Lise Öğrencilerinin İngilizceye Yönelik Öz Yeterlik İnançlarının ve Yabancı Dil Öğrenme Kaygılarının İncelenmesi: Bir Anadolu Lisesi Örneği

Yıl 2021, Cilt: 18 Sayı: 3, 1545 - 1571, 31.12.2021

Rabia Çetintaş Hasan Güner Berkant

https://doi.org/10.33437/ksusbd.928516

Öz

Bu araştırmanın genel amacı, lise öğrencilerinin İngilizce ile ilgili öz yeterlik algılarının ve yabancı dil öğrenme kaygılarının incelenmesidir. Araştırmada ilişkisel tarama modeli kullanılmıştır. Araştırmanın evrenini, Gaziantep ilinin Şahinbey ilçesindeki bir lisede 2019-2020 eğitim-öğretim yılında 9, 10, 11 ve 12. sınıflarda öğrenim gören 1118 öğrenci oluşturmaktadır. Araştırmanın örneklemini ise kolay ulaşılabilir örnekleme yoluyla seçilen 686 öğrenci oluşturmaktadır. Araştırma verileri “Kişisel Bilgi Formu”, “İngilizce ile İlgili Öz Yeterlik Algısı Ölçeği” ve “Yabancı Dil Öğrenme Kaygısı Ölçeği” kullanılarak toplanmıştır. Araştırma sonucunda cinsiyet değişkeninin lise öğrencilerinin İngilizce öz yeterlik algılarında belirleyici bir etkiye sahip olmadığı belirlenmiştir. Sınıf düzeyinin lise öğrencilerinin İngilizce öz yeterlik algılarında etkili olduğu, 9 ve 10. sınıfta öğrenim gören öğrencilerin İngilizce öz yeterlik algılarının daha yüksek olduğu sonucuna varılmıştır. Aile maddi gelir düzeyinin lise öğrencilerinin İngilizce öz yeterlik algılarında belirleyici olduğu ve aile maddi gelir düzeyi 5001 TL ve üzeri olan öğrencilerin İngilizce öz yeterlik algılarının aile maddi geliri daha düşük öğrencilere göre daha yüksek olduğu belirlenmiştir. Herhangi bir İngilizce kursuna katılan lise öğrencilerinin İngilizce öz yeterlik algılarının katılmayan öğrencilere kıyasla daha yüksek olduğu sonucuna varılmıştır. İngilizce dersine çalışma sıklığının lise öğrencilerinin İngilizce öz yeterlik algılarında etkili olduğu ve ders çalışma sıklığı arttıkça öğrencilerin İngilizce öz yeterlik algılarının da arttığı sonucuna ulaşılmıştır. Bunun yanı sıra cinsiyet değişkeninin lise öğrencilerinin yabancı dil öğrenme kaygılarını etkilediği; kız öğrencilerin yabancı dil öğrenme kaygılarının erkek öğrencilerden daha yüksek olduğu belirlenmiştir. Sınıf düzeyinin lise öğrencilerinin yabancı dil öğrenme kaygılarında etkili olduğu; 9, 10 ve 11. sınıfta öğrenim gören öğrencilerin yabancı dil öğrenme kaygılarının 12. sınıfta öğrenim gören öğrencilerden daha yüksek olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Aile gelir düzeyinin lise öğrencilerinin yabancı dil öğrenme kaygıları üzerinde belirleyici bir etkiye sahip olmadığı sonucuna varılmıştır. İngilizceye yönelik kursa katılmayan lise öğrencilerinin yabancı dil öğrenme kaygılarının katılan öğrencilere kıyasla daha yüksek olduğu belirlenmiştir. Araştırmada İngilizce dersine çalışma sıklığının lise öğrencilerinin yabancı dil öğrenme kaygılarını etkilediği; İngilizce dersine çalışma sıklığı azalan öğrencilerin kaygılarının da arttığı sonucuna varılmıştır. Ayrıca, lise öğrencilerinin İngilizce öz yeterlik algıları ile yabancı dil öğrenme kaygıları arasında orta düzeyde ve negatif yönde anlamlı bir ilişki olduğu sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

İngilizce öz yeterlik inancı, öz yeterlik inancı, lise öğrencileri, yabancı dil öğrenme kaygısı

