DEVELOPİNG THE CHİLD BEHAVİOUR EVALUATİON SCALE: THE VALİDİTY AND RELİABİLİTY STUDY

Yıl 2010, Cilt: 18 Sayı: 3, 178 - 804, 01.09.2010

Güzin Sübaşı Neslihan Şehirli

Öz

In this study, Child Behavior Evaluation Scale was developed; thus, validity and reliability of the scale was examined. Data was gathered from 20 teachers of 243 children, who were studying at pre-school education institutions of Kastamonu provincial centre and Daday, Devrekâni, Seydiler and Taşköprü districts, in 2005 and 2006.Scale; hence, items in the scale were determined accordingly. The scale was developed according to validity and reliability tests of the items that were done following the application. In accordance with the explanatory factor analysis, 73 items were grouped under three factors disobedient behaviors, adjustment, and social anxiety . Cronbach Alfa coefficient and Spearman Brown split half reliability coefficients were used for determining the consistency of the scale. Former yielded .95 and latter .82. The item analysis indicated that all correlations were significant at .001 level. Results showed that the scale is valid and reliable for application in Turkey.

Anahtar Kelimeler

Undesired behaviors, behavioral and adjustment problems, pre-school, child, scale, validity, reliability

ÇOCUK DAVRANIŞLARINI DEĞERLENDİRME ÖLÇEĞİNİN GELİŞTİRİLMESİ: GEÇERLİK VE GÜVENİRLİK ÇALIŞMASI

Öz

Bu çalışmada, Çocuk Davranışlarını Değerlendirme Ölçeği geliştirilerek, geçerlik ve güvenirliği incelenmiştir. Veriler, 2005–2006 yılında Kastamonu il merkezi ve Daday, Devrekâni, Seydiler, Taşköprü ilçelerinde okul öncesi eğitim kurumlarına devam eden 243 çocuğun 20 öğretmeninden elde edilmiştir. Çocuk Davranışlarını Değerlendirme Ölçeği’nin geliştirilmesinde önce uzman görüşleri alınarak ölçek maddeleri belirlenmiş, uygulamadan sonra da bu maddelerin geçerlik ve güvenirlik çalışmaları yapılarak ölçek oluşturulmuştur. Açımlayıcı faktör analizi sonucunda, 73 madde 3 faktör altında, İsyankar davranışlar, Uyum, Sosyal kaygı toplanmıştır. Ölçeğin iç tutarlığını saptamak amacıyla uygulanan Cronbach Alfa katsayısı ölçek toplamında .95, Spearman Brown iki yarı test korelasyon katsayısı da toplamda .82 olarak bulunmuştur. Madde analizi sonucunda ise toplam ölçek bazında hesaplanan tüm korelasyonların .001 düzeyinde anlamlı olduğu belirlenmiştir.. Elde edilen bulgular, ölçeğin Türkiye’de geçerli ve güvenilir olarak kullanılabileceğini göstermektedir.

Anahtar Kelimeler

İstenmeyen davranışlar, davranış ve uyum sorunları, okul öncesi, çocuk, ölçek, geçerlik, güvenirlik.

