ÖZBAKIM BECERİLERİNDE EBEVEYN DESTEĞİ ENVANTERİNİN OBEDE GELİŞTİRİLMESİ VE STANDARDİZASYONU

Yıl 2013, Cilt: 14 Sayı: 3, 19 - 36, 01.08.2013

Müge Kılıçgün

Öz

Bu araştırmanın amacı, 36-72 aylık çocukların özbakım becerilerinin anne-babaları tarafından ne düzeyde desteklendiğini belirleyen bir envanter geliştirmektir. Bu amaç doğrultusunda “Özbakım Becerilerinde Ebeveyn Desteği Envanterinin OBEDE geçerlik ve güvenirlik analizleri yapılmış, tanımlayıcı istatistik değerleri hesaplanmış ve yüzdelik, z ve T puanları belirlenmiştir. Araştırmanın çalışma grubunda 36-72 ay arası çocuğu olan 228 anne ve 228 baba olmak üzere toplam 456 ebeveyn yer almıştır. Envanter, 5 dereceli Likert yapısında 62 maddeden oluşmaktadır. Envanterde özbakım becerileri “Temizlik ve Düzen” 19 madde , “Beslenme” 14 madde , “Giyinme” 16 madde , “Kişisel Güvenlik” 8 madde ve “Dinlenme” 5 madde olmak üzere beş temel boyutta değerlendirilmektedir. Envanterin özbakım becerilerindeki ebeveyn desteğini açıklayıcılık düzeyi yüzde 49.52, kriter geçerliği .89 ve güvenirliği için yapılan Cronbach-alpha iç tutarlık katsayısı .96’dır.

Anahtar Kelimeler

Özbakım, özbakım becerileri, özbakım becerilerinde ebeveyn desteği

Development and Standardization of Parental Support Inventory for Self-Care Skills PSISS

Öz

The purpose of this study is to develop an inventory for determining, what level is supported self-care skills of 36-72 months old children by their parent. For this purpose, validity and reliability analysis of "Parental Support Inventory for Self-Care Skills” were made, descriptive statistics values were calculated and the percentage values of z and T scores were determined. 228 mothers and 228 fathers with children between 36-72 months for a total of 456 parents have joined in the study group. Inventory is 5-point Likert structure and consists 62 items. Self-care skills in inventory are evaluated with the five basic dimensions which are "Cleanliness and Property" 19 items , "Nutrition" 14 items , "Dressing" 16 items , "Personal Security" 8 items , and "Rest" 5 items . Parental support explanatory level of inventory for self-care skills was found as 49.52 percent, criterion validity was .89 and Cronbach's alpha coefficient of internal consistency was found as .96