Kaynakça

• Aida, Yukie (1994), “Examination of Horwitz, Horwitz, and Cope's Construct of Foreign Language Anxiety: The Case of Students of Japanese”, The Modern Language Journal, 78, ss. 155-168.
• Alcı, Bülen ve Yüksel, Gülru (2012), “An Examination into Self-Efficacy, Metacognition and Academic Performance of Pre-Service ELT Students: Prediction and Difference”, Kalem Eğitim ve İnsan Bilimleri Dergisi, 2(1), ss. 143-165.
• Andrade, Melvin ve Williams, Kenneth (2009, “Foreign Language Learning Anxiety in Japanese EFL University Classes: Physical, Emotional, Expressive, and Verbal Reactions”, Sophia Junior College Faculty Journal, 29, ss. 1-24.
• Anyadubalu, Christopher. C (2010), “Self-Efficacy, Anxiety, and Performance in The English Language Among Middle-School Students in English Language Program in Satri Si Suriyothai School, Bangkok”, International Journal of Human and Social Sciences, 5(3), ss. 193-198.
• Arifova, Rabiie (2019), İlkokul Öğrencilerinin Yabancı Dil Öğrenme Kaygılarının İncelenmesi, Yüksek Lisans Tezi, Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
• Aydoğdu, Çilem (2014), The Relationship Between Foreign Language Learning Anxiety, Attitude Toward English Language, Language Learning Strategies and Foreign Language Achievement, Yüksek Lisans Tezi, Atatürk Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Erzurum.
• Aykaç Duman, Burcu (2007), Lise Öğrencilerinin İngilizceye Yönelik Öz Yeterlik Algı Puanlarının Cinsiyete, Alanlara ve Farklı Düzeylere Göre İngilizce Başarısını Yordama Gücü, Yüksek Lisans Tezi, Yıldız Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Aykol, Nil (2017), Lise Öğrencilerinin Yabancı Dile Yönelik Kalıplaşmış Düşünceleri ve Yabancı Dil Özyeterlik Algılarının Çeşitli Değişkenler Açısından İncelenmesi, Yüksek Lisans Tezi, Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Afyonkarahisar.
• Bandura, Albert (1977), “Self-Efficacy: Toward a Unifying Theory of Behavioral Change”, Psychological Review, 84(2), ss. 191-215.
• Bandura, Albert (1982), “Self-Efficacy Mechanism in Human Agency”, American Psychologist, 37(2), ss. 122-147.
• Baş, Gökhan (2013), “Yabancı Dil Öğrenme Kaygısı Ölçeği: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması”, Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 17(2), ss. 49-68.
• Baş, Gökhan (2014), “Lise Öğrencilerinde Yabancı Dil Öğrenme Kaygısı: Nitel Bir Araştırma”, Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 36, ss. 101-119.
• Batumlu, Didar Zeynep ve Erden, Münire (2007), “Yıldız Teknik Üniversitesi Yabancı Diller Yüksek Okulu Hazırlık Öğrencilerinin Yabancı Dil Kaygıları ile İngilizce Başarıları Arasındaki İlişki”, Eğitimde Kuram ve Uygulama, 3(1), ss. 24-38.
• Baysal, Seda (2018), Meslek Yüksekokulu Öğrencilerinin Dil Öğrenme Stratejilerinin ve Yabancı Dile Yönelik Kalıplaşmış Düşüncelerinin İncelenmesi, Yüksek Lisans Tezi, Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kahramanmaraş.
• Burgucu, Assiye (2011), The Role of Motivation, Attitude and Anxiety in Learning English as a Foreign Language, Yüksek Lisans Tezi, Kafkas Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kars.
• Büyükduman, Figen İlke (2006), İngilizce Öğretmen Adaylarının İngilizce ve Öğretmenlik Becerilerine İlişkin Öz-Yeterlik İnançları Arasındaki İlişki, Doktora Tezi, Yıldız Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Büyüköztürk, Şener (2018), Sosyal Bilimler İçin Veri Analizi El Kitabı, Pegem Akademi, Ankara.
• Chen, Tsai Yu ve Chang, Goretti (2004), “The Relationship Between Foreign Language Anxiety and Learning Difficulties”, Foreign Language Annals, 37(2), ss. 279-289.
• Cheng, Yuh-show (2001), “Learners’ Beliefs and Second Language Anxiety”, Concentric: Studies in English Literature and Linguistics, 27(2), ss. 25-90.
• Cohen, Jacob (1988), Statistical Power Analysis for the Behavioral Science, Lawrence Erlbaum Associates, Inc., Publishers, New Jersey. Cui, Jingjing (2011), “Research on High School Students’ English Learning Anxiety”. Journal of Language Teaching and Research, 2(4), ss. 875-880.
