EĞİTİM DENETMENLERİNİN İLETİŞİM BECERİLERİNE İLİŞKİN ÖĞRETMEN ALGILARI

Yıl 2015, Cilt: 23 Sayı: 4, 1535 - 1552, 15.12.2015

Hasan Basri Memduhoğlu Muhammed Mehmet Mazlum Muhyettin Acar

Öz

Bu araştırmanın amacı, eğitim denetmenlerinin iletişim becerilerine ilişkin öğretmen algılarını belirlemektir. Genel tarama modelindeki araştırma nicel yöntemle yapılmıştır. Araştırmanın örneklemi, Van il merkezindeki beş eğitim bölgesinden oranlı tabakalı-seçkisiz yöntemlerle belirlenen ve ortaokullarda görev yapan 240 öğretmenden oluşmaktadır. Katılımcıların en az bir defa denetim geçirmiş olmaları ölçütü esas alınmıştır. Araştırmanın verileri Özgözgü (2008a) tarafından geliştirilen, Müfettişlerin İletişim Becerileri Ölçeği kullanılarak elde edilmiştir. Çalışmada öğretmenlerin görüşlerine göre eğitim denetmenlerinin, iletişim becerilerini ara sıra sergiledikleri; denetmenlerin iletişim becerilerine ilişkin öğretmen görüşleri arasında cinsiyet, öğrenim durumu ve branş alanına göre herhangi bir farklılığın olmadığı sonucuna ulaşılmıştır. Ancak, öğretmenlerin mesleki kıdemleri ve denetim geçirme sayıları arttıkça, denetmenlerin iletişim becerilerine ilişkin algılarının düştüğü görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

iletişim, iletişim becerileri, denetmen, öğretmen

TEACHERS’ PERCEPTIONS ABOUT EDUCATION SUPERVISORS’ COMMUNICATION SKILLS

Öz

The purpose of the research is to determine education supervisors' communication skills according to teachers' views at secondary schools. This survey model research is a quantitative study. The sample of the research consists of 240 teachers selected from five distinct education areas in the city center of Van by using the stratified random sampling strategy. The criterion of selecting teachers who attended the research was to have been supervised at least once. The data of the research were collected by asking teachers for their views via "Supervisors' Communication Skills Scale" developed by Özgözgü (2008a). The research results show that there is no statistical difference among teachers' views of supervisors' communication skills regarding sex, graduation and field of study. However, as seniority and times of the being supervised increases, teachers' perceptions on supervisors' communication skills decrease.

