lköğretim Öğretmenlerinin Eğitim Programı Kavramına Yönelik Metaforik Algıları

Yıl 2017, Sayı: 11, 51 - 73, 25.01.2017

Mehmet Gültekin

Öz

Eğitim sisteminin en önemli bileşenlerden biri
eğitim programıdır. Bireylerin
okul içinde ve okul dışında edindiği tüm öğrenim yaşantılarını içine alan,
kapsamlı ve çok boyutlu bir kavram olan eğitim programı, bir ülkedeki eğitim
politikasını uygulamaya dönüştüren bir köprü rolü üstlenmektedir. Kuşkusuz
eğitim programlarından istenilen verimin sağlanması, programı uygulayacak olan öğretmenlerin program
kavramını nasıl algıladıkları ve uyguladıklarına bağlı bulunmaktadır.  Öğretmen algılarının belirlenmesinde
kullanılan araçlardan biri ise metaforlardır. Bu doğrultuda, araştırmada
ilköğretim öğretmenlerinin “eğitim programı” kavramına ilişkin olarak
kullandıkları metaforların belirlenmesi amaçlanmış ve araştırma, tarama
modelinde nitel şekilde desenlenmiştir. Araştırmanın katılımcılarını, Eskişehir
Milli Eğitim Müdürlüğü tarafından belirlenmiş bulunan 16 ilköğretim okulunda
görev yapan 200 ilköğretim öğretmeni oluşturmuştur. Araştırmada, öğretmenlerin
eğitim programı kavramına ilişkin kullandıkları metaforlar, açık uçlu anket
yoluyla toplanmıştır. Ankette ilköğretim öğretmenlerinden “Eğitim programı…….
gibidir; çünkü…….” cümlesini tamamlamaları istenmiştir. Elde edilen veriler,
ilköğretim öğretmenlerinin eğitim programı kavramına ilişkin kullandıkları
metaforlar betimsel analiz tekniği kullanılarak; branşları ile eğitim
programına ilişkin kullandıkları metaforlar arasında bir ilişki olup olmadığı
ki kare tekniği kullanılarak çözümlenmiştir. Araştırma kapsamında elde edilen
bulgulara göre ilköğretim öğretmenlerinin eğitim programlarına ilişkin olarak
toplam 200 metafor ürettikleri görülmüş; eğitim programına ilişkin olarak
“dikkatle hazırlanması gereken ögeler bütünü”, “değişken bir yapı”,
“yönlendirici”, “baskı unsuru”, “kapsamlı olma”, “karmaşık bir yapı” ve
“vazgeçilmez bir öge” kategorileri oluşturulmuştur. Sonuç olarak ilköğretim
öğretmenlerinin eğitim programı kavramına ilişkin algılarının genelde olumlu
olduğu ve ilköğretim öğretmenlerinin branşları ile eğitim programına ilişkin
kullandıkları metaforlar arasında bir ilişki olduğu ortaya çıkmıştır.

Anahtar Kelimeler

ilköğretim, eğitim program, öğretmen

Metaphoric Perceptions of Primary School Teachers on the Concept of Curriculum

Öz

One of the most
important elements in educational system is curriculum. Being comprehensive and
multidimensional notion and including the all learning experiences lived by
individuals inside and outside school, curriculum plays a role as a bridge that
transforms educational politics in a country to practice. Indoubtedly,
achieving aimed output in the curriculums depends on how the teachers who will
practice the curriculum perceive and practice curriculum. One
of the tools to determine teacher perceptions is metaphor. Accordingly, in the study
it was aimed to determine the metaphors primary school teachers used regarding
“education program” and the study was designed as qualitatively in the survey
method. This study was conducted with the participation of 200 primary school
teachers from 16 primary schools in the city center of Eskişehir. A
questionnaire consisted of open ended questions has been created to determine
the views of teachers regarding education program. The questions are generally
similar to “Education program is like ….. ; because ……………”. Teachers’ views
regarding education program has been analyzed with descriptive analysis
technique. Chi-square test was applied in order to evaluate whether the
appearing categories differ according to department of the primary school
teachers. After the study, it’s been seen that teachers created 200 metaphors.
These metaphors comprised categories as “set of elements to be prepared
carefully”, “a changeable structure”, “directive”, “pressure element”, “multidimensional”,
“complex structure”, and “indispensable element”. As a result, it has been
found out that teachers had positive thoughts regarding curriculum. Also, it
was observed that the conceptual categories formed related to the metaphors
that teachers use have significant difference according to their departments.