• Çakıcı, Dilek (2015), “Foreign Language Anxiety of Prospective English Language Teachers”, International Journal of Languages’ Education and Teaching, 8, ss. 495-507.
• Çekirdek, Gizem (2014), Hazırlık Sınıfı Öğrencilerinin İngilizce Başarılarını Etkileyen Bazı Faktörlerin İncelenmesi, Yüksek Lisans Tezi, Osmangazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir.
• Çimen, Sevda (2011), Eğitim Fakültesi Öğrencilerinin İngilizceye Yönelik Tutum, İngilizce Kaygısı ve Öz Yeterlik Düzeylerinin İncelenmesi, Yüksek Lisans Tezi, Karaelmas Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Zonguldak.
• Demir, Bayram (2018), Yabancı Dil Hazırlık Okulunda Özyeterlik İnancı ve Yabancı Dil Öğrenme Kaygısı Arasındaki İlişki, Yüksek Lisans Tezi, Çağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Mersin.
• Eke, Hüseyin Avni (2019), Lise Öğrencilerinin Bilişüstü Farkındalık Düzeyleri, Yabancı Dil Öğrenme İnançları, Yabancı Dil Öğrenme Kaygıları Arasındaki İlişkiler, Yüksek Lisans Tezi, Düzce Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Düzce.
• Ergüder, Işın (2005), Anadolu Lisesi ve Süper Lise Hazırlık Sınıfı Öğrencilerinin İngilizce Öğreniminde Karşılaştıkları Sorunlar, Doktora Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
• Erkan, Dilek Yavuz ve Iflazoğlu Saban, Ayten (2011), “Writing Performance Relative to Writing Apprehension, Self-Efficacy in, Writing and Attitudes Towards Writing: A Correlational Study in Turkish Tertiary-Level EFL”, The Asian EFL Journal Quarterly, 13(1), ss. 163-191.
• Foss, Karen A. ve Reitzel, Armeda C. (1988), “A Relational Model for Managing Second Language Anxiety”, Tesol Quarterly, 22(3), ss. 437-454.
• Ghonsooly, Behzad ve Elahi, Majid (2010), “Learners’ Self-Efficacy in Reading and its Relation to Foreign Language Reading Anxiety and Reading Achievement”, Journal of English Language Teaching and Learning, 53(217), ss. 45-67.
• Gökdemir, Cem Volkan (2005), “Üniversitelerimizde Verilen Yabancı Dil Öğretimindeki Başarı Durumumuz”, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 6(2), ss. 251-264.
• Gömleksiz, Mehmet Nuri ve Kılınç, Hasan Hüseyin (2014), “Lise 12. Sınıf Öğrencilerinin İngilizce Öz Yeterlik İnançlarına İlişkin Görüşleri”, Fırat University Journal of Social Sciences/Sosyal Bilimler Dergisi, 24(2), ss. 43-60.
• Gülözer, Adnan (2010), Farklı Test Formatları İle Ölçülen Yabancı Dil Başarısının Öğrencilerin Tutumları, Kaygı Düzeyleri ve Öğrenme Stilleri İle İlişkisinin İncelenmesi, Yüksek Lisans Tezi, Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Bolu.
• Gürbüztürk, Oğuz ve Şad, S. Nihat (2009), “Student Teacher’s Belief about Teaching and their Sense of Self-Efficacy: A Descriptive and Comparative Analysis”, Inonu University Journal of The Faculty of Education, 10(3), ss. 201-226.
• Hancı Yanar, Burcu (2008), Yabancı Dil Hazırlık Eğitimi Alan ve Almayan Anadolu Lisesi Öğrencilerinin Yabancı Dil Öz Yeterlik Algılarının ve İngilizceye Yönelik Tutumlarının İncelenmesi, Yüksek Lisans Tezi, Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
• Hancı Yanar, Burcu ve Bümen, Nilay T. (2012), “İngilizce İle İlgili Özyeterlik İnancı Ölçeğinin Geliştirilmesi”, Kastamonu Eğitim Dergisi, 20(1), ss. 97-110.
• Horwitz, Elanie K, Horwitz, Michael B ve Cope, Joann (1986), “Foreign Language Classroom Anxiety”, Modern Language Journal, 70(2), ss. 125-132.
• Hsieh, Pei-Hsieh (2008), “Why Are College Foreign Language Students’ Self-Efficacy, Attitude, and Motivation So Different?”, International Education, 38(1), ss. 76-94.
• Hussain, Muhammad Athar, Shahid, Saeed ve Zaman, Amir (2011), “Anxiety and Attitude of Secondary School Students towards Foreign Language Learning”, Procedia - Social and Behavioral Sciences, 29, ss. 583-590.
• Kanadlı, Sedat ve Bağçeci, Birsen (2015), “Öğrencilerin İngilizce Öz Yeterlik İnançlarının Algılanan Özerklik Desteği Açısından İncelenmesi”, Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 12(30), ss. 98-12.
