THE RELATİONSHİP BETWEEN PRİMARY SCHOOL 4TH GRADE STUDENTS' SUMMARİZATİON SELF-EFFİCACY PERCEPTİONS AND THEİR READİNG COMPREHENSİON LEVELS

Yıl 2025, Sayı: 73, 323 - 344, 31.01.2025

Şafak Kaman , Aydın Bulut

https://doi.org/10.21764/maeuefd.1470354

Öz

The summarization skills of students are an important factor influencing their academic achievements. This skill assists students in evaluating the levels of understanding of texts and determining important points by summarizing them. Effectively summarizing can contribute to students' deeper understanding of the texts they read, thereby potentially enhancing their academic success. This research aimed to determine the relationship between the summarization self-efficacy perceptions and reading comprehension levels of fourth-grade primary school students. The study was conducted with 406 fourth-grade students enrolled in schools in Kastamonu province, and data were collected using two scales: the 'Summarization Self-Efficacy Scale' and the 'Reading Comprehension Test.' The collected data were analyzed using t-tests and Pearson Product-Moment Correlation in SPSS21 software. Additionally, frequency, percentage, and mean scores were utilized. At the end of the research, a moderate positive relationship was found between summarization self-efficacy perceptions and reading comprehension levels. It was observed that students generally had high summarization self-efficacy perceptions, but their reading comprehension levels were moderate. According to gender, it was found that female students' summarization self-efficacy perceptions were higher than those of male students. Furthermore, it was determined that female students' reading comprehension levels were higher than those of male students.

Anahtar Kelimeler

Summarization, Summarization self-efficacy, reading comprehension, primary school students

İLKOKUL 4. SINIF ÖĞRENCİLERİNİN ÖZETLEME ÖZYETERLİK ALGILARI İLE OKUDUĞUNU ANLAMA DÜZEYLERİ ARASINDAKİ İLİŞKİ

Öz

Öğrencilerin özetleme becerileri, akademik başarılarını etkileyen önemli bir faktördür. Bu beceri, öğrencilerin metinleri anlama düzeylerini değerlendirme ve önemli noktaları kısaltarak belirleme konusunda yardımcı olur. Etkin bir şekilde özetleme yapılması, öğrencilerin okudukları metinleri daha derinlemesine anlamalarına ve dolayısıyla akademik başarılarını artırmalarına katkı sağlayabilir. Bu araştırmada ilkokul 4. sınıf öğrencilerinin özetleme özyeterlik algıları ile okuduğunu anlama düzeyleri arasındaki ilişkinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Araştırma Kastamonu ilinde öğrenim görmekte olan 406 4. sınıf öğrencisi ile yürütülmüş ve veriler toplanmıştır. Veri toplama sürecinde “Özetleme Özyeterlik Ölçeği” ve “Okuduğunu anlama Testi” olmak üzere iki adet ölçek kullanılmıştır. Elde edilen veriler SPSS21 paket programı ile çözümlenmiştir. Verilerin analizinde t-testi ve Pearson Momentler Çarpımı kullanılmıştır. Bunlara ek olarak ise frekans, yüzde ve ortalama puanlardan yararlanılmıştır. Araştırma sonunda özetleme özyeterlik algısı ile okuduğunu anlama düzeyleri arasında orta düzeyde pozitif bir ilişkinin olduğu belirlenmiştir. Öğrencilerin genel olarak özetleme özyeterlik algılarının yüksek olduğu, ancak okuduğunu anlama düzeylerinin orta düzeyde olduğu saptanmıştır. Cinsiyete göre ise, kız öğrencilerin özetleme özyeterlik algılarının erkek öğrencilere göre daha yüksek olduğu bulunmuştur. Ayrıca, kız öğrencilerin okuduğunu anlama düzeylerinin de erkek öğrencilere göre daha yüksek olduğu tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Özetleme, özetleme özyeterlik, okuduğunu anlama, ilkokul öğrencileri