Anahtar Kelimeler

communication, communication skills, supervisor, teacher

Kaynakça

• Abercrombie, D. W., Upson, A. J., Winship, A. E., & Shurman, J. G. (1893). On supervising private schools. The School Review, 1 (9), 557-566.
• Acar, N. P. (2002). İlköğretim müfettişlerinin öğretimsel liderlik davranışları. Yayımlanmamış yük- sek lisans tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
• Altındağ, M. (2007). İlköğretim müfettişlerinin rehberlik değerlendirme ve soruşturma rolleri hakkında Ankara ili öğretmen ve müfettişlerinin görüşleri. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Ankara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Arı, E., Pehlivanlar, E. ve Çömek, A. (2005). Lisansüstü Eğitim Öğrencilerinin Gördükleri Eğitim Hakkında Beklenti ve Görüşlerinin Belirlenmesi. Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, (17), 231-235.
• Aslanargun, E. ve Göksoy, S. (2013). Öğretmen denetimini kim yapmalıdır?. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (Özel Sayı), 98-121.
• Aydın, İ. (2005). Öğretimde denetim: Durum saptama, değerlendirme ve geliştirme. Ankara: Pegem A Yayıncılık.
• Aydın, M. (2013). Çağdaş eğitim denetimi (7. bs). Ankara: Hatiboğlu Yayınevi.
• Aypay, A. (2010). Denetici profiline ilişkin sorunlar. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 8(3), 593-622.
• Baker, K. A. (2002). Organizational Communication, Chapter 13. http://www.au.af.mil/au/awc/ awcgate/doe/benchmark/ch13.pdf (erişim tarihi: 22.09.2012).
• Balaban, C. (2005). Aday öğretmenlerin işbaşında yetiştirilmesinde ilköğretim müfettişlerinin rolü. Ya- yımlanmamış yüksek lisans tezi, Abant İzzet Baysal Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Bolu.
• Balcı, A. (2001). Sosyal bilimlerde araştırma: Yöntem, teknik ve ilkeler (3.bs). Ankara: Pegem A Yayıncılık.
• Balcı, A., Aydın, İ., Yılmaz, K., Memduhoğlu, H. B. ve Apaydın Ç. (2007). Türk eğitim sisteminde ilköğretimin yönetimi ve denetimi: Mevcut durum ve yeni perspektifler. S. Özdemir, H. Ba- canlı, ve M. Sözer (ed.). Türkiye’de okul öncesi eğitim ve ilköğretim sistemi temel sorunlar ve çözüm önerileri içinde (s. 126-185). Ankara: Türk Eğitim Derneği Yayınları.
• Balcı, A., Demirkasımoğlu, N., Erdoğan, Ç. ve Akın, U. (2011). Turkish teachers’ and supervisors’ metaphorical perceptions about supervisors. International Research Journals, 2(10), 1602-1610.
• Başar, H. (2000). Eğitim Denetçisi. Ankara: Pegem A Yayıncılık.
• Başaran, İ. E. (1994). Türkiye eğitim sistemi. Ankara: Umut Sok. No:17-1.
• Başaran, İ. E. (2000). Eğitim yönetmi: Nitelikli okul. Ankara: Umut Sok. No:17-1.
• Burgaz, B. (1992). Türk eğitim sisteminde denetmenlerin başarılarını etkileyen nedenler. Yayımlan- mamış doktora tezi, Hacettepe Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Burgaz, B. (1995). İlköğretim kurumlarının denetiminde yeterince yerine getirilmediği görülen bazı denetim rolleri ve nedenleri. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, (11), 127-134.
• Büyükışık, M. (1989). İlköğretim denetçilerinin rehberlik etkinliklerinin gerçekleşme düzeyleri. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Can, N. (2004). İlköğretim öğretmenlerinin denetimi ve sorunları. Milli Eğitim Dergisi, (161), 112-121.
• Çetinkanat, A. C. ve Sağnak, M. (2010). İlköğretim ve bakanlık müfettişlerini iletişim stillerinin karşılaştırılması. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, (38), 35-43.
• Demirtaş, H. ve Güneş, H. (2002). Eğitim yönetimi ve denetimi sözlüğü. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Döngel, A. (2006). İlköğretimde denetim ve performans değerlendirme çalışmalarının web üzerinden iyileştirilmesine ilişkin ilköğretim müfettişlerinin görüşleri. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Ergin, A. ve Birol, C. (2000). Eğitimde iletişim. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Ersoy, S. (2006). İlköğretim okullarında yönetici ve öğretmenler arasındaki iletişim sorunları (Van ili örneği). Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sosyal Bilimleri Enstitüsü, Van.
• Gökçe, D. (2011). Eğitim denetçilerinin iletişim becerileri konusunda öğretmenlerin görüş ve beklenti- leri. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Gökçe, D. ve Baskan, G. A. (2012). Eğitim denetçilerinin iletişim becerileri. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, (42), 200-211.
• Gökçe, F. (1994). Eğitimde denetimin amaç ve ilkeleri. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, (10), 73-78.
• Hicks, H. J. (1960). Educatioanl supervision in priciple and practice. New York: The Ronald Pres Comp.
• Karasar, N. (1994). Bilimsel araştırma yöntemi: Kavramlar, ilkeler, teknikler. Ankara: 3A Araştırma Eğitim Danışmanlık Ltd.
