilcileri mesleki etik davranışları. İş Ahlakı Dergisi, 1(2), 7-26.
• Barrett, D. E., Casey, J. E., Visser, R. D., & Headley, K. N. (2012). How do teachers make judgments about ethical and unethical behaviors? Toward the development of a code of conduct for teachers. Teaching and Teacher Education, 28, 890-898. doi:10.1016/j.tate.2012.04.003
• Büyüköztürk, Ş. (2006). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı: İstatistik, araştırma deseni, spss uygulamaları ve yorum. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık. Cevizci, A. (2002). Etiğe giriş. İstanbul: Engin Yayıncılık.
• Çokluk, Ö., Şekercioğlu, G., & Büyüköztürk, Ş. (2018). Sosyal bilimler için çok değişkenli istatistik SPSS ve LISREL uygulamaları. Ankara: Pegem Akademi.
• Demirbolat, A. O., & Aslan, H. (2014). İlk ve ortaokul öğretmenlerinin etik duyarlılıklarının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi (Sinop ili örneği). Eğitim Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 4(1), 187-206.
• Erdem, A. R., & Altunsaray, M. (2016). Eğitimde niteliği belirleyen önemli bir etken: eğitim etiği. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi (23), 21-30.
• Ergin, Y. (2014). İlköğretim sınıf öğretmenlerinin öğretmenlik mesleği ile ilgili etik olmayan davranışlara ilişkin algılamaları (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). İzmir: Ege Üniversitesi.
• Fisher, Y. (2013). Exploration of values: Israeli teachers’ professional ethics. Social Psychology of Education, 16(2), 297-315.
• Hu, L.T. & Bentler, P.M. (1999). Cutoff criteria for fit indexes in covariance structure analysis: conventional criteria versus new alternatives. Structural Equation Modeling, 6 (1), 1-55. https://doi.org/10.1080/10705519909540118
• Ilgaz, S., & Bilgili, T. (2006). Eğitim ve öğretimde etik. KKEFD(4), 199-210.
• Jöreskog, K. G., & Sörbom, D. (1993). Lisrel 8: Structural equation modeling with the SIMPLIS command language. Scientific Software International.
• Karaman, T. (2009). Öğretmenlerin öğretme tutkusunun sürekliliğini etkileyen faktörlerin incelenmesi. (Yayımlanmamış Doktora Tezi). İstanbul: Marmara Üniversitesi
• Karasar, N. (2000). Bilimsel araştırma yöntemi (10. Baskı). Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Kenny, D. A., Kaniskan, B., & McCoach, D. B. (2015). The performance of RMSEA in models with small degrees of freedom. Sociological Methods & Research, 44(3), 486-507. http://dx.doi.org/10.1177/0049124114543236
• Kenny, D. A., & Mc Coach, D. B. (2003). Effect of the number of variables on measures of fit in structural equation modeling. Structural Equation Modeling, 10(3), 333-351. Key, S., & Popkin, S. J. (1998). Integrating ethics into the strategic management process. Doing Well by Management Decision, 36(5), 331-338.
• Manolova, O. (2011). Mesleki etik ilkelere ilişkinTtürkiye ve Moldova'daki ilköğretim okulu öğretmenlerinin görüşleri. Ankara: Ankara Üniversitesi (Yayınlanmamış Doktora Tezi).
• Milli Eğitim Bakanlığı [MEB]. (2005, Eylül). Etik. Mart 18, 2019 tarihinde MEB-Etik Komisyonu: http://etik.meb.gov.tr adresinden alındı
• Milli Eğitim Bakanlığı [MEB]. (1973, Haziran). Milli eğitim temel kanunu. Mart 28, 2019 tarihinde Mevzuat: http://www.mevzuat.gov.tr/Mevzuat/Metin/1.5.1739.pdf adresinden alındı
• Santa Clara University. (2015, Ağustos 1). A Framework for ethical decision making. Mayıs 23, 2019 tarihinde Markkula Center for Applied Ethics: http://www.scu.edu/ethics/practicing/decision/framework.html adresinden alındı
• Sharma, S., Mukherjee, S., Kumar, A., & Dillon, W. R. (2005). A simulation study to investigate the use of cutoff values for assessing model fit in covariance structure models. Journal of Business Research, 58(7), 935- 943. https://doi.org/10.1016/j.jbusres.2003.10.007
• Sümer, N. (2000). Yapısal eşitlik modelleri: Temel kavramlar ve örnek uygulamalar. Türk Psikoloji Yazıları, 3(6), 49-73.
• Sünbül, A. M. (1996). Öğretmen niteliği ve öğretimdeki rolü. Eğitim Yönetimi, 2(1), 597-607.
• Tabachnick, B. G., & Fidell, L. S. (2013). Using multivariate statistics. London: Pearson Education.
• Tunca, N., & Sağlam, M. (2013). İlköğretim öğretmenlerine yönelik mesleki değerler ölçeğinin geçerlik ve güvenirlik çalışması. Eğitim Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 3(1), 140-164.
• Xie, O. (2014). Research on the present situation of primary and secondary teachers' professional ethics in China. Canadian Social Science, 10(6), 72-77.
• Yılmaz, K., & Altınkurt, Y. (2009). Öğretmen adaylarının mesleki etik dışı davranışlar ile ilgili görüşleri. İş Ahlakı Dergisi, 2(4), 71-88.