Kaynakça

• Akyol, H. (2021). Programa Uygun Türkçe Öğretim Yöntemleri. Pegem Akademi: Ankara.
• Bahçıvan, H. K., & Çetinkaya, G. (2021). Ortaokul öğrencilerinin özetleme başarıları ile özetlemeye yönelik tutumları ve özyeterlik algıları arasındaki ilişki. Kocaeli Üniversitesi Eğitim Dergisi, 4(1), 137-162. http://doi.org/10.33400/kuje.907447
• Bandura, A. (1982). Self-efficacy mechanism in human agency. American Psychologist, 37(2), 122–147.
• Bandura, A. (1993). Perceived self-efficacy in cognitive development and functioning. Educational Psychologist, 28 (2), 117-148.
• Bandura, A. (1997). Self-efficacy: The exercise of control. New York: Freeman.
• Boekaerts, M., & Corno, L. (2022). Self-regulation in the classroom: A perspective on the role of motivation and emotion. Educational Psychology Review, 34(1), 27-49.
• Bolat, E. (2019). İlkokul 4. sınıf öğrencilerinin okuma alışkanlıkları ile yazma öz yeterlilikleri arasındaki ilişki –Iğdır ili örneği. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Gazi Üniversitesi.
• Bong, M. (2006). Asking the right question: How confident are you that you could successfully perform these tasks.
• Pajares, F & Urdan, T. (Ed.), Self-efficacy beliefs of adolescents (ss. 287-305). Greenwich, CT: Information Age.
• Braxton, D. M. (2009). The effects of two summarization strategies using expository text on the reading comprehension and summary writing of fourth- and fifth-grade students in an urban title 1 school. (Doctoral dissertation). University of Maryland.
• Brown, A. L., & Day, J. D. (1983). Macrorules for summarizing texts: The development of expertise. Journal of Verbal Learning and Verbal Behavior, 22, 1–14. doi:10.1016/S0022- 5371(83)80002-4.
• Brown, A. L., Day, J. D., & Jones, R. S. (1983). The development of plans for summarizing texts. Child Development, 54(4), 968-979.
• Bulut, A., & Yıldız, M. (2021). Bilgisayar destekli ve doğrudan strateji öğretiminin okuduğunu anlamaya etkisi. (Yayımlanmamış doktora tezi). Gazi Üniversitesi.
• Büküköztürk, Ş. (2014). Sosyal Bilimler İçin Veri Analizi El Kitabı. Pegem Akademi: Ankara.
• Çetinkaya, G. & Dikici, A. (2023). Özetleme özyeterlik algısı ölçeğinin geliştirilmesi. Diyalektolog Uluslararası Sosyal Bilimler Dergisi,32, 13-33.
• Çetinkaya, G., Şentürk, R. & Dikici, A. (2020). Özetleme stratejilerinin kullanımı ile özetleme başarımı arasındaki ilişki, Dil Eğitimi ve Araştırmaları Dergisi, 6(2), 1-17.
• Çıkrıkçı, S. S. (2008). İlköğretim öğrencilerinde özetleme becerilerinin gelişimi. Dil Dergisi, 141, 19-35.
• Creswell, J. W. (2013). Research Design: Qualitative, Quantitative, And Mixed Methods Approaches. New York: Sage
• Demir, B., & Hamzadayı, E. (2022). Ortaokul Öğrencilerinin Özetleme Öz Yeterliklerinin Çeşitli Değişkenler Açisindan İncelenmesi. Uluslararası Filoloji Bengü, 2(1), 25-39.
• Demir, T. (2013). İlköğretim öğrencilerinin yaratıcı yazma becerileri ile yazma özyeterlik algısı ilişkisi üzerine bir çalışma. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi, 2(1), 84-114.
• Deneme, S. (2009). İngilizce öğretmen adaylarının özetleme stratejilerini kullanım tercihleri. Journal Of Language And Linguistic Studies, 5(2), 85-91.
• Epçaçan, C. (2018). Okuduğunu anlama becerisinin gelişiminde özetleme tekniğinin etkisi üzerine bir değerlendirme. Ekev Akademi Dergisi 22(74), 11-30.
• Eyüp, B. & Uzuner Yurt, S. (2016). Ortaokul öğrencilerinin okuma tutumları ve okuduğunu anlama öz yeterlikleri arasındaki ilişki. Akademik Araştırmalar Dergisi, 67, 201-216.
