TÜBİTAK-Doğada Sorgulama Temelli Bilim Okulları: Okul Öncesi Öğretmen ve Dönem Çocuklarının Ağaçları Tanıma Düzeylerine Etkisi

Yıl 2021, Cilt: 29 Sayı: 3, 654 - 669, 01.09.2021

Pınar Köseoğlu Gamze Mercan Özlem Öznur Gökbulut Esma Pehlivanoğlu

Öz

Bu araştırmanın amacı, TÜBİTAK 4004 Doğa Eğitimi ve Bilim Okulları 2017-2018 çağrı döneminde ikinci kez desteklenen küçük yaşlardan itibaren çevresel sorumluluk bilinci temelli “Okul Öncesi Öğrencilerine Yönelik Ağaç Bilim Okulu” Projesi’nin okul öncesi öğretmenlerinin ve okul öncesi dönem çocuklarının ağaçları tanıma düzeylerine etkisinin incelenmesidir. Bu bağlamda ele alınan proje, 30 okul öncesi öğretmeniyle iki günlük öğretmen eğitimi ve her gün 40 okul öncesi dönem çocukları olmak üzere toplamda 120 çocukla olmak üzere üç günlük eğitim olmak üzere iki aşamada gerçekleştirilmiştir. Proje kapsamında gerçekleştirilen etkinlikler ağaç bilimi eğitimlerine yönelik okul öncesi öğretmenleri için 8, okul öncesi dönem çocuklarına yönelik 9 etkinlik olmak üzere toplam 17 etkinlikten oluşmaktadır. Etkinlikler, proje hedef kitlesinin doğa ve ağaç algılarına ilişkin aktif öğrenme ilkelerine göre alan uzmanlarıyla hazırlanmıştır. Araştırmanın çalışma grubu, amaçlı örnekleme yöntemlerinden ölçüt örnekleme ile belirlenmiş olup, 20 okul öncesi öğretmeni ve 120 okul öncesi dönem çocuklarından oluşmaktadır. Araştırmanın yöntemi karma yöntem araştırmalarından açımlayıcı (exploratory) desendir. Araştırmanın veri toplama araçları, okul öncesi öğretmenleri için Ütopya Verilen Ağacı Tanı (ÜVAT) Testi, yarı yapılandırılmış iki açık uçlu sorudan oluşan görüşme formu; okul öncesi dönem çocukları için resim çizip anlatma tekniğidir. Araştırmada toplanan nicel veriler SPSS 22.0 Programı ile Mann Whitney U testi ve Kruskal Wallis testi kullanılarak; nitel veriler MAXQDA 2018 Programı ile içerik analiz tekniği kullanılarak analiz edilmiştir. Araştırmanın sonuçlarına göre; hem okul öncesi öğretmenlerinin hem de okul öncesi dönem çocuklarının çevresel farkındalıklarına olumlu yönde etkisi olduğu saptanmıştır.

Anahtar Kelimeler

çevresel farkındalık, okul öncesi öğretmenleri, okul öncesi dönem çocukları, doğa sorgulama temelli bilim okulları

Destekleyen Kurum

TÜBİTAK 4004 Doğa Eğitimi ve Bilim Okulları

Proje Numarası

118B518 Proje Numarası

Teşekkür

Bu araştırma, projesi TÜBİTAK 4004 Doğa Eğitimi ve Bilim Okulları kapsamında, 2017-2018 çağrı döneminde ikinci kez “118B518” proje numarasıyla desteklenmiştir. Proje sürecinde işbirlikleri ve destekleri için, “Kırsal Çevre ve Ormancılık Sorunları Araştırma Derneği”ne ve “Ankara Etimesgut İlçe Milli Eğitim Müdürlüğü”ne teşekkür ederiz.

