AKRAN BASKISIYLA BAŞA ÇIKMA KONUSUNDA HAZIRLANAN PSİKOEĞİTİM PROGRAMININ LİSE ÖĞRENCİLERİNİN AKRAN BASKISI DÜZEYLERİNE ETKİSİ

Yıl 2017, Cilt: 9 Sayı: 19, 287 - 300, 30.06.2017

Hakan Acar , Mustafa Kılınç

https://doi.org/10.20875/makusobed.318099

Cited By: 2

Öz

Bu araştırmanın amacı, akran baskısıyla başa çıkma
konusunda hazırlanan psikoeğitim programının lise öğrencilerinin akran baskısı
düzeylerine etkisinin incelenmesidir. Araştırmanın çalışma grubunu, Burdur’un Yeşilova Çok Programlı
Anadolu Lisesinde öğrenim gören 169 öğrenciden, seçkisiz olarak belirlenen
düşük, orta, yüksek puan alan, 24 kişilik kontrol ve 24 kişilik deney gurubu oluşturmaktadır.
Gruplara öğrenci seçiminde Kıran
(2003) tarafından geliştirilen ‘’Akran Baskısı Ölçeği’’ kullanılmıştır. Araştırmada ön-test, son-test kontrol gruplu deneysel
desen kullanılmıştır.
Verilerin analizinde bağımsız gruplar t testi ve bağımlı gruplar t testi
kullanılmıştır.
Araştırmadan
elde edilelen bulgulara göre uygulanmış olan psikoeğitim programı, öğrencilerin
olumsuz akran baskısı düzeylerini olumlu yönde etkilemiştir. Deney grubundaki
öğrencilerin akran baskısı düzeylerinde düşüş gözlemlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Akran Baskısı, Akran Baskısı Ölçeği, Lise, Psikoeğitim Programı, Zorbalık