• Korkmaz, İ., Saban, A. ve Akbaşlı, S. (2004). Göreve yeni başlayan sınıf öğretmenlerinin karşılaş- tıkları güçlükler. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, (38), 266-277.
• Köklü, M. (1996). Etkili denetim. Eğitim Yönetimi, 2(2), 259-268.
• Köroğlu, H. ve Oğuz, E. (2011). Eğitim müfettişlerinin rehberlik rollerine yönelik öğretmen, yöne- tici ve eğitim müfettişi görüşleri. Eğitim Bilimleri Araştırma Dergisi, 1(2), 9-25.
• Kutluca Canbulat, A. ve Çakmak, E. (2007). Eğitim fakültesi lisans son sınıf öğrencilerinin lisan- süstü eğitime ilişkin görüşleri. Anadolu Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü III. Lisansüstü Eğitim Sempozyumu içinde 145-151. Eskişehir: Eserofset Basım-Yayın.
• Memduhoğlu, H. B. (2012). Öğretmen, yönetici, denetmen ve öğretim üyelerinin görüşlerine göre Türkiye’de eğitim denetimi sorunsalı. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 12(1), 135-156.
• Memduhoğlu, H. B. ve Mazlum, M. M. (2014). Bir değişim hikâyesi: Eğitim denetmenlerine ilişkin metaforik algılar. Trakya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 4(1), 28-47.
• Memduhoğlu, H. B. ve Taymur, A. (2014). Türkiye’de eğitim denetimi alt sisteminin yeniden yapı- landırılmasına ilişkin bir model önerisi. Pegem Eğitim ve Öğretim Dergisi, 4(2), 25-44.
• Memduhoğlu, H. B., Aydın, İ., Yılmaz, K., Güngör, S. ve Oğuz, E. (2007). The process of supervi- sion in the Turkish educational system: Purpose, structure, operation. Asia Pacific Education Review, 8(1), 56-70.
• Mirick, G. A. (1918). Administration and supervision. The Elementary School Journal, 19 (4), 285-290.
• Ozmen, F. ve Şahin, Ş. (2010). İlköğretim müfettişlerinin soruşturma görevini yerine getirirken karşılaştıkları sorunlar. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, (15), 92-109.
• Özgözgü, S. (2008a). İlköğretim ve ortaöğretim öğretmenlerinin, denetmenlerin iletişim becerilerine ilişkin algı ve beklentileri. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
• Özgözgü, S. (2008b). İlköğretim ve ortaöğretim öğretmenlerinin, denetmenlerin iletişim becerilerine ilişkin algı ve beklentileri. Eğitim Bilim Toplum Dergisi, 6(23), 70-93.
• Özgözgü, S. (2009). Denetmenlerin sözlü iletişim becerileri. Çağdaş Eğitim Dergisi, (368), 20-28.
• Sayan, Y. ve Aksu H. H. (2005). Akademik personel olmadan lisansüstü eğitim yapan bireylerin karşılaştıkları sorunlar üzerine nitel çalışma: Dokuz Eylül Üniversitesi – Balıkesir Üniversitesi durum belirlemesi. Dokuz Eylül Üniversitesi Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, (17), 59-66.
• Sergiovanni, T. J. & Starratt, R. J. (2002). Supervision: A redefinition (7th edition). Boston: McGraw-Hill, Inc.
• Sergiovanni, T. J. & Starratt, R. J. (2007). Supervision: A redefinition (8th edition). New York: McGraw-Hill, Inc.
• Sullivan, S. & Glanz, J. (2005). Supervision that improves teaching. California: Corwin Press.
• Şahin, A. (2007). İlköğretim okulu yöneticilerinin kişiler arası iletişim becerileri ve çatışma yönetimi stratejileri arasındaki ilişki. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Akdeniz Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Antalya.
• Şahin, T. (2005). İlköğretim düzeyinde ders denetimi ile ilgili yeterlilikler hakkında denetmen ve öğretmen görüşleri. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Abant İzzet Baysal Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Bolu.
• Taşar, H. H. (2000). İlköğretim müfettişlerinin rehberlik görevlerine ilişkin sorunları. Yayımlanma- mış yüksek lisans tezi, Gaziantep Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Gaziantep.
• Taymaz, H. (2012). Eğitim sisteminde teftiş: Kavramlar, ilkeler, yöntemler (9. Baskı). Ankara: Pe- gem A Yayıncılık.
• Terzi, A. R. (1996). İlköğretim müfettişlerinin teftiş sorunları. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Tuna, Y. (2008). Örgütsel iletişim surecinde yöneticilerin duygusal zekâ yeterlilikleri. Yayımlanma- mış doktora tezi, Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Eskişehir.
• Uyanık, M. (2007). Ders teftişinde müfettiş uzmanlaşmasının önemi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Muğla Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Muğla.
• Ünal, A. (1999). İlköğretim denetçilerinin rehberlik rolünü gerçekleştirme yaklaşımları. Yayımlan- mamış yüksek lisans tezi, Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Wertheim, E. G. (2011). The importance of effective communication. http://windward.hawaii.edu/ facstaff/dagrossa-p/ssci193v/articles/. (erişim tarihi: 10.09.2012).
• Yıldırım, G. (2007). Sosyal bilgiler öğretmenlerinin ders denetimine ilişkin görüşleri. Yayımlanma- mış yüksek lisans tezi. Muğla Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Muğla.
• Yüksel, A. H. (2008). İletişimin tanımı ve temel bileşenleri. U. Demiray (Ed.), Etkili İletişim (1-43). Ankara: Pegem A Yayıncılık.