ÜSTÜN YETENEKLİ ÖĞRENCİLERE YÖNELİK ZENGİNLEŞTİRİLMİŞ FEN BİLİMLERİ ÖĞRETİM PROGRAMINA İLİŞKİN EYLEM ARAŞTIRMASI

Yıl 2019, Sayı: 49, 231 - 255, 24.01.2019

Eda Erdem Gürlen , Gizem Özdemir

Öz

Bu
çalışma, üstün yetenekli öğrenciler için “Elektriğin İletimi” ünitesine ilişkin
zenginleştirilmiş altıncı sınıf fen bilimleri öğretim programı geliştirmek
amacıyla hazırlanmıştır. Araştırmada, var olan uygulamanın eleştirel bir
değerlendirilmesi yapılarak, durumu iyileştirmek için yapılması gerekenlerin
belirlenmesi amaçlandığı için araştırma yöntemi eylem araştırması olarak
belirlenmiştir. Araştırmanın çalışma grubunu Milli Eğitim Bakanlığı’na bağlı
Ankara ili Çankaya ilçesinde bulunan Yasemin Karakaya Bilim ve Sanat
Merkezi’ndeki (BİLSEM), Bilimsel Yetenekleri Fark Ettirme (BYF) programına
kayıtlı üstün yetenekli olarak tanılanmış 32 öğrenci oluşturmaktadır.
Araştırmada daha çok kişiye uygulama yapılabilmesi için araştırmacı üç hafta
süre ile hafta içi altı grupla ayrı ayrı çalışmıştır. Bu üç haftalık sürede her
bir grupla haftada üç ders saati ders yapılmıştır. Tüm derslere katılan 19
öğrencinin verileri değerlendirmeye alınmıştır.Araştırmanın veri toplama
araçlarını “Bilimsel Süreç Becerileri Testi”, açık uçlu değerlendirme sorularından
oluşan başarı testi, öğrencilere uygulanan yarı yapılandırılmış görüşme
formları, etkinliklerin sonunda öğrencilere yazdırılan yansıtıcı günlükler ve
araştırmacı tarafından hazırlanan araştırmacı notları oluşturmaktadır.
Araştırmadan elde edilen sonuçlara göre zenginleştirilen programın öğrencilerin
bilimsel süreç becerileri üzerine olumlu katkılarının olduğu ve başarılarını
arttırdığı görülmüştür. Öğrenci görüşlerine bakıldığında öğrencilerin ilgi
çekici ve daha önce görmedikleri etkinliklerle karşılaşmaktan, bu etkinliklere
aktif katılım sağlamaktan, öğrendiklerini günlük hayatla ilişkilendirmekten ve
bilgileri yapılandırarak öğrenmelerini daha kalıcı kılmaktan keyif aldıkları
görülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Üstün yeteneklilik, fen bilimleri, zenginleştirilmiş öğretim programı, altıncı sınıf, bilimsel süreç becerileri