Kaynakça

• Aktuğ, Taylan (2006). Ergenlerde Akran Baskısı Ve Benlik Saygısının İncelenmesi, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Mersin Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Mersin.
• Andreou Elenia, Didaskalou Eleni, Vlachou Anastasia (2007). Evaluating the effectiveness of a curriculum-based anti-bullying ıntervention program in Greek primary schools. Educational Psychology, Vol.27, No.5, (693–711).
• Atıcı, Arzu (2011), İlköğretim İkinci Kademe Öğrencilerinin Boyun Eğici Davranışlarının Yordanması, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
• Baumann, Karl, E. ve Ennett, Susan, T. (1996). On The İmportance Of Peer İnfluence For Adolescent Drug Use: Commonly Neglected Considerations. Addiction, Vol. 91, No. 2, (185-198).
• Bayhan, Pınar ve Işıtan, Sonnur (2010). Ergenlik döneminde ilişkiler: akran ve romantik ilişkilere genel bakış. Sosyal Politika Çalışmaları Dergisi, Cilt.20, Sayı.20.
• Berndt, Thomas, J. (1992). Friendship and friends’ influence in adolescence. Current Directions in Psychological Science, Vol.1, No.5, (156-159).
• Coşkun, Yemliha ve Kurnaz, Ahmet (2009). İlköğretim öğrencilerinin benlik saygısı ve akran baskısı düzeyi ilişkisi üzerine bir inceleme. Sakarya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, Sayı.17, (112-129).
• Çevik, Gülşen, Büyükşahin. ve Atıcı, Meral (2008). Lise 3. Sınıf Öğrencilerinin Arkadaşlık İlişkilerinin Bazı Değişkenlere Göre İncelenmesi. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt.17, Sayı.2, ( 35-50).
• De Goede, I.A.H., Branje, S.J.T., Delsing, M.J.M.H. ve Meeus, W.H.J. (2009). Linkages over time between adolescents’ relationships with parents and friends. Journal of Youth Adolesecent, Vol.38, No.10, (1304-1315).
• Dornbush, Sanfort, M. (1989). The sociology of adolescence. Annual Review of Sociology, Vol.15, No.1, (233-259).
• Eryılmaz, A. (2009). Ergenlik dönemi stres ve başaçıkma. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, Cilt.6, Sayı.2, (20-37).
• Esen-Kıran, Binnaz. (2003). Akran baskısı, akademik başarı ve yaş değişkenlerine göre lise öğrencilerinin risk alma davranışının yordanması. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, Sayı.24, (79-85).
• Evans, F.B. (2005). Harry stack sullivan: Interpersonal theory and pscyhotherapy. New York: Routledge.
• Fekkes Minne, Pijpers I.M.F., Verloove-Vanhorick Pauline, S. (2006). Effects of antibullying school program on bullying and health complaints. Archives of Pediatrics and adolescent Medicine, Vol.160, No.6, (638-644).
• Frydenberg, Erica ve Lewis, Ramon (2004). Adolescents Least Able To Cope: How Do They Respond To Their Stresses. British Journal of Guidance & Counselling, Vol.32, No.1, (25-37).
• Gündüz, Bülent ve Çelikkaleli, Öner (2009). Ergen saldırganlığında akademik yetkinlik inancı, akran baskısı ve sürekli kaygının rolü. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, Cilt.10, Sayı.2, (19-38).
• Güney, Neslihan (2007). Ergenlikte risk almanın içsel kaynaklarının benmerkezcilik, akran baskısı, sosyo-ekonomik düzey ve cinsiyet açısından incelenmesi. Yayımlanmamış doktora tezi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Hablemitoğlu, Şengül (2003). Çocuk Hakları ve Çocukların Yaşam Kalitesi. Çalışma Ortamı, Sayı.66, (16 -18).
• Hartup, Willard, W. ve Stevens, Nan (1999). Friendships and adaptation accross life span. Current Directions in Psychological Science, Vol.8, No.3, (76-79).
• Kaner, Sema (2000). Akran ilişkileri ölçeği ve akran sapması ölçeği geliştirme çalışması. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, Cilt.33, Sayı.1-2, (67-75).
• Kıran, Binnaz. (2002). Akran baskısı düzeyi farklı olan öğrencilerin risk alma, sigara içme davranışı ve okul başarılarının incelenmesi. Yayınlanmamış doktora tezi. Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• La Greca, Annette, M. ve Harrison, Hannah Moore (2005). Adolescent peer relations, friendships, and romantic relationships: Do they predict social anxiety and depression? Journal of Clinical Child and Adolescent Psychology, Vol.34, No.1, (49-61).
• Ladd, Gary, W. ve Troop-Gordon, Wendey (2003). The Role Of Chronic Peer Difficulties İn The Development Of Children’s Psychological Adjustment Problems. Child Development, Vol.74, No.5, (1344-1367).
• O’Moore, Astrid, Mona ve Minton , James, Stephen (2005). Evulation of the effectiveness of an anti-bullying programme in primary schools. Aggressive Behavior, Vol.31, No.6, (609–622).
• Orpinas, Pamela, Horne, Arthur, M. ve Staniszewski Deborah. (2003). School bullying: changing the problem by changing the school. School Psychology Review, Vol.32, No.3 (431-444).
• Ortega Rosario, Lera M.J. (2000). The sevile anti-bullying in school project. Agressive Behavior, Vol.26 No.1, (113–123).
• Ryan, A.M. (2000). Peer groups as a contex for he sociallization of adolescents’ motivation, engagement, and achievement in school. Educational Psychologist, Vol.35, No.2, (101-111).
• Salmivalli Christina, Kaukiainen Ari, Voeten Marinus. (2005). Anti-bullying intervention: implementation and outcome. British Journal of Educational Psychology, Vol.75, No.3, (465-487).
• Santor, Darcy, A., Messervey, Deanna ve Kusumakar, Vivek (2000). Measuring peer pressure, popularity, and conformity in boys and girls: Predicting school performance, sexual attitudes, and substance abuse. Journal of Youth and Adolescence, Vol.29, No.2, (163-182).
• Stevens Veerle, Oost Van Paulette, Bourdeaudhuij De (2000). The effects of an anti-bullying intervention programme on peers' attitudes and behaviour. Journal of Adolescence, Vol.23, No.1, (21- 34).
• Steinberg, Laurence, Fletcher, Anne. ve Darling, Nancy (1994). Parental monitoring and peer influences on adolescent substance use. Pediatrics, Vol. 93, No.6, (1060-1064).
• Takış Özlem. (2006). Orta öğretim kurumları için geliştirilen zorbaca davranışlarla baş edebilme programının etkisinin incelenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Torun, Seren (2007). Akran baskısı düzeyi farklı olan lise ögrencilerinin karar stratejilerinin incelenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Wall, Julie, A., Power, Thomas ve Arbona, Consuelo. (1993). Susceptibility and antisocial peer pressure and its relation to acculturation in Mexican American adolescents. Journal of Adolescent Research, Vol.8, No.4, (403-418).
• Yavuzer, Yasemin, Karataş, Zeynep, Çivilidağ, Aydın. ve Gündoğdu, Rezzan (2014). The role of peer pressure, automatic thoughts and self-esteem on adolescents’ aggression. Eurasian Journal of Educational Research, No.54, (61-78).