STRCT- Inquiry-Based Science Schools in Nature: Effect on Environmental Awareness on Preschool Teachers and Preschool Children

Öz

The aim of this research is to examine the impact of STRCT 4004 Nature Education and Science Schools “Tree Science School for Pre-School Students” project, which is based on environmental responsibility awareness from a young age supported for the second time during the 2017-2018 call period, on the recognition levels of pre-school teachers and pre-school children. In this context, the project was carried out in two stages, two days of teacher training with 30 preschool teachers and three days of training with 120 children each day, including 40 preschool children. The activities for tree science education carried out within the scope of the project consist of 17 activities, including 8 activities for pre-school teachers and 9 activities for pre-school children. The activities were prepared with field experts according to the principles of active learning on nature and tree perceptions of the target group of the project. The study group consists of 20 preschool teachers and 120 preschool children. The method of research is an exploratory pattern from mixed method research. The research's data collection tools for pre-school teachers are Ütopya Given Tree Diagnostic (ÜGTD) Test, interview form consisting of two semi-structured open-ended questions; drawing and telling technique for pre-school children. Quantitative data collected in the study were analyzed using SPSS 22.0 Program and Mann Whitney U test and Kruskal Wallis test; qualitative data were analyzed using content analysis technique with MAXQDA 2018 Program. According to the results of the research; it has been found to have a positive effect on the environmental awareness of both preschool teachers and preschool children.

Anahtar Kelimeler

environmental awareness, preschool teacher, preschool children, inquiry based science in nature