• Karanfil, Burcu ve Arı, Asım (2016), “Yükseköğretim İngilizce Hazırlık Sınıflarında Güç Paylaşım Düzeyi ile Öğrencilerin İngilizce Özyeterlik Algıları Arasındaki İlişkinin İncelenmesi”, Sakarya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 32, ss. 12-39.
• Karasar, Niyazi (2009), Bilimsel Araştırma Yöntemi, Nobel Yayın Dağıtım, Ankara
• Köse, Evren (2005), “The Impact of Dialogue Journals on Language Anxiety and Classroom Affect”, Yüksek Lisans Tezi, Bilkent Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Liu, Hui-ju ve Chen, Chien-wei (2015), “A Comparative Study Of Foreign Language Anxiety and Motivation of Academic and Vocational-Track High School Students”, English Language Teaching, 8(3), ss. 193-204.
• Mills, Nicole, Pajares, Frank ve Herron, Carol (2006), “A Reevaluation of The Role of Anxiety: Self-Efficacy, Anxiety, and Their Relation to Reading and Listening Proficiency”, Foreign Language Annals, 39(2), ss. 276-295.
• Moore, Kelly (2007), Intercultural Communication and Foreign Language Anxiety, Yüksek Lisans Tezi, The Florida State University College of Education, Florida.
• Na, Zhao (2007), “A Study of High School Students’ English Learning Anxiety”, The Asian EFL Journal, 9(3), ss. 22-34.
• Ocak, Gürbüz ve Akkaş Baysal, Emine (2016), “Öğrencilerin Dil Öğrenme Stratejileri ve İngilizce Özyeterlik İnançlarının İncelenmesi: Afyonkarahisar İli Örneği”, Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 44(44), ss. 91-110.
• Oğuz, Aytunga ve Akkaş Baysal, Emine (2015), “Ortaöğretim Öğrencilerinin İngilizce Öğrenme Kaygıları ile İngilizce Öz Yeterlik İnançlarının İncelenmesi”, Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 4(3), ss. 111-117.
• Okul, Turan, Hafçı, Büşra ve Öncüer Çivici, Melek, Ece (2017), “Yabancı Dil Öğrenme Kaygısı: Adnan Menderes Üniversitesi Turizm Fakültesi Öğrencileri Üzerine Bir Uygulama”, Mesleki Bilimler Dergisi, 6(2), ss. 186-194.
• Orakcı, Şenol, Aktan, Osman ve Toraman, Çetin (2019), “Lise Öğrencilerinin İngilizce Özerklik Algısı, Kaygısı ve Özyeterlik İnancı Arasındaki İlişkinin İncelenmesi”, Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 11(18), ss. 424-450.
• Sarıgül, Hatice (2000). Trait Anxiety or Foreign Language Anxiety and Their Effects on Learners’ Foreign Language Proficiency and Achievement, Yüksek Lisans Tezi, Boğaziçi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Satıcı, Seydi Ahmet (2013), Üniversite Öğrencilerinin Akademik Öz-Yeterliklerinin Çeşitli Değişkenler Açısından İncelenmesi, Yüksek Lisans Tezi, Anadolu Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir.
• Todaka, Yuichi (2017), “Self-Efficacy of English Listening Skills in Japanese College EFL Learners: Quantitative and Qualitative Analyses”, European Journal of English Language Teaching, 2(1), ss. 93-119.
• Tokur, Berivan (2016), “Anadolu Lisesi Öğrencilerinin Yabancı Dil Kaygılarının İncelenmesi”, Yüksek Lisans Tezi, Dicle Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Diyarbakır.
• Tsai, Cheng Chang (2013), “The Impact of Foreign Language Anxiety, Test Anxiety and Self-Efficacy Among Senior High School Students in Taiwan”, International Journal of English Language and Linguistics Research, 1(3), ss. 1-17.
• Urhan, İrem (2013), Türkçe Öğretmeni Adaylarının Yansıtıcı Düşünme ile Öğretmen Öz Yeterlik Algısı Arasındaki İlişkinin İncelenmesi, Yüksek Lisans Tezi, Niğde Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Niğde.
• Ünal, Filiz (2016), Lise Öğrencilerinin Yabancı Dil Öğrenme Kaygısı İle Yabancı Dil Öğreniminde Motivasyon Tutumlarının İncelenmesi(İstanbul – Kadıköy İlçesi Örneği), Yüksek Lisans Tezi, Yeditepe Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Wörde, Renee (2003), “Students’ Perspectives on Foreign Language Anxiety”, Inquiry, 8(1), ss. 1-15.
• Yıldırım, Ali ve Şimşek, Hasan (2016), Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri, Seçkin Yayıncılık, Ankara.
• Young, Dolly Jesusita (1990), “An Investigation of Students’ Perspectives on Anxiety and Speaking”, Foreign Language Annals, 23(6), ss. 539-553.