Kaynakça

• 1. Achenbach, T.M. (2001). Child Behavior Checklist For Age 6–18. ASERBA Univesity of Vermont. (2005, Kasım 23).
• 2. Akan, G. A. (2001). 7-12 Yaş Çocuklarında Görülen Uyum ve Davranış Bozuklukları ve Benlik Saygısı İlişkisi. Yüksek Lisans Tezi. İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Eğitim Bilimleri Anabilim Dalı.
• 3. Aslan, B. (1997). Kurum Bakımında Bulunan Korunmaya Muhtaç Çocukların Davranış Sorunları. Yüksek Lisans Tezi. Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sosyal Hizmetler Anabilim Dalı.
• 4. Babinski, L. M., Hartsough, C.S. ve Lambert, N.M. (1999). “Childhood Conduct Problems, Hyperactivity-Impulsivity and Inattention as Predictors of Adult Criminal Activity”. The Journal of Child Psychology and Psychiatry and Allied Disciplines. 40(3): 347-355.
• 5. Barron, A.P. ve Earls, F. (1984). “The Relation of Temperament and Social Factors to Behavior Problems in Three-Year-Old Children”. Journal of Child Psychology and Psychiatry. 25(1):23–33.
• 6. Başaran, İ.E. (1974). Eğitim psikolojisi. (4. Basım). Ankara: Yargıçoğlu Matbaası.
• 7. Birmaher, B., Khetarpal, S., Brent, D., Cully, M., Balach, L., Kaufman, J. ve Neer, S.M. (1997). “The Screen For Child Anxiety Related Emotional Disorders (SCARED): Scale Construction and Psychometric Characteristics.” Journal of the American Academy of Child & Adolescent Psychiatry. 36(4):545-553.
• 8. Büyüköztürk,Ş., Akgün, Ö.E., Özkahveci,Ö. Ve Demirel,F. (2004).”Güdülenme ve Öğrenme Stratejileri Ölçeğinin Türkçe Formunun Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması” Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri. 4(2): 207-239.
• 9. Cai, X., Kaiser, A.P. ve Hancock T.B. (2004). “Parent and Teacher Agreement on Child Behavior Checklist Items in a Sample of Preschoolers From Low-Income and Predominantly African American Families.” Journal of Clinical Child and Adolescent Psychology. 33(2):303-312.
• 10. Çakmak, D. ve Saatçioğlu, Ö. (2003). Yüksek Lisans İçin Ruh Sağlığı ve Hastalıkları. (No:5). İstanbul: İstanbul Ticaret Üniversitesi Yayınları.
• 11. Çelik, İ. (2003). Öfke Tetikleyicileri Ölçeği (Bir Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması). Yüksek Lisans Tezi. Çukurova Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Eğitim Bilimleri Anabilim Dalı.
• 12. Douglas, J. (1989). Behaviour Problems In Young Children. London: Tavistock/Routledge.
• 13. Eisenberg, N., Fabes, R.A., Murphy, B.C., Shepard, S., Guthrie, I.K., Mazsk, P., Poulin, R. ve Jones, S. (1999). “Prediction of Elementary School Children’s Socially Appropriate and Problem Behavior From Anger Reactions At Age 4-6 Years.” Journal of Applied Developmental Psychology. 20(1): 119-142.
• 14. Fuchs-Beauchamp, K.D. (1996). “Preschoolers’ Inferred Self-Esteem: The Behavioral Rating Scale of Presented Self-Esteem in Young Children.” The Journal of Genetic Psychology. 157(2):204-210.
• 15. Greenberg, M.T., Domitrovich, C. ve Bumbarger, B. (2001). “Çocukluk Döneminde Psikolojik Sorunları Önleme.” Çeviren: Ilgın, Gökler. Türk Psikoloji Bülteni (2003). sayı:30-31:114-119.
• 16. Hammarberg, A. ve Hagekull, B. (2002). “The Relation Between Pre-school Teacher’s Classroom Experiences and Their Perceived Control Over Child Behaviour.” Early Child Development and Care.172:625-634.
• 17. Herrera, M. ve Little, E. (2005). “Behaviour Problems Across Home and K i n d e r g a rten in an Australian Sample.” Australian Journal of Educational and Developmental Psychology. 5:77-90.
• 18. Humphreys, T. (1999). Çocuk Eğitiminin Anahtarı: Özgüven. (2. Baskı). Çeviren: Tanju ANAPA. İstanbul: Epsilon Yayıncılık.
• 19. Jones, K., Ling, M.Q. ve Charlton, T. (1999). “Professional Development in Response to Problem Behaviours in Primary and Special Schools in Singapore.” Journal of InService Education. 25(1):55-68.
• 20. Kapçı, E.G. (1998). “Okul Öncesi Davranış Ölçeğinin Türk Çocuklarına Uyarlanması ve Çeşitli Değişkenler Açısından İncelenmesi.” Çocuk ve Gençlik Ruh Sağlığı Dergisi. 5 (1):9-15.
