Yazma Özerkliği Algısı Ölçeği: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması

Yıl 2025, Sayı: 73, 606 - 634, 31.01.2025

Hacer Deniz

https://doi.org/10.21764/maeuefd.1466554

Öz

Yazma özerkliği, yazma sorumluluğuyla süreci yönetmeyi, uygun yöntem ve teknikleri belirlemeyi, strateji geliştirme ve düzenlemeyi içermektedir. Bu yönüyle yazma gelişimi ve alışkanlığını destekleyerek yazma eğitiminin temel amaçlarına ulaşmayı kolaylaştırmaktadır. Bu araştırmanın amacı 9-15 yaş aralığındaki öğrencilere yönelik geçerli ve güvenilir bir Yazma Özerkliği Algısı Ölçeği geliştirmektir. Nicel yöntemde gerçekleştirilen bu araştırmada kesitsel tarama modeli kullanılmıştır. Türkiye’de ortaokul düzeyinde eğitim alan 9-15 yaş arasındaki öğrenciler bu araştırmanın evrenini oluşmaktadır. Ulaşılabilirlik temel alınmış ve Elazığ il merkezindeki resmî ortaokullarda öğrenim gören 9-15 yaş arasında olan öğrenciler alt evren olarak belirlenmiştir. Alt evren içerisinden yüzey geçerliği, AFA, DFA, test-tekrar test ve eş değer form uygulamaları için iki aşamalı küme örnekleme yöntemiyle beş ayrı örneklem oluşturulmuştur.Bu bağlamda birbiriyle kesişmeyen örneklem gruplarıyle toplamda 1140 öğrenciye ulaşılmıştır. Taslak maddelerin yüzey ve kapsam geçerlikleri sağlanmıştır. AFA sonucunda %30’un üzerinde açıklanan varyansla 5’li liker tipinde 10 maddeli tek bileşenden oluşan ölçek yapısı elde edilmiştir. DFA sonucunda RMSA’nın. 038, Standardized RMR . 039, AGFI .96, NNFI .97, GFI .97, CFI .98, NFI .94 olarak hesaplanmış ve model uyumu doğrulanmıştır. Cronbach’s alpha katsayısı .79, Spearman-Brown ve Guttman Split-half güvenirlik katsayıları .80 değerinde oldukça güvenilir olduğu tespit edilmiştir. Ölçeğin kararlılık katsayısı .77 ve paralel formlar güvenirliği .80 değerinde bulunmuştur.

Anahtar Kelimeler

ölçek, özerklik, özerk öğrenme, yazma becerisi, yazma eğitimi

Etik Beyan

Bu araştırmanın gerçekleştirilmesi için 07.12.2020 tarihinde 427696 sayılı karar ile Fırat Üniversitesinin Sosyal ve Beşeri Bilimler Etik Kurulundan araştırma onayı alınmıştır. Ek olarak 5.02.2021 tarih ve 15367 sayılı belge ile Elazığ MEM ve Elazığ İli Valiliğinden araştırma izni alınmıştır.

Destekleyen Kurum

TÜRK DİL KURUMU

Teşekkür

Bu araştırmaya sağladığı desteklerden dolayı Türk Dil Kurumuna sonsuz teşekkür ederim.

