‘ERKEN ÇOCUKLUKTA FEN EĞİTİMİ’ DERSİNİN ÇEŞİTLİ DEĞİŞKENLERE GÖRE ETKİLİLİĞİNİN İNCELENMESİ

Yıl 2022, Sayı: 61, 250 - 265, 09.02.2022

Büşra Bakioğlu , Orhan Karamustafaoğlu

Öz

Bu araştırma Erken Çocuklukta Fen Eğitimi dersinin, okul öncesi öğretmenliği programı öğrencilerinin fen öğretimi öz-yeterlikleri, fen öğretimine yönelik tutumları ve 21. yüzyıl becerileri öz-yeterlik algıları üzerindeki etkilerini incelemek amacıyla gerçekleştirilmiştir. Araştırmada nicel araştırma yaklaşımlarından tek gruplu ön test-son test deneysel desen kullanılmıştır. Araştırma bir devlet üniversitesinde öğrenimlerine devam eden 24’ü kadın, 7’si erkek olmak üzere toplam 31 öğrenci ile yürütülmüştür. 2019-2020 eğitim-öğretim yılı güz döneminde ‘Erken Çocuklukta Fen Eğitimi’ dersini alan okul öncesi öğretmenliği programı öğrencilerine, dönem başında ve sonunda “Fen Öğretiminde Öz-yeterlik İnancı Ölçeği”, “Fen Öğretimine Yönelik Tutum Ölçeği” ve “21. Yüzyıl Becerileri Öz-yeterlik Algısı Ölçeği” uygulanmıştır. Verilerin analizinde bağımlı örneklemler için t-testi kullanılmıştır. Araştırma sonunda, ‘Erken Çocuklukta Fen Eğitimi’ dersinin, okul öncesi öğretmenliği programı öğrencilerinin fen öğretimi öz-yeterlikleri, fen öğretimine yönelik tutumları ve 21. yüzyıl becerileri öz-yeterlik algıları üzerinde istatistiki olarak anlamlı bir fark oluşturmadığı sonucuna ulaşılmıştır. Araştırma sonuçlarına yönelik okul öncesi öğretmenliği programı öğrencilerinin fene yönelik öz-yeterlik algılarının gelişmesi için bu ders kapsamında mümkün olduğunca öğrencilere fene yönelik deneyler yapmaları için fırsatlar sunulması, fene yönelik tutumlarının gelişmesi için okul öncesi öğretmenliği lisans programına fen içerikli başka dersler de konulması, okul öncesi öğretmenliği programının tekrar gözden geçirilerek, öğrencilerin 21. yüzyıl becerilerini geliştirecek derslerin programa konulması gibi önerilerde bulunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Erken çocuklukta fen eğitimi dersi, okul öncesi öğretmen adayları, 21. yüzyıl öz-yeterlik algısı, fen öğretiminde öz yeterlik inancı, fen öğretimine yönelik tutum

