Belediye Otobüsü Yangınları ve Otobüs Şoförlerinin Yangın Güvenliği Bilgisinin Değerlendirilmesi

Yıl 2025, Cilt: 9 Sayı: 1, 1 - 9, 30.04.2025

Zehra Yıldız , Halil Ersagun Bozgaç

https://doi.org/10.33720/kisgd.1472093

Öz

Bu çalışmada, Türkiye’de her gün yolcu taşımacılığının büyük bir kısmının yapıldığı şehir içi belediye ulaşım hizmetlerinde görevli otobüs şoförlerinin iş sağlığı ve güvenliği yönünden çalışma koşulları incelenmiş ve otobüslerde oluşabilecek yangın ile yangın güvenliği konusunda otobüs şoförlerinin bilgi düzeyleri belirlenmeye çalışılmıştır. Bu kapsamda çalışmada, belediye şehir içi otobüs işletmesinde yolcu taşımacılığı yapan otobüs şoförlerine iş sağlığı ve güvenliği ile yangın güvenliği konularında bir anket uygulanmıştır. Yoğun ve vardiyalı çalışan otobüs şoförlerinin çoğunluğunun ilk yardım, iş sağlığı ve güvenliği, mesleki eğitim ve yangın ile ilgili eğitimleri aldığı belirlenmiştir. Otobüs şoförlerinin %24’ü otobüs yangını ile karşılaştığını belirtmiştir. Otobüs yangınlarında kimsenin ölmediği ancak yaralanma vakalarının olduğu belirtilmiştir. Şoförlerin %33,3’ü otobüste meydana gelen yangınlara müdahale ettiğini ve müdahaleyi ilk önce yangın söndürme tüpü ile yaptıklarını belirtmişlerdir. Ayrıca şoförlerinin %76’sı otobüslerdeki yangın söndürücülerin kontrolünü yaptığını bildirmiştir. Yangınlar çoğunlukla otobüslerin motor bölmesi, elektrik aksamı ve tekerlek yuvasında çıkmıştır. Yangının çıkan çıktığı otobüslerin dizel yakıtla çalıştığı, otobüslerin yarısının yaşının 15 yıl ve üstü olduğu tespit edilmiştir. Ayrıca yangın çıkan otobüslerin yarısının periyodik bakımının yapılmadığı tespit edilmiştir. Otobüslerdeki yangın risklerini azaltmak için A.İ.T.M ve UNECE yönetmeliklerine göre otobüslerde gerekli yalıtım ve bakımlar yapılmalıdır. Şoförlerin tamamının ilgili eğitimleri eksiksiz almaları gereklidir.

Anahtar Kelimeler

İş Sağlığı , Otobüs , Yangın , Otobüs Yangını

Etik Beyan

Bu çalışmanın yapılması için Tarsus Üniversitesi Bilimsel Araştırmalar ve Yayın Etiği Kurulundan 22/02/2024 tarih ve 2024/15 sayılı kararı ile etik onay alınmıştır.

Municipal Bus Fires and Evaluation of Bus Drivers' Fire Safety Knowledge

Öz

In this study, the working conditions of bus drivers working in urban municipal transport services, by which a large part of passenger transport is carried out every day in Turkey, were examined in terms of occupational health and safety and the level of knowledge of bus drivers about fire and fire safety that may occur in buses was tried to be determined. In this context, a questionnaire on occupational health and safety and fire safety was applied to bus drivers who transport passengers in the municipal city bus operation. 24% of bus drivers stated that they had experienced a bus fire. It was stated that no one died in bus fires but there were cases of injuries. 33.3% of the drivers stated that they responded to the fires that occurred on the bus and that they first intervened in them with a fire extinguisher. In addition, 76% of the drivers reported that they checked the fire extinguishers on the buses. The fires mostly started in the engine compartment, electrical parts and wheel wells of the buses. It was found that the buses that caught fire were running on diesel fuel and half of the buses were 15 years old or older. It was also found that half of the buses that caught fire were not periodically maintained. In order to reduce fire risks in buses, buses must be insulated and maintained according to the A.I.T.M and UNECE regulations. All drivers must receive the relevant trainings in full.