Proje Numarası

118B518 Proje Numarası

Kaynakça

• Artut, K. (2017). Okul öncesinde resim eğitimi. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Atasoy, E. (2015). İnsan-doğa etkileşimi ve çevre için eğitim. Bursa: Sentez Yayınları.
• Bowmen- Barbara T. (1998). Math, science and techology in early childhood education, 14, https://files.eric.ed.gov/fulltext/ED418774.pdf.
• Brody. M. (2005). Learning in nature. Environmental Education Research, 11(5), 603-621.
• Charlesworth, R., & Lind, K. K. (2003). Math and science for young children. Albany, NY: Delmar.
• Chawla, L. (1998). Significant life experiences revisited: A review of research on sources of environmental sensitivity. The Journal Of Environmental Education, 29(3), 11-21.
• Civelek, S. (2012). Ortaöğretim 9. sınıf öğrencilerinin çevrelerindeki bitkileri tanıma düzeyleri: Trabzon ili örneği. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Karadeniz Teknik Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Trabzon.
• Cremin, T., Glauert, E., Craft, A., Compton, A., & Stylianidou, F. (2015). Creative Little Scientists: exploring pedagogical synergies between inquiry-based and creative approaches in Early Years science. Education 3-13, 43(4), 404-419.
• Creswell, J. W., Plano-Clark, V. L. (2007). Karma yöntem araştırmaları: Tasarımı ve yürütülmesi (Çev: A. Delice). Ankara. Anı yayıncılık.
• Creswell, J., Plano Clark, V. L. (2011). Designing and conducting mixed method research (2nd Edition). Thousand Oaks, CA: Sage.
• Çabuk, B. (2003). Üniversiteli öğrencilerinin çevre duyarlılıklarının incelenmesi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 36(1), 189-198.
• Çabuk, B. (2019).Erken çocukluk döneminde çevre eğitimi ve sürdürülebilirlik. D. Kahriman-Pamuk İçinde, Çevre eğitimi (ss.1-38). Ankara: Anı Yayıncılık.
• Davis, J. M. (2010). What is early childhood education for sustainability?. In Young children and the environment early learning for sustainability (pp. 21-42). Cambridge University Press.
• Demir, E., & Yalçın, H. (2014). Türkiye’de çevre eğitimi. Turkish Journal of Scientific Reviews, 7(2), 07-18.
• Dewey, J. (1997). How we think. Courier Corporation.
• Güler, T. (2009). Ekoloji temelli bir çevre eğitiminin öğretmenlerin çevre eğitimine karşı görüşlerine etkileri. Eğitim ve Bilim, 34(151), 30-43.
• Haktanır, G. (2007). Okul öncesi dönemde çevre eğitimi. Ankara: Türkiye Çevre Vakfı Yayını No: 178.
• Hazır-Bıkmaz, F., & Akben, S.N. (2017). İlköğretimde çevre eğitimi. Ankara: Türkiye Çevre Vakfı Yayınları.
• İnanlı, R. (2003). Erken çocukluk eğitimi politikaları: Yaygınlaşma, yönetim ve yapılar toplantısı raporu. Ankara (5-6 Aralık 2003).
• Johnson, B., & Christensen, L.B. (2004). Educational research: Quantitative, qualitative, and mixed approaches. Boston: Pearson Education, Inc.
• Kahriman-Pamuk, D. (2019).Erken çocukluk döneminde çevre eğitimi ve sürdürülebilirlik. D. Kahriman-Pamuk İçinde, Erken çocukluk döneminde çevre eğitimi (ss.51-62). Ankara: Anı Yayıncılık.
• Knapp, C. E. (1996). Just beyond the classroom: Community adventures for interdisciplinary learning. Charleston, WW ERIC Clearinghouse on Rural Education and Small Schools.
• Kopnina, H. (2012). Education for sustainable development (ESD): the turn away from ‘environment’in environmental education?. Environmental Education Research, 18(5), 699-717.
• Köseoğlu, P., Gökbulut, Ö.Ö., Pehlivaoğlu, E., & Mercan, G. (2019). Okul öncesi ağaç bilim okulu etkinlikleri. İnformal Ortamlarda Araştırmalar Dergisi, 4(2), 84-101.
• Köseoğlu, P., Mercan, G., & Pehlivanoğlu, E. (2020). “9. Sınıf lise öğrencilerine yönelik okul dışı ortamda gerçekleştirilen ağaçbilim eğitimi” projesinin değerlendirilmesi. Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 20 (2), 904- 931.
• Lückman, K., & Menzel, S. (2013). Herbs versus trees: influences on teenagers' knowledge of plant species. Journal of Biological Education, 48(2), 80-90.
• Mercan, G., & Köseoğlu, P. (2019). Biyoloji öğretmen adaylarının yakın çevrelerindeki ağaçları tanıma düzeyleri: Ankara ili örneği. YYÜ Eğitim Fakültesi Dergisi, 16 (1), 538-560.
• Ogelman, G., H., Önder, A., Durkan, N., & Erol, A. (2015). Investigation of the efficiency of “We are learning about the soil with Tipitop and his friends 6” entitled soil education project. International Journal Of Social Sciences And Education Research, 1(2), 476-488.
• Ozaner, F. S. (2004). Türkiye’de okul dışı çevre eğitimi ne durumda ve neler yapılmalı. V. Ulusal Ekoloji ve Çevre Kongresi, 5-8.
• Önder, A. (2001). Yaşayarak öğrenmek için eğitici drama. İstanbul: Epsilon Yayınları.
• Pianta, R. C, Barnett, W. S., Justice, L.M., & Sheridan, S. M. (Eds.). (2012). Handbook of early childhood education. Guilford Press.
• Pooley, J. A., & O'Connor, M. (2000). Environmental education and attitudes: Emotions and beliefs are what is needed. Environment and Behavior, 33 (5), 711-723.
• Russo, S. (2001). Promoting attitudes toward EE depends on early childhood education: What view do we hold?. Australian Science Teachers' Association, 17(4), 34-36.
• Sağlam, M., & Uyar, T.S. (2005). Dalga enerjisi ve Türkiye'nin dalga enerjisi teknik potansiyeli Yeksem, III. Yenilenebilir Enerji Kaynakları Sempozyumu, 275-279.
• Shanely, S. D. (2006). Towards an understanding of an outdoor education program: Listening to parcitipants’ stories Unpublished Dissertation. The Graduate School of The University of Florida.
• Şahin, Ü.G. (2018). Ortaokul öğrencilerinin biyoçeşitlilik konusunda farkındalıklarının çeşitli değişkenlere göre incelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Akdeniz Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Antalya.
• T.C. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı (2017). Çevre nedir?, https://yalova.csb.gov.tr/cevre-nedir-haber-220206
• Thomas, J., & Harden, A. (2008). Methods for the thematic synthesis of qualitative research in systematic reviews. BMC Medical Research Methodology, 8(45), 1-10.
• Trilling, B., & Fadel, C. (2012). 21st century skills: learning for life in our times (1st Edition). San Francisco, Calif: Jossey-Bass.
• Türküm, A., S. (1998). Çağdaş toplumda çevre sorunları ve çevre bilinci. G. Can içinde, Çağdaş yaşam çağdaş insan. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları.
• UNESCO (2018). Themes/early-childhood-care-and-education. https://en.unesco.org/
• Wilson, R. A. (1996). Environmental education programs for preschool children. The Journal of Environmental Education, 27(4), 28-33.
• Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2018). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Yücel, S., & Morgil, F. İ. (1998). Yüksek öğretimde çevre olgusunun araştırılması. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 14(14), 84-91.