Anahtar Kelimeler

primary education, curriculum, teacher

Kaynakça

• Alacapınar, F. (2011). İlköğretim okulu öğrencileri öğretmenlerini nelere benzetmektedirler? Selçuk Üniversitesi Ahmet Keleşoğlu Eğitim Fakültesi Dergisi, 32, 249-263.
• Akar, H. & Yıldırım, A. (2009). Change in teacher candidates’ metaphorical images about classroom management in a social constructivist learning environment. Teaching in Higher Education, 14(4), 401-415.
• Anglin, L. W. & Dugan, T. (1982, March). Teachers' perceptions of existing and ideal school curriculum: An analysis of metaphors. Paper presented at the Annual Meeting of the American Educational Research Association, New York.
• Arslan, M. M. & Bayrakcı, M. (2006). Metaforik düşünme ve öğrenme yaklaşımının eğitim-öğretim açısından incelenmesi. Milli Eğitim, 171, 100-108.
• Aydoğdu, E. (2008). İlköğretim okullarındaki öğrenci ve öğretmenlerin sahip oldukları okul algıları ile ideal okul algılarının metaforlar yardımıyla analizi. (Unpublished master dissertation), Eskişehir Osmangazi University, Eskişehir, Turkey.
• Aykaç, N. & Çelik, Ö. (2011). Öğretmenlerin ve öğretmen adaylarının eğitim programına ilişkin metaforik algılarının karşılaştırılması. Paper presented at The First International Congress on Curriculum and Instruction, Eskişehir, Türkiye.
• Baptist, K. W. (2002). The garden as metaphor for curriculum. Teacher Education Quarterly, 29(4), 19-37.
• Ben-Peretz, M., Mendelson, N. & Kron, F. W. (2003). How teachers in different educational context view their roles. Teaching and Teacher Education, 19, 277-290.
• Bullough, R. V. (1994) Personal history and teaching metaphors: A self study of teaching as conversation, Teacher Education Quarterly, 21(1), 107-120.
• Bullough, R.V. & Stokes, D.K. (1994). Analyzing personal teaching metaphors in preservice teacher education as a means for encouraging professional development. American Educational Research Journal, 31(1), 197-224.
• Carter, S. & Pitcher, R. (2010). Extended metaphors for pedagogy: Using sameness and difference. Teaching in Higher Education, 15(5) 579-589.
• Cerit, Y. (2008a). Öğretmen kavramı ile ilgili metaforlara ilişkin öğrenci, öğretmen ve yöneticilerin görüşleri. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 6(4), 693-712.
• Clarken, R. H. (1997). Five metaphors for educators. Paper Prensented at the Annual Meeting of the American Educational Research Association, Chicago IL. http://www.eric.ed.gov/ERICWebPortal/search/detailmini.jsp.
• Cortazzi, M. & Jin, L. (1999). Bridges to learning: Metaphors of teaching, learning and language. In L. Cameron & G. Low (Eds.). Researching and applying metaphor (pp.149-176). Cambridge: Cambridge University Press.
• Çelikten, M. (2006). Kültür ve öğretmen metaforları. Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 21, 269-183.
• Demirel, Ö. (2007). Kuramdan uygulamaya eğitimde program geliştirme (10. Ed.). Ankara: Pegema Yayıncılık.
• Elmholdt, C. (2003). Metaphors for learning: Cognitive acquisition versus social participation. Scandinavian Journal of Educational Research, 47(2), 116-32.
• Engin-Demir, C. (2007). Metaphors as a reflection of middle school students’ perceptions of school: A cross-cultural analysis. Educational Research and Evaluation, 13(2), 89-107.
• Font, V., Bolite, J. & Acevedo, J. (2010). Metaphors in mathematics classrooms: Analyzing the dynamic process of teaching and learning of graph functions. Educational Studies in Mathematics, 54(2), 131-152.