• 21. Karaoğlu, M. (2002). Okul Öncesi Eğitim Kurumlarında İstenmeyen Davranışlar ve Yönetimi. Yüksek Lisans Tezi. Pamukkale Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İlköğretim Anabilim Dalı. 22. La Greca, A.M. ve Stone, W.L. (1993). “Social Anxiety Scale for Children-Revised: Factor Structure and Concurrent Validity.” Journal of Clinical Child Psychology. 22 (1): 17-27.
• 23. Lewis, M. (1990). “Çocuk Psikopatolojisinde Yeni Tartışmalar, Kültür ve Psikopatoloji.” Çeviren: Nursel ORAL. Türk Psikoloji Bülteni (2003). sayı:30-31:120-129.
• 24. Lindholm, B.W. ve Touliatos, J. (1981). “Development of Chıldren’s Behavior Problems.” The Journal of Genetic Psychology. 139:47-53.
• 25. Luk, S.L., Leung, P.W.L, Bacon-Shone, J., Chung, S.Y, Lee, P.W., Chen, S., Lieh-Mak, F., Ko, L., Wong, V.C.N. ve Yeung, C.Y. (1991). “Behaviour Disorder in Pre-School Children in Hong Kong a Two-Stage Epidemiological Study.” British Journal of Psychiatry. 158:213-221.
• 26. McGee, R., Silva, P.A. ve Williams, S. (1984). “Behaviour Problems in a P o - pulation of Seven-Year-Old Children: Prevalence, Stability and Types of Disorder- A Research Report.” Journal of Child Psychology and Psychiatry. 25(2):251-259.
• 27. Morgan, T.C. (1998). Psikolojiye Giriş. (12. Baskı). Yayın Sorumlusu: KARAKAŞ, S. Ankara: Metekson A.Ş.
• 28. Nelson, B., Martin, R.P., Hodge, S., Havill, V. ve Kamphaus, R. (1999). “Modeling the Prediction of Elementary School Adjustment From Preschool Temperament.” Personality and Individual Differences. 26:687-700.
• 29. Öztürk, M. (1997). Çocukluk Çağı Ruhsal Sorunları ve Bozuklukları. Ruh Sağlığı ve Bozuklukları. (7. Basım). Editör: ÖZTÜRK, M.O. Ankara: Hekimler Yayın Birliği.
• 30. Pike, A., Iervolino, A.C., Eley, T.C., Price, T.S. ve Plomin, R. (2006). “Environmental Risk and Young Chıldren’s Cognitive and Behavioral Development.” International Journal of Behavioral Development. 30 (1):55-66.
• 31. Reynolds, C.R. ve Kamphaus, R.V. (2004). Parent Rating Scales Report Behavior Assessment System for Children. (2005, Kasım 8).
• 32. Rothbart, M.K, Ahadi, S.A., Hershey, K.L. ve Fisher, P. (2001). “Investigations of Temperament at Three to Seven Years: The Children’s Behavior Questionnaire.” Child Development. 72(5):1394-1408.
• 33. Roza, S.J., Hofstra, M.B., Ende, J. ve Verhulst, F.C. (2003). “Stable Prediction of Mood and Anxiety Disorders Based on Behavioral and Emotional Problems in Childhood: A 14-Year Follow-Up During Childhood, Adolescence, and Young Adulthood.” The American Journal Of Psychiatry. 160 (12):2116-2121.
• 34. Schinka, J.A. (1985). Children’s Problems Checklist. Psychological Assessment Resources. (2005, Kasım 23).
• 35. Schmitz, S., Fulker, D.W., Plomin, R., Zahn-Waxler, C.R., Emde, R.N. ve Defries, J.C. (1999). “Temperament and Problem Behaviour During Early Childhood”. International Journal of Behavioral Development. 23(2):333-355.
• 36. Şahin, H. (2004). “Saldırganlık Ölçeği Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması.” Süleyman Demirel Üniversitesi Burdur Eğitim Fakültesi Dergisi. 5(7):180-190.
• 37. Şener, Ş., Dereboy, Ç., Dereboy, İ.F. ve Sertcan, Y. (1995). “Conners Öğretmen Derecelendirme Ölçeği Türkçe Uyarlaması-1.” Çocuk ve Gençlik Ruh Sağlığı Dergisi. 2(3):131- 141.
• 38. Yalçıntaş, E. (2006). Kendini Kontrol ve Atipik Davranışlar Ölçeğinin 24 ile 72 Aylık Arasında Olan Türk Otistik Çocukları İçin Uyarlama Çalışması. Yüksek Lisans Tezi. Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Çocuk Gelişimi ve Eğitimi Anabilim Dalı.
• 39. Tezbaşaran, A.A. (1997). Likert Tipi Ölçek Geliştirme Kılavuzu. (İkinci Baskı). Ankara:Türk Psikologlar Derneği Yayınları.
• 40. Yavuzer, H. (1985). Çocuk Psikolojisi. (2. Baskı). İstanbul: Altın Kitaplar Yayınevi.
• 41. Zahn-Waxler, C., Friedman, R.J., Cole, P.M., Mizuta, L. ve Hiruma, N. (1996). “Japanese and United States Preschool Children’s Responses to Conflict and Distress.” Child Development. 67:2462-2477.