Kaynakça

• Akarsu, F. (2004). Üstün yetenekliler. M. R. Şirin, A. Kulaksızoğlu, A. E. Bilgili (Haz.). Türkiye Üstün Yetenekli Çocuklar Kongresi Seçilmiş Makaleler Kitabı (s. 127-152). İstanbul: Çocuk Vakfı Yayınları.
• Alkan, M. (2013). PISA 2009 okuma becerileri açık uçlu sorularının puanlanmasında genellenebilirlik kuramındaki farklı desenlerin karşılaştırılması (Yayımlanmamış doktora tezi). Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Altıntaş, E. (2009). Purdue modeline dayalı matematik etkinliği ile öğretimin üstün yetenekli öğrencilerin başarılarına ve eleştirel düşünme becerilerine etkisi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Karadeniz Teknik Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Trabzon.
• Atalay, Z.Ö (2014). Farklılaştırılmış sosyal bilgiler öğretiminin üstün zekalı öğrencilerin akademik başarı, tutum, eleştirel düşünme ve yaratıcılıklarına etkisi (Yayımlanmamış doktora tezi). İstanbul Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Aydoğdu, B. (2006). İlköğretim fen ve teknoloji dersinde bilimsel süreç becerilerini etkileyen değişkenlerin belirlenmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
• Bakioğlu, A. ve Levent, F. (2013). Üstün yeteneklilerin eğitiminde Türkiye için öneriler. Üstün Yetenekliler Eğitimi Araştırmaları Dergisi, 1(1), 31-44.
• Batdal Karaduman, G. (2012). İlköğretim 5. sınıf üstün yetenekli öğrenciler için farklılaştırılmış geometri öğretiminin yaratıcı düşünme, uzamsal yetenek düzeyi ve erişiye etkisi (Yayımlanmamış doktora tezi). İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Bates, J., & Munday, S. (2005). Able, gifted and talented. Bloomsbury Publishing.
• Bozkurt, O. (2005). İlköğretim 6. sınıf fen bilgisi dersinin Dunn ve Dunn öğrenme stili modeli kullanılarak öğretilmesinin öğrencilerin akademik başarı, tutum ve bilimsel süreç becerileri üzerine etkisi (Yayımlanmamış doktora tezi). Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Cengiz, C. (2014). Fen bilgisi öğretmen adaylarının genel kimya laboratuvarı dersinde hazırladıkları yansıtıcı günlüklerin yansıtıcı düşünme ve akademik başarıları üzerine etkisi (Yayımlanmamış doktora tezi). Karadeniz Teknik Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Trabzon.
• Çalıkoğlu, B. S. (2014). Üstün zekalı ve yetenekli öğrencilerde derinlik ve karmaşıklığa göre farklılaştırılmış fen öğretiminin başarı, bilimsel süreç becerileri ve tutuma etkisi (Yayımlanmamış doktora tezi). İstanbul Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Davis, G. A. (2014). Üstün yetenekli çocuklar ve eğitimi. (Müjde Işık Koç, Çev.). İstanbul: Özgür Yayınları.
• Demirel, Ö. (2011). Kuramdan uygulamaya eğitimde program geliştirme. (17. Baskı). Ankara: Pegem Akademi.
• Ercan Özaydın, T. (2010). İlköğretim yedinci sınıf fen ve teknoloji dersinde 5e öğrenme halkası ve bilimsel süreç becerileri doğrultusunda uygulanan etkinliklerin, öğrencilerin akademik başarıları, bilimsel süreç becerileri ve derse yönelik tutumlarına etkisi (Yayımlanmamış doktora tezi). Ege Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
• Erişti, B. (2012). Üstün yetenekli öğrencilerin öğrenme, öğretme, öğretmenlik mesleği ve öğretmen özellikleri ile ilgili görüşleri. Türk Üstün Zeka ve Eğitim Dergisi, 2(1), 18-36.
• Erkuş, A. (2009). Davranış bilimleri için bilimsel araştırma süreci. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Geçkil, A. (2012). Bilim ve sanat merkezlerindeki laboratuvar yeterliliklerinin ve uygulamalarının değerlendirilmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Gökdere, M., Bacanak, A., Çepni, S. (2004). Üstün yetenekli öğrencilerin eğitiminde fen öğretmenlerinin karşılaştıkları temel sorunlar, Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 24(4), 3-15.
• Kanlı, E. (2008). Fen ve teknoloji öğretiminde probleme dayalı öğrenmenin üstün ve normal zihin düzeyindeki öğrencilerin erişi, yaratıcı düşünme ve motivasyon düzeylerine etkisi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Kaplan Sayı, A. (2013). Farklılaştırılmış yabancı dil öğretiminin üstün zekalı öğrencilerde erişiye, eleştirel düşünmeye ve yaratıcılığa etkisi (Yayımlanmamış doktora tezi). İstanbul Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Karasar, N. (1999). Bilimsel araştırma yöntemi. (9. Baskı). Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Kılıç, S. A. (2015). Fen ve matematik entegrasyonu ile hazırlanan etkinliklerin üstün yetenekli ortaokul 6. sınıf öğrencilerinin eleştirel düşünme ve bilimsel süreç becerilerine etkisi (Yayımlanmamış doktora tezi). Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• MEB. (2006). Özel eğitim hizmetleri yönetmeliği. [Çevrim-içi: http://orgm.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2012_10/10111226_ozel_egitim_hizmetleri_yonetmeligi_son.pdf, Erişim tarihi: 23.12.2015.]
• Özer Keskin, M., Keskin Samancı. N., Aydın, S. (2013). Bilim ve sanat merkezleri: Mevcut durumları, sorunları ve çözüm önerileri. Üstün Yetenekliler Eğitimi ve Araştırmaları Dergisi, 1(2), 78-96.
• Riley, L. T. (2011). Teaching gifted students in the inclusive classroom. USA: Prufrock Press Inc.
• Sak, U. (2009). Üstün yetenekliler eğitim programları. Ankara: Maya Akademi.
• Sak, U. (2011). Üstün yetenekliler eğitim programları modeli (ÜYEP) ve sosyal geçerliği. Eğitim ve Bilim, 36(161), 213-229.
• Senemoğlu, N. (2012). Gelişim Öğrenme ve Öğretim: Kuramdan Uygulamaya. (21. Baskı). Ankara: Pegem Akademi.
• Sezginsoy, B. (2007). Bilim ve sanat merkezi uygulamasının değerlendirilmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Balıkesir.
• Şenol, C. (2011). Üstün yetenekliler eğitim programlarına ilişkin öğretmen görüşleri (BİLSEM örneği) (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Fırat Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Elazığ.
• Tantay, Ş. (2010). Özel veya üstün yetenekli öğrencilere eğitim veren okul ve merkezlerin incelenmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Maltepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Yavuz, A. (1998). Effect of conceptual change texts accompanied with laboratory activities based on constructivist approach on understanding of acid-base concepts (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Orta Doğu Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2013). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. (9. Baskı). Ankara: Seçkin Yayıncılık.