Politik Okuryazarlık Ölçeğinin Geliştirilmesi

Yıl 2021, Cilt: 22 Sayı: 1, 444 - 471, 30.04.2021

Hüseyin Köksal , Mustafa Erol

Öz

Bu çalışmanın amacı politik okuryazarlık ölçeğinin geliştirilmesidir. Araştırmanın çalışma grubunu İstanbul’da bir üniversitede öğrenim gören toplam 440 lisans öğrencisi oluşturmuştur. Çalışmada açımlayıcı faktör analizi (AFA) ve doğrulayıcı faktör analizi (DFA) kullanılmıştır. AFA sonucu ölçeğin 24 madde ve 5 faktörden oluştuğunu ve toplam varyansın 63,852’sini açıklandığını göstermektedir. Faktörler “Politik Uzmanlık, Politik Bilgi, Politik Farkındalık, Politik İlgi ve Politik Katılım” olarak isimlendirilmiştir. DFA sonucunda ise ölçeğin madde olduğu ve elde edilen yapının uyum indekslerinin yeterli düzeyde olduğu belirlenmiştir (χ2/sd= 1,53, RMSEA= .70, SRMR= .07). Ölçeğin toplam madde korelasyonları .48 ile .70 arasında değişmektedir. Ölçeğin Cronbach Alfa iç tutarlılık katsayısının .89 olduğu saptanmıştır. Bu bulgulardan hareketle, ölçeğin bireylerin politik okuryazarlık becerilerinin ölçülmesinde geçerli ve güvenilir bir şekilde kullanılabileceği söylenebilir.

