Fen Bilimleri Öğretmenlerinin İstihdam Sürekliliği: Özel Okul Yöneticilerinin Öğretmenlerden Beklentileri ve Öğretmenleri Kurumda Tutma Yolları

Yıl 2024, Cilt: 8 Sayı: 2, 1 - 26, 31.12.2024

Sümeyya Kuş Gürbey , Uğur Büyük , Sibel Saraçoğlu

https://doi.org/10.46762/mamulebd.1415314

Öz

Eğitim hizmeti, devlet okullarının yanı sıra özel kişi veya kuruluşlar tarafından açılan okullarda da sunulmaktadır. Devlet kadrolarına atanamayan veya özel kurumlarda çalışmak isteyen lisans programı mezunu öğretmenler, genellikle özel okullarda görev yapmayı tercih etmektedir. Türkiye’de 2021-2022 eğitim ve öğretim yılında özel okul sayısı 14179’a yükselmiş ve bu okullarda toplam 163975 öğretmen istihdam edilmiştir. Ancak özel okullarda istihdam edilmek kadar işte kalmanın yani istihdamın sürekliliğinin de önemli olduğu unutulmamalıdır. Bu çalışmanın amacı, özel okullarda fen bilimleri öğretmenlerinin istihdam sürekliliğini sağlayan kriterleri belirlemektir. Bu bağlamda, özel okul yöneticilerinin kurumlarında çalışan fen bilimleri öğretmenlerinden beklentileri, çalışan öğretmenleri ile yeniden çalışmaya karar verme noktasında dikkate aldıkları kriterler ve öğretmenleri kurumda tutma yolları araştırılmıştır. Çalışma, nitel bir yöntem olan fenomenolojik desen ile yürütülmüştür. Veriler, çalışma grubunu oluşturan 10 özel okul yöneticisi ile yapılan yarı yapılandırılmış görüşmeler sonucunda toplanmıştır. Elde edilen veriler içerik analizi ile incelenmiştir. Analizler sonucu kod ve kategoriler oluşturulmuştur. Araştırma sonucunda özel okulların kurumlarında çalışan fen bilimleri öğretmenlerinden beklediği yeterlikler çerçevesinde özel alan bilgisi, fen bilimleri dersi öğretim programını uygulayabilme becerisi, iletişim becerisi ve kendini geliştirme becerisinin ön plana çıktığı görüşmüştür. Özel okullar genellikle öğrenci başarısını artıran, öğrenci ve veli memnuniyetini sağlayan ve iş ahlakına sahip fen bilimleri öğretmenleri ile tekrar çalışmak istemektedirler. Kurumlar gelecek dönem tekrar çalışmak istedikleri öğretmenler için çoğunlukla maaşlarında artış yapmayı ve öğretmenlerinin manevi doyum sağlamalarını desteklemeyi planlamaktadır. Çalışma ile ulaşılan sonuçlar neticesinde özel okullarda istihdam edilmek isteye fen bilimleri öğretmenlerine; Pedagojik alan bilgisi, öğretim yöntemleri ve teknikleri, eğitim teknolojilerinin kullanımı ve iletişim becerisi gibi alanlarda yeterlik sahibi olmaları yönünde öneriler sunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Özel okullarda istihdam, istihdamın sürekliliği, fen bilimleri öğretmen istihdamı

Etik Beyan

“Fen Bilimleri Öğretmenlerinin İstihdam Sürekliliği: Özel Okul Yöneticilerinin Öğretmenlerden Beklentileri ve Öğretmenleri Kurumda Tutma Yolları” başlıklı çalışmanın yazım sürecinde bilimsel, etik ve alıntı kurallarına uyulmuş; toplanan veriler üzerinde herhangi bir tahrifat yapılmamış ve bu çalışma herhangi başka bir akademik yayın ortamına değerlendirme için gönderilmemiştir.

Destekleyen Kurum

Erciyes Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri Koordinatörlüğü

Proje Numarası

SDK-2022-12075

Teşekkür

Bu çalışma, Erciyes Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri Koordinasyon Birimi tarafından SDK-2022-12075 numaralı proje ile desteklenmiştir. Desteklerinden dolayı Erciyes Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri Koordinasyon Birimi'ne teşekkür ederiz.