• Görgen, İ. (1997). Özetleme ve bilgi haritası oluşturma yönteminin bilgilendirici bir metin öğrenme ve hatırlama düzeyine etkisi. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Ankara: Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• İnnalı, H., Ö. & Aydın, İ. S. (2014). İlköğretim 8. sınıf öğrencilerinin okur öz yeterliklerinin çeşitli değişkenlere göre incelenmesi. Turkish Studies - International Periodical for The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 9(9), 651-682.
• Karasar, N. (2020). Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Nobel Yayınları.
• Karatay, H., Güngör, H., Bolat, K. K., & Okur, S. (2013). 6, 7 ve 8. sınıf öğrencilerinin özetleme becerileri. içinde C. Demir ve H. Parlakyıldız. (Eds.). Prof. Dr. Abdurrahman Güzel’e armağan (ss. 277-298). Ankara: Akçağ Yayınları.
• Kocaoğlu, S. (2023). Ortaokul öğrencilerinin özetleme becerilerini kullanmada dijital hikayelerin etkisi. (Yüksek Lisans Tezi). Çanakkale On Sekiz Mart Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü.
• Kudret, Z. B., & Baydık, B. (2016). Başarılı ve başarısız dördüncü sınıf okuyucularının okuduğunu anlama ve özetleme becerileri. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 17(3), 317-346.
• Kurnaz, H. ve Akaydın, Ş. (2015). Ttürkçe öğretmeni adaylarının bilgilendirici ve öyküleyici metinleri özetleme becerileri. Erzincan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9(2), 141-156.
• Larsen, L. R. (2018). The effects of modeling on the summarization skills of community college students. Unpublished master’s thesis, University of Nebraska, Lincoln.
• Okuyan, H. Y. & Gedikoğlu, Y.G. (2011). Öğretmenlerce üretilen yazılı özet metinlerin niteliksel özellikleri. Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 10(2), 1007-1020.
• Pajares, F. & Urdan, T. (2005). Self-efficacy during childhood and adolescence implications for teachers and parents.
• Pajares, F. (2003). Self-efficacy beliefs, motivation, and achievement in writing: A review of the literature. Reading & Writing Quarterly, 19(2), 139-158.
• Paris, S. G., & Jacobs, J. E. (1984). The benefits of informed instruction for children’s reading awareness and comprehension skills. Child Development, 55(6), 2083-2093.
• Pečjak, S., & Pirc, T. (2018). Developing summarizing skills in 4th grade students: Intervention programme effects. International Electronic Journal of Elementary Education, 10(5), 571-581.
• Pintrich, P. R. (2023). Motivational influences on learning and teaching. Educational Psychologist, 58(2), 89-102.
• Schunk, D. H. (1989). Self-efficacy and achievement behaviors. Educational Psychology Review, 1(3), 173-208.
• Schunk, D. H., & Zimmerman, B. J. (2007). Influencing children’s self-efficacy and self-regulation of reading and writing through modeling. Reading & Writing Quarterly, 23(1), 7-25.
• Tracey, D., H., & Morrow, L., M. (2017). Okumaya genel bir bakış. (Çev. Ed. H. Ülper), Ankara: Pegem Yayıncılık.
• Ülper, H., & Şirin, A. N. (2020). Okuma anlama düzeyleriyle özyeterlik algısı arasındaki ilişki bağlamında ortaokul öğrencilerinin görünümleri. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 48, 1-14. https://doi.org/10.9779/pauefd.487556
• Ünlü, S. (2014). Ortaokul öğrencilerinin Türkçe dersine yönelik tutumları ve öz yeterlikleri arasındaki ilişki. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi.
• Ürün Karahan, B. (2017). Türkçe öğretmeni adaylarının okur öz yeterlik algılarının okuduğunu anlama düzeyleri ile ilişkisi. Okuma Yazma Eğitimi Araştırmaları, 5(2), 65-74.
• Zimmerman, B. J. (2000). Self-efficacy: An essential motive to learn. Contemporary Educational Psychology, 25(1), 82-91.