Anahtar Kelimeler

Self-care, self-care skills, parental support for self-care skills

Kaynakça

• AAMR/American Association on Mental Reterdation (1992). Mental retardation: Defination, classification and systems of supports (9th ed.). Wahington DC: 1992.
• Alpar, R. (2010). Uygulamalı istatistik ve geçerlik-güvenirlik. Ankara: Detay Yayınları.
• Altunışık, R., Çoşkun, R., Bayraktaroğlu, S. ve Yıldırım, E. (2007). Sosyal bilimlerde araştırma yöntemleri. Adapazarı: Değişim.
• Beyazova, M. ve Kutsal, Y. G. (2000). Fiziksel tıp ve rehabilitasyon (Cilt II, 2395-2430). Ankara: Günes Kitapevi.
• Büyüköztürk, Ş. (2003). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı (3. Baskı). Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Coleman, M. & Apts, S. (1991). Home alone risk factors. Teaching Exceptional Children Journal, 23(3), 36-39.
• Çokluk, Ö. Şekercioğlu, G. ve Büyüköztürk, Ş. (2010). Sosyal bilimler için çok değişkenli istatistik. Ankara: Pegem Akademi.
• Demiriz, S. ve Dinçer, Ç. (2001). 5-6 yaş çocuklarının özbakım becerilerinin cinsiyet ve okul öncesi eğitim alma durumlarına göre incelenmesi. Milli Egitim Dergisi, 150.
• Erkuş, A. (2003). Psikometri üzerine yazılar (1. Basım). Ankara: TPD.
• Fawcett, J. (2005). Contemporary nursing knowledge: analysisandevaluation of conceptualmodels of nursing (2th ed). USA: FA Davis Comp.
• Gözüm, S. ve Aksayan, S. (2003). Kültürlerarası ölçek uyarlaması için rehber: Psikometrik özellikler ve kültürler arası karşılaştırma. Hemşirelikte Araştırma Geliştirme Dergisi, 5(1), 3-14.
• Hortaçsu, N. (2003). Çocuklukta ilişkiler: Ana baba, kardeş ve arkadaşlar. Ankara: İmge Kitabevi.
• Kağıtçıbaşı, Ç. (1981). Çocuğun değeri. İstanbul: Boğaziçi Üniversitesi İdari Bilimler Fakültesi Yayınları.
• Kağıtçıbaşı, Ç. (1990). İnsan aile kültür. İstanbul: Remzi Kitapevi.
• Kalaycı, Ş. (2005). SPSS uygulamalı çok değişkenli istatistik teknikleri (1. Baskı). Ankara: Asil Yayın Dağıtım.
• Kara, B. (2001). Öz-Bakım tanımı ve kavramsal yönü. Sendrom Aktüel Aylık Tıp Dergisi, 13(7), 105-108.
• Karasar, N. (1998). Bilimsel araştırma yöntemi (8. Baskı). Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Katz, L. G. (1999). Another look at what young children should be learning (ERIC Document Reproduction Service No. ED430735).
• McCaleb, A. & Cull, V. (2000). Sociocultural influences and self care practices of middle adolescents. Journal of Pediatric Nursing, 15(1), 30-35.
• McCaleb, A. & Edgil, A. (1994). Self-concept and self care practices of healthy adolescents. Journal of Pediatric Nursing, 9(4), 233-238.
• Nahcivan, N. O. (2004). A Turkish language equivalence of the exercise of self-care agency scale. Western Journal of Nursing Research, 26(7), 813-824.
• Neistadt, M. E., & Marques, K. (1984). An independing living skills training program. The American Journal of Occupational Therapy, 38(10), 671–676.
• Oktay, A. (1985). Okul öncesi dönemde temel alışkanlıkların kazandırılması. YA-PA Okul Öncesi Eğitimi ve Yaygınlastırılması Semineri I-II SAYFA YAZ. İstanbul: Doğuş Matbaası.
• Orem, D. E., (2001). Self-caredeficittheory of nursing: conceptsandapplications (7th ed. pp.99-135). USA: Mosby-Year Book.
• Öner, N. (1997). Türkiye'de kullanılan psikolojik testler (3 Baskı). İstanbul: Boğaziçi Yayınları.
• Öz, F. (2004). Sağlık alanında temel kavramlar. Ankara: İmaj İç ve Dış Ticaret AŞ.
• Özdamar, K. (2004). Paket programlar ile istatistiksel veri analizi I-II (5. Baskı). Eskişehir: Kaan Kitabevi.
• Özgüven, İ. E. (1992). Hacettepe kişilik envanteri. Ankara: PDREM.
• Savaşır, I., Sezgin, N., Erol, N. (1994). Ankara gelişimsel tarama envanteri. Ankara: TPD.
• Schaefer, E. S. & Bell, R. Q. (1958). Development of a parental attitude research instrument. Journal of Child Development, 29, 339-361.
• Sipahi, B., Yurtkoru, E.S. ve Çinko, M. (2005). Sosyal bilimlerde SPSS’le veri analizi (2. Baskı). İstanbul: Beta Yayınevi.
• Sisson, L. & Dixon, J. M. (1986). A behavioral approach to the training and assesment of feeding skils in multi-handicapped children. Applied Research in Mental Retardation, 7, 149-163.
• Steiger, N.J. & Lipson, J. G. (1985). Self-care nursing. Theory & Practice. Bowie, MD: Brady Communications.
• Şencan, H. (2005). Sosyal ve davranışsal ölçümlerde güvenirlik ve geçerli. (1.Baskı). Ankara: Seçkin Yayınları.
• Tavşancıl, E. (2010). Tutumların ölçülmesi ve SPSS ile veri analizi (4. Baskı). Ankara: Nobel Yayın Dağıtım
• Varol, N. (2004). Öz bakım becerilerinin öğretimi (2. Baskı). Ankara: Kök Yayıncılık.
• Velioğlu, P. (1999). Hemşirelikte kavram ve kuramlar. İstanbul: Alas Ofset.