• Girmen, P. (2007). İlköğretim öğrencilerinin konuşma ve yazma sürecinde metaforlardan yararlanma durumları. (Unpublished doctoral dissertion), Anadolu University, Eskişehir, Turkey.
• Goldstein, L. S. (2005). Becoming a teacher as a hero’s journey: Using metaphor in pre-service teacher education. Teacher Education Quarterly, 32(1), 724.
• Guerrero, M. C. M. & Villamil, O. S. (2002). Metaphorical conceptualizations of ESL teaching and learning. Language Teaching Research, 6, 95–120.
• Gültekin, M. (2013). The metaphors that primary education teacher candidates use regarding curriculum. Education & Science, 38(161), 126-141.
• Hasim, Z., Mohtar. T. M., Barnard, R. & Zakaria, A. R. (2013). Metaphors used by Malaysian teachers-in training: Implications for language teacher. Creative Education, 4(9), 74-77.
• Hardcastle, B., Yamamoto, K., Parkay, F.W. & Chan, J. (1985). Metaphorical views of school: A cross-cultural comparison of college students. Teaching and Teacher Education, 1(4), 309–315.
• Inbar, D. (1996). The free educational prison: Metaphors and images. Educational Research, 38(1), 77–92.
• Karadağ, R. & Gültekin, M. (2012). The metaphors that elementary school students use to describe the term “teacher”. Journal of Mersin Üniversity Education Faculty, 8(1), 69-83.
• Kasoutas, M. & Malamitsa, K. (2009). Exploring Greek teachers’ beliefs using metaphors. Australian Journal of Teacher Education, 34(2), 64-83.
• Kövecses, Z. (2005). Metaphor in culture: universality and variation. Cambridge: Cambridge University Press.
• Lakoff, G. & Johnson, M. (2005). Metaforlar, hayat, anlam ve dil. (G. Y. Demir, Trans.). İstanbul: Paradigma Press.
• Lakoff, G. & Johson, M. (2003). Metaphors we live. Chicago: University of Chicago Press.
• Lasley, T. J. (1994). Teacher technicians: A ‘‘new’’ metaphor for teachers. Action in Teacher Education, 16(1), 11-19.
• Levine, P. M. (2005). Metaphors and images of classrooms. Kappa Delta Pi Record, 41(4), 172-175. http://eric.ed.gov/ERICWebPortal/search/detailmini.jsp?_nfpb=true&_&ERICExtSearch_SearchValue_0=EJ724893&ERICExtSearch_SearchType_0=no&accno=EJ724893
• Mahlios, M., Shaw, D. & Barry, A. (2010). Synthesis of metaphors: A review across three studies. Teachers and Teaching: Theory and Practice, 16(1), 49-71.
• Martinez, M.A., Salueda, N. & Huber, G.L. (2001). Metaphors as blueprints of thinking about teaching and learning. Teaching and Teacher Education, 17, 965-77.
• Massengill, D., Mahlios, M. & Barry, A. (2005). Metaphors and sense of teaching: How these constructs influence novice teachers. Teaching Education, 16(3), 213–229.
• Michael, K., & Katerina, M. (2009). Exploring Greek teachers’ beliefs using metaphors. Australian Journal of Teacher Education, 34, 64-83.
• Nesterova, S. (2011). Mevlana’nın mesnevi isimli eserinde metaforik anlatımın metafizik boyutu. (Unpublished doctoral dissertation), Ankara University, Ankara, Turkey.
• Oxford, R. L., Tomlinson, S., Barcelos, A., Harrington, C., Lavine, R.Z., Saleh, A., et al. (1998). Clashing metaphors about classroom teachers: Toward a systematic typology for the language teaching field. System, 26(1), 3–50.
• Özdemir, M. (2012a). Examination of high school students’ metaphorical school perceptions in terms of various variables. Education and Science, 37(163), 96-109.
• Özdemir, S. M. (2012b). Metaphoric perceptions of prospective teachers regarding the concept of curriculum. Journal of Theoretical Educational Science, 5(3), 369-393.