Anahtar Kelimeler

Politik Okuryazarlık,, Politik Farkındalık,, Politik Uzmanlık, Politik Katılım

Kaynakça

• Advisory Group on Citizenship. (1998). Education for citizenship and the teaching of democracy in schools. London: Qualifications and curriculum authority. 10 Mayıs 2020 tarihinde http://dera.ioe.ac.uk/4385/1/crickreport1998.pdf internet adresinden erişilmiştir.
• Amadeo, J-A., Torney-Purta, J., Lehmann, R., Husfeldt, V., & Nikolova, R. (2002). Civic knowledge and engagement: an ıea study of upper secondary students in sixteen countries. Amsterdam: IEA. Retrieved from http://www.terpconnect.umd.edu/;iea.
• Amadeo, T., Lehmann, P. (2003). Civic knowledge and engagement an ıea study of upper secondary students in sixteen countries. The International Association for the Evaluation of Educational Achievement, 6(2), 213-221.
• Anderson, R. (2008). The political literacy approach to teaching politics in SOSE courses. Ethos, 16(4), 13–17.
• Arslan, H., Dil, K., Çetin, E., ve Yazıcı, S. (2017). Aktif yurttaşlık öz-yeterlik ölçeği: bir geçerlik ve güvenirlik çalışması. Journal of Human Sciences, 14(3), 2797-2809. https://doi.org/10.14687/jhs.v14i3.4771 .
• Borhaug, K. (2008). Educating voters: political education in norwegian upper-secondary schools. Journal of Curriculum Studies. 40(5), 579- 600. https://doi.org/10.1080/00220270701774765
• Büyüköztürk, Ş. (2017). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı: İstatistik, araştırma deseni, SPSS uygulamaları ve yorum (23. Baskı.). Ankara: Pegem Akademik Yayıncılık.
• Büyüköztürk, Ş., Şekercioğlu, Ç. ve Çokluk, Ö. (2015). Sosyal bilimler için çok değişkenli istatistik: spss ve lısrel uygulamaları. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Dağ, N. ve Koçer, M. (2019). Türkiye’de politik okuryazarlık. Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi-International Journal of Society Researches (OPUS), 13(19), 2150-2175. https://doi.org/10.26466/opus.567352
• Denver, D., & Gordon, H. (1990). The political knowledge, attitudes,and perceptions of school students. British Journal of Political Sciense, 20(2), 263-279. https://doi.org/10.1017/S0007123400005809
• Dirk, L. & Onken, H. (2014). Social background, civic education and political participation of young people - the German case. Journal Of Social Science Education, 13(3), 68-72. https://doi.org/10.2390/jsse‐v14‐i3‐1305
• Edwards, C. H. (2008). Classroom discipline & management. New Jersey: John Wiley & Sons Publishers.
• Faiz, M. (2016). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının siyaset okuryazarlık durumları. Yayınlanmamış doktora tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Faiz, M. ve Dönmez, C. (2016). Öğretmen adaylarının siyaset okuryazarlık düzeylerinin bazı değişkinlere göre incelenmesi. Journal of Human Sciences, 13(2), 3629-3642. http://dx.doi.org/10.14687/jhs.v13i2.4025
• Faiz, M. ve Dönmez, C. (2019). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının politik okuryazarlık düzeyleri. Kalem Eğitim ve İnsan Bilimleri Dergisi, 9(2), 475-501. https://doi.org/10.23863/kalem.2019.136
• Farrell, J. P. (1998).Democracy and education: who gets to speak and who is listened to?. Curriculum Inquiry, 28(1) 1-7.
• Fyfe, I. (2007). Hidden in the curriculum: Political literacy and education for citizenship in Australia. Melbourne Journal of Politics, 32, 110-134.
• Görmez, E. (2018). Güncellenen sosyal bilgiler programının politik okuryazarlık becerisi bakımından yeterliliği. Anemon Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 6(STEMES’18), 109-114.
• Gutek, G. L. (2014). Eğitimin felsefi ve ideolojik temelleri (Çev. N. Kale), Ankara: Ütopya Yayınevi.
• Hablemitoğlu, Ş. ve Özmete, E. (2012). Etkili vatandaşlık eğitimi için bir öneri. Ankara Sağlık Bilimleri Dergisi, 1(3), 39-54.
• Hıcks, D. (2001). Re-examining the future: the challenge for citizenship education. Educational Review, 53(3), 229-240. https://doi.org/10.1080/00131910120085838
• İnan, S. ve Tarhan, Ö. (2018). Siyasetin öğretimi ve siyaset okuryazarlığı. Arife Figen Ersoy ve Hızır Karaduman (Ed.) Sosyal bilgilerde güncel okumalar 1 (ss: 31-52). Ankara: Anı Yayıncılık.
• Kalaycı, Ş. (2016). SPSS uygulamalı çok değişkenli istatistiktik teknikleri (7. Baskı). Ankara: Asil Yayıncılık.
• Krosnick, J. A (1990). Expertise and political psychology. Social cognition, 8, 1-8.
• Kurudayıoğlu, M. ve Tüzel, S. (2010). 21. yüzyıl okuryazarlık türleri, değişen metin algısı ve Türkçe eğitimi. Türklük Bilimi Araştırmaları, 28, 283-298.
• Kuş, Z. (2013). Politik okuryazarlık ve aktif vatandaşlık. E. Gençtürk ve K. Karatekin, (Ed.), Sosyal bilgiler için çoklu okuryazarlık içinde (208-227). Ankara: Pegem.
• Kuş, Z. ve Tarhan, Ö. (2016). Polıtıcal educatıon ın socıal studıes classrooms: a perspectıve from Turkey. Journal of Theory and Practice in Education, 12(3), 464-483.
• Lockyer, A., Crıck, B., Annette, J. (2003). Education for democratic citizenship. ıssues of theory and practice. USA: Ashgate Publishing Limited.
• Malafaia, C., Neves, T. ve Menezes, I. (2017). In-between fatalism and leverage: the different effects of socioeconomic variables on students’ civic and political experiences and literacy. Journal of Social Science Education, 16(1), 43-55. https://doi.org/0.2390/jsse-v16-i1-1587
• Özdamar, K. (2017). Ölçek ve test geliştirme yapısal eşitlik modellemesi. Eskişehir: Nisan Kitapevi.
• Sağlam, H. İ. (2011). Öğretmen adaylarının etkili vatandaşlık yeterlik düzeyleri. Kastamonu Eğitim Dergisi, 19(1), 39-50.
• Seçer, İ. (2015). SPSS ve LİSREL ile pratik veri analizi. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Sönmez, V. ve Alacapınar, F,G. (2016). Sosyal bilimlerde ölçme aracı hazırlama. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Sönmez, V. ve Alacapınar, F. G. (2016). Sosyal bilimlerde ölçme aracı hazırlama. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Şahin, İ. F. (2014). Küresel vatandaşlık ölçeğinin Türkçeye uyarlanması: güvenirlik ve geçerlik çalışması. Eastern Geographical Review, 31, 207-218.
• Tabachnick, B, G,, & Fidell, L, S. (2013). Using multivariate statistics. Pearson, Boston.
• Tarhan, Ö. (2015). Sosyal bilgiler öğretmeni adaylarının politik okuryazarlığa ilişkin görüşleri. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 3(9), 649-669.
• Ünal, F. (2019). Vatandaşlık yaklaşımları, vatandaşlık bilinci karma araştırma örneği. Ankara: Pegem Akademi Yayınları. ISBN 978-605-69916-3-9. https://doi.org/10.14527/9786056991639
• Veldhuıs, R. (1997). Education for Democratic Citizenship: Dimensions of Citizenship Core Competencies and International Activities. 12 Temmuz 2019 tarihinde https://files.eric.ed.gov/fulltext/ED430867.pdf internet adresinden alınmıştır.
• Westholm, A., Lindquist, A. ve Niemi, R. G. (1990). Education and the making of the informed citizen: Political literacy and the outside world. In O. Ichilov (Ed.), Political Socialization, Citizenship Education, and Democracy. New York: Teachers College Press.
• Wilkins, G. (1999). Making good citizens: The social and political attitudes of PGCE students. Oxford Review of Education. 25(1-2), 217-230. https://doi.org/10.1080/030549899104224
• Yurdugül, H. (2005). Ölçek geliştirme çalışmalarında kapsam geçerlilik indekslerinin kullanımı. XIV Ulusal Eğitim Bilimleri Kongresi, Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi 28-30 Eylül, Denizli,
• Zaller, J. R. (1992). The natüre and origins of mass opinion. Cmbrige Universite Press.