Anahtar Kelimeler

Occupational Health , Bus , Fire , Bus Fire

Etik Beyan

Ethical approval was obtained for this study from Tarsus University Scientific Research and Publication Ethics Committee with the decision numbered 2024/15 dated 22/02/2024.

Kaynakça

• Anonim, Fogmaker riskinizi azaltıyor. Yangın kontrolü sizde kalsın, Taşıyanlar vol. 3-4, 2021, pp. 32-34.
• A. Kılıç, Otobüs Yangınları: Sebepler ve Önlemler, Mühendis ve Makina Güncel, 2019
• A. Kılıç, Otobüslerin Yangın Güvenliği, TÜYAK Yangın Mühendisliği Dergisi, No. 10, 2019, pp. 30-35
• N.N. Brushlinsky, M. Ahrens, S.V. Sokolov ve P. Wagner, National committees CTIF of Russia, Germany, USA, World Fire Statistics, Report 25, 2020.
• NFPA 556, Guide on Methods for Evaluating Fire Hazard to Occupants of Passenger Road Vehicles, 2010.
• A. Kılıç, Kara Taşıtları Yangınları, Yangın ve Güvenlik Dergisi, No. 34, 1997, pp.8-10.
• E. Bakırcı, B. Karatop ve S. Bayındır, Yangın Stratejilerinin Oluşturulması İçin İstatistik Veri Türlerinin Türkiye (İstanbul İli Örneğinde) ve Seçilmiş Ülkeler ile Karşılaştırılması, Doğ Afet Çev Derg., vol. 5, no. 2, 2021, pp. 272-280,
• Topical Fire Report Series, Highway Vehicle Fires (2014-2016), 19:2, 2018.
• R. Karadeniz, Şehirlerarası Otobüs Yangınlarında Can ve Mal Kayıpları Önlenmeli, Mühendis ve Makina Güncel, 2019
• N. Yıldız, F. G. Gedikli ve B. Küçükbiçer, Vardiyalı Çalışmalarda İş Sağlığı ve Güvenliği Konuları, Ankara: Türkiye İşçi Sendikaları Konfederasyonu, 2012
• Resmi Gazete, Ulaştırma, Denizcilik Ve Haberleşme Bakanlığı, Karayolu Taşıma Yönetmeliği, 8 Ocak 2018
• F.N. Başayar, Kara Yolu Yolcu Taşımacılığında İş Sağlığı Ve Güvenliği, Çalışma Ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı İş Sağlığı Ve Güvenliği Genel Müdürlüğü, İş Sağlığı ve Güvenliği Uzmanlık Tezi, Ankara, 2014
• M. Öçal ve A. Korkmaz, Otobüs Şoförlerinin Çalışma Koşulları Üzerine Bir Araştırma, Çalışma ve Toplum, no.3, 2019, pp. 1823-1852
• S. Küçük, Adlî Tıp Kurumu Ankara Grup Başkanlığı Trafik İhtisas Dairesi’ne Kusur Durumu Tespiti İstemiyle Gönderilen Ölümlü Araç Kazalarında Sürücü Kusur Durumları Ve Sürücülerin Sosyodemografik Özellikleri Açısından Değerlendirilmesi, Disiplinler Arası Adlî Bilimler Anabilim Dalı Doktora Tezi, Türkiye Cumhuriyeti Ankara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Ankara, 2014.
• Z. Yıldız ve E. Köse,. Motorlu Araç Yangınları Üzerine Bir İnceleme. Avrupa Bilim ve Teknoloji Dergisi, no. 19, 2020, pp. 119-126.
• Anonim, Dikkat yangın var mı?, Taşıyanlar, vol. 1-2, 2012, pp. 46-50.