• Pektaş, M. & Kılan, O. (2009). Farklı branşlardaki öğretmen adaylarının “öğretmen” kavramı ile ilgili geliştirdikleri metaforların karşılaştırılması. Erzincan Eğitim Fakültesi Dergisi, 11(2).
• Price, C. G. (2002, February). Exploring teaching metaphors: How they shape beliefs, Professional knowledge and emergent practice of first through fifth year teachers. Paper presented at the Association of Teacher Educators, Denver, CO.
• Perry, C. & Cooper, M. (2001). Metaphors are good mirrors: Reflectiong on change for teacher educators. Reflective Practice, 2(1), 41-52.
• Saban, A. (2004). Prospective classroom teachers’ metaphorical images of selves and comparing them to those they have of their elementary and cooperating teachers. International Journal of Educational Development, 24, 617-635.
• Saban, A. (2008). Okula ilişkin metaforlar. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 55, 459-496.
• Saban, A., Koçbeker, B. N. & Saban, A. (2006). Öğretmen adaylarının öğretmen kavramına ilişkin algılarının metafor analizi yoluyla incelenmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 6(2), 461-522.
• Schubert, W. H. (1986). Curriculum: Perspective, paradigm and possibility. New York: Macmillan.
• Semerci, C. (2007). A View to the new primary school curricula with the metaphors relating to "Curriculum Development". Journal of Cumhuriyet University Social Sciences, 31(2), 125-140.
• Style, E. (1996). Curriculum as window and mirror. National Seeking Educational Equty and Diversity Project Wellesley College Center for Rsearch on Women. http://www.library.wisc.edu/edvrc/docs/public/pdfs/SEEDReadings/CurriculumWindow.pdf.
• Taşdemir, A. & Taşdemir, M. (2011a). Metaphors on teaching process and teachers; produced by the teachers “Öğretmenlık ve öğretıim sürecı üzerıne öğretmen meteforları”. Paper presented at the 2nd International Conference on New Trends in Education and Their Implications. Antalya, Turkey.
• Taşdemir, M. & Taşdemir, A. (2011b). Teachers’ metaphors on K-8 curriculum in Turkey “İlköğretim programı üzerine öğretmen metaforları”. Paper presented at the 2nd International Conference on New Trends in Education and Their Implications, Antalya, Turkey.
• TDK. (2011). Büyük Türkçe sözlük. Türk Dil Kurumu. http://tdkterim.gov.tr/bts/
• Thomas, L. &, Beauchamp, C. (2011). Understanding new teachers’ professional identities through metaphor. Teaching and Teacher Education, 27, 762-769.
• Wahyudi, W. (2007). Using metaphors to explore teachers' perceptions of school science curriculum: an Indonesian lower secondary schools case. Paper presented at the Second International Conferenceon Science and Mathematics Education, Penang, Malaysia. http://www.recsam.edu.my/cosmed/cosmed07/AbstractsFullPapers2007/SCIENCE%5CS040F.pdf.
• Varış, F. (1996). Eğitimde program geliştirme: Teoriler, teknikler (6. Ed.). Ankara: Alkım Yayınları.
• Woon, J. & Ho, Y. (2005). Metaphorical construction of self in teachers’ narratives. Language and Educatıon, 19(5), 359-379.
• Yıldırım, A., Ünal, A. & Çelik, M. (2011). Öğretmen kavramına ilişkin öğretmen, yönetici ve müfettiş algılarının analizi. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 8(2), 92-109.
• Zanotto, M. S., Cameron, L. & Cavalcanti, M. C. (2008). Confronting metaphor in use: An applied linguistic approach. Amsterdam: John Benjamins Publishing Company.