Kaynakça

• Aksu, G., Eser, M. T., & Güzeller, C. O. (2017). Açımlayıcı ve doğrulayıcı faktör analizi ile YEM uygulamaları. Detay Yayıncılık.
• Altunkaya, H. (2020). Ortaokul 7. sınıf öğrencilerinin yazma özerkliği düzeyleri ve bu düzeylerin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Ekev Akademi Dergisi, (81), 153-170.
• Bacanlı, S., & Uçar, P. (2013). Çok aşamalı örnekleme yöntemlerinde örneklem büyüklüğünün belirlenmesi: Bir uygulama. Süleyman Demirel Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 17(3), 9-17.
• Büyüköztürk, Ş. (2020). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı: İstatistik, araştırma deseni spss uygulamaları ve yorum. Pegem
• Candy, P. C. (1991). Self-direction for lifelong learning. A comprehensive guide to theory and practice. Josey-Bas, CA 94104-1310.
• Çelik, H. E., & Yilmaz, V. (2013). Yapısal eşitlik modellemesi: Temel kavramlar, uygulamalar, programlama. Anı
• Challob, A. I. (2021). The effect of flipped learning on EFL students’ writing performance, autonomy, and motivation. Education and Information Technologies, 26(4), 3743-3769. https://doi.org/10.1007/s10639-021-10434-1
• Çokluk, Ö., Şekercioğlu, G., & Büyüköztürk, Ş. (2018). Sosyal bilimler için çok değişkenli istatistik: SPSS ve LISREL uygulamaları. Pegem.
• Delgado-Rico, E., Carretero-Dios, & H., Ruch, W. (2012). Content validity evidences in test development: an applied perspective. International Journal of Clinical and Health Psychology España, 12(3):449-460
• Demir, E. (2022) Ölçek geliştirme sürecinde doğrulayıcı faktör analizi. Tüm yönleriyle ölçek geliştirme. M. Acar Güverdir ve Y. Özer Özkan (Ed.). Pegem.
• Erkuş, A., Sünbül, Ö., Sünbül, S. Ö., Yormaz, S., & Aşiret, S. (2017). Psikolojide ölçme ve ölçek geliştirme-II ölçme araçlarının psikometrik nitelikleri ve ölçme kuramları. Pegem.
• Ersoy, E. (2021). Türkçeyi yabancı dil olarak öğrenen öğrencilerin yazma özerkliği ile yazma becerileri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Holec, H. (1979). Autonomy and foreign language learning. Oxford
• Jöreskog, K. G., Olsson, U. H., & Wallentin, F. Y. (2009). Confirmatory factor analysis. Oxford.
• Karagöz, Y. (2017). SPSS ve AMOS uygulamalı nitel-nicel-karma bilimsel araştırma yöntemleri ve yayın etiği. Nobel.
• Kline, R. B. (2023). Principles and practice of structural equation modeling. Guilford publications.
• Koğar, H. R. (2020). R ile geçerlik ve güvenirlik analizleri: klasik test kuramı, faktör analizi yaklaşımı ve madde tepki kuramı uygulamaları. Pegem.
• Loehlin, J. C. (2004). Latent variable models: An introduction to factor, path, and structural equation analysis. Psychology Press.
• Meydan, C. M., & Şeşen, H. (2015). Yapısal eşitlik modellemesi AMOS uygulamaları. Detay Yayıncılık,.
• Özbaşı, D. (2022) Ölçek geliştirme sürecinde madde analizi ve güvenirlik. Tüm yönleriyle ölçek geliştirme. M. Acar Güverdir ve Y. Özer Özkan (Ed.). Pegem.
• Roos, J. M., & Bauldry, S. (2021). Confirmatory factor analysis. Sage Publications.
• Sharma, S. (1996) Applied multivariate techniques. John Wiley and Sons.
• Sönmez, V., & Alacapınar, F. G. (2019). Örneklendirilmiş bilimsel araştırma yöntemleri. Anı.
• Süğümlü, Ü., & Alver, M. (2021). Öğrencilerin yazma özerkliği becerileri ve yazma kaygılarının nitel ve nicel yöntemlerle incelenmesi. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 9(2), 470-491
• Sun, J. (2005). Assessing Goodness of Fit in Confirmatory Factor Analysis. Measurement and Evaluation in Counseling and Development, 37(4), 240–256. doi:10.1080/07481756.2005.11909764
• Tekşan, K. & Süğümlü, Ü. (2019). Ortaokul öğrencilerinin yazma özerkliği düzeylerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Dil Dergisi, 170(1), 108-126.
• Tekşan, K., & Süğümlü, Ü. (2018). Yazma Özerkliği Ölçeği: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim (TEKE) Dergisi, 7(4), 2591-2607.
• Türkçe dersi öğretim programı (ilkokul ve ortaokul 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7 ve 8. sınıflar). (2019). T.C. Millî Eğitim Bakanlığı
• Yeşilyurt, S. & Çapraz, C. (2018). Ölçek geliştirme çalışmalarında kullanılan kapsam geçerliği için bir yol haritası. Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 20(1), 251-264.
• Yeung, M. (2019). Exploring the strength of the proces writing approach as a pedagogy for fostering learner autonomy in writing among young learners. English Language Teaching, 12(9), 42-54.
• Yurdugül, H. (2005). Ölçek geliştirme çalışmalarında kapsam geçerliği için kapsam geçerlik indekslerinin kullanılması. [Sözlü bildiri]. XIV. Ulusal Eğitim Bilimleri Kongresi, 771-774, Denizli, Türkiye.