Kaynakça

• Aktaş Arnas, Y. (2003). Okul öncesi dönemdeki çocuklarımıza fen eğitiminde nasıl yardım edebiliriz. Çocuk ve Aile Dergisi, 62, 42-47.
• Anagün, Ş. S., Atalay, N., Kılıç, Z. & Yaşar, S. (2016). Öğretmen adaylarına yönelik 21. yy. becerileri yeterlilik algıları ölçeğinin geliştirilmesi: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. PAU Eğitim Fakültesi Dergisi, 40, 160-175.
• Arslanargun, E., & Tapan, F. (2015). Okul öncesi eğitim ve çocuklar üzerindeki etkileri. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 11(2), 219-238.
• Bandura, A. (1986). Social foundations of thought and action: A social cognitive theory. Englewood Cliffs, NJ: Prentice Hall.
• Bandura, A. (1997). Self-efficacy: The exercise of control. New York: Freeman.
• Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E. K., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş., & Demirel, F. (2017). Bilimsel araştırma yöntemleri. Pegem Yayınları. Ankara.
• Cho, H. S., Kim, J. & Choi, D. H. (2003). Early childhood teachers’attitudes toward science teaching: a scale validation study. Educational Research Quarterly, 27(2), 33-42.
• Çamlıbel Çakmak, Ö. (2006). Okul öncesi öğretmen adaylarının fene ve fen öğretimine yönelik tutumları ile bazı fen kavramlarını anlama düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Abant İzzet Baysal Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Bolu.
• Davidson, A. R., Yantis, S., Norwood, M., & Montano, D. E. (1985). Amount of information about the attitude object and attitude–behavior consistency. Journal of personality and social psychology, 49(5), 1184.
• Demirel, Ö. (1993). Eğitim terimleri sözlüğü. Ankara: USEM Yayınları.
• Demiriz, S., ve Dinçer, Ç. (2001). 5-6 yaş çocuklarının öz bakım becerilerinin cinsiyet ve okul öncesi eğitim alma durumlarına göre incelenmesi. Milli Eğitim Dergisi, 150, 11-19.
• Ekinci Vural, D., ve Hamurcu, H. (2008). Okul öncesi öğretmen adaylarının fen öğretimi dersine yönelik öz-yeterlik inançları ve görüşleri. İlköğretim Online, 7(2), 456-467.
• Enochs, L. G., & Riggs, I. M. (1990). Further development of an elementary science teaching efficacy belief instrument: A preservice elementary scale. School Science and Mathematics, 90(8), 694-706.
• Gözüm, A, & Güneş, T. (2018). Fen bilimleri öğretimi öz yeterlik ölçeği: geçerlik ve güvenirlik çalışması. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 14(3), 1176-1199.
• Gu, J., & Belland, B. R. (2015). Preparing students with 21st century skills: integrating scientific knowledge, skills, and epistemic beliefs in middle school science curricula. In Emerging technologies for STEAM education (pp. 39-60). Springer, Cham.
• Güven, G. & Sülün Y. (2012). Bilgisayar destekli öğretimin 8. sınıf fen ve teknoloji dersindeki akademik başarıya ve öğrencilerin derse karşı tutumlarına etkisi. Türk Fen Eğitimi Dergisi, 9(1), 68-79.
• Hazır Bıkmaz, G. (2002). Fen öğretiminde öz yeterlik inancı ölçeği. Eğitim Bilimleri ve Uygulama. 1(2), 197-210.
• Kaya, O. N., Yager, R., & Doğan, A. (2009). Changes in attitudes towards science–technology–society of pre-service science teachers. Research in Science Education, 39(2), 257-279.
• Kaya, V. H., Polat, D. & Karamüftüoğlu, İ.O. (2014). Development of self-efficacy scale for science education. The Journal of Academic Social Science Studies, 28(2), 581-591.
• Kocabaş, A. (1997). Temel eğitim II. kademe öğrencileri için müziğe ilişkin tutum ölçeğinin geçerlilik ve güvenirlik çalışması. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 13(13), 141-145.
• Milli Eğitim Bakanlığı (MEB), (2013). Okul Öncesi Eğitim Programı. http://tegm.meb.gov.tr/dosya/okuloncesi/ooproram.pdf adresinden 02 Haziran 2021 tarihinde ulaşılmıştır.
• Özmen, H. & Karamustafaoğlu, O. (Ed.) (2018). Eğitimde araştırma yöntemleri, Ankara: Pegem Akademi.
• Riggs, I. M. & Enochs, L. G. (1990). Toward the development of an elementary teacher’s science teaching efficacy belief instrument. Science Education. 74(6), 625-637.
• Saka, A. Z. ve Kıyıcı, F. B. (2004). Öğrencilerin fen bilgisi dersine karşı tutumlarını etkileyen faktörlerin belirlenmesi. Sakarya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 8, 376-397.
• Tabachnick, B. G. & Fidell, L. S. (2013). Using multivariate statistics. Boston, Pearson.
• Thompson, C. L. & Shrigley, R. L. (1986). What research says: revising the science attitude scale. School Science and Mathematics. 86(4), 331-343.
• Türkmen, L. (2007). The influences of elementary science teaching method courseson a Turkish teachers college elementary education major students’ attitudes towards science and science teaching. Journal of Baltic Science Education, 6 (1), 26-30.
• Wagner, T. (2008). The global achievement gap: Why even our best schools don't teach the new survival skills our children need-and what we can do about it. New York: Basic Books.
• Yalçın, S. (2018). 21. yüzyıl becerileri ve bu becerilerin ölçülmesinde kullanılan araçlar ve yaklaşımlar. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 51(1), 183-201.
• Yükseköğretim Kurulu (YÖK), (2013). Okul öncesi öğretmenliği lisans programı. https://www.yok.gov.tr/Documents/Kurumsal/egitim_ogretim_dairesi/Yeni-Ogretmen-Yetistirme-Lisans-Programlari/Okul_Oncesi_Ogretmenligi_Lisans_Programi.pdf adresinden 02 Haziran 2021 tarihinde ulaşılmıştır.
• Yüksel, S. (2015). Öğretmen yetiştirme politikalarında dönüşüm: 21. yy öğretmenini yetiştirme. Türkiye Özel Okullar Birliği Dergisi, 32, 23-28.
• Zimmerman, B. J. (2000). Self-efficacy: An essential motive to learn. Contemporary Educational Psychology, 25, 82-91.