Employment Continuity of Science Teachers: Private School Administrators' Expectations of Teachers and Ways to Retain Teachers in the Institution

Öz

Education services are provided not only in state schools but also in schools open by private individuals or organizations. Graduate teachers who are not appointed to civil service positions or who want to work in private institutions generally prefer to work in private schools. In Turkey, the number of private schools increased to 14179 in the 2021-2022 academic year, and a total of 163975 teachers were employed in these schools. However, it should not be forgotten that the continuity of employment, in other words, employment retention, is as important as being employed in private schools. The purpose of this study is to determine the criteria that ensure the employment of science teachers in private schools. In this context, the expectations of private school administrators from science teachers working in their institutions, the criteria they consider when deciding to work with the existing teachers again, and the ways to retain teachers in the institution will be investigated. The study was conducted using a qualitative method, namely phenomenological design. The data were collected through semi-structured interviews with 10 private school administrators from the study groups. The obtained data were analyzed using content analysis. As a result of the analysis, codes and categories were generated. As a result of the research, it was found that private schools consider domain-specific knowledge, the ability to implement the science curriculum, communication skills, and self-improvement skills as important in terms of the competence expected from science teachers working in their institutions. Private schools generally want to work again with science teachers who increase student success, ensure student and parent satisfaction, and have work ethics. The institutions mostly plan to increase the salaries of the teachers they want to work with in the next period and to support their teachers in achieving spiritual satisfaction.

Anahtar Kelimeler

Employment in private schools, continuity of employment, employment of science teachers.

Proje Numarası

SDK-2022-12075

Kaynakça

• Aksoy, A., Özdemir, F.N., & Avcıoğlu, Ü. (2022). Nitelikli işgücü sorunu üzerine çalışma. Journal of Life Economics, 9(3), 159–169. https://doi.org/10.15637/jlecon.9.3.04
• Aslan, E. A. (2019). Türkiye'de özel okullaşma. Bitlis Eren Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 8(1), 263–276.
• Aşanok, D. (1994). Özel okul işletmelerinin yönetim ve organizasyonuna yönelik bir model önerisi (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). İstanbul Üniversitesi.
• Anderson, C.W. (2000). Challenges to science teacher education. Journal of Research in Science Teaching, 37(4), 293–294.
• Aydeniz, M. (2017). Eğitim sistemimiz ve 21. yüzyıl hayalimiz: 2045 hedeflerine ilerlerken, Türkiye için STEM odaklı ekonomik bir yol haritası. University of Tennessee, Knoxville.
• Aydemir, F. (2019). Bireylerin kariyer seçimlerini belirlemede etki eden faktörlerin cinsiyet faktörü ile ilişkisinin araştırılması (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Sivas Cumhuriyet Üniversitesi.
• Aydın, İ. (2016). Eğitim ve öğretimde etik. Pegem Akademi. Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö.E., Karadeniz, Ş., & Demirel, F. (2016). Bilimsel araştırma yöntemleri. Pegem Akademi.
• Brasche, I., & Harrington, I. (2012). Promoting teacher quality and continuity: Tackling the disadvantages of remote Indigenous schools in the Northern Territory. Australian Journal of Education, 56(2), 110–125. https://doi.org/10.1177/000494411205600202
• Chen, C.H., & Yang, Y.C. (2019). Revisiting the effects of project-based learning on students' academic achievement: A meta-analysis investigating moderators. Educational Research Review, 26, 71–81. https://doi.org/10.1016/j.edurev.2018.11.001
• Çimen, B., & Karadağ, E. (2020). A qualitative study on working conditions and future anxieties of teachers at private schools. Inonu University Journal of the Faculty of Education, 21(2), 518–541. https://doi.org/10.17679/inuefd.476428
• Daniel, L.G., & King,D. (1998). A knowledge and use of testing and measurement literacy of elementary and secondary teachers. Journal of Educational Research, 91(6), 331–344.
• Ecer, F., & Canıtez, M. (2004). Pazarlama ilkeleri: Teori ve yaklaşımlar. Gazi Kitabevi.
• Ersoy, A.F. (2017). Fenomenoloji. In A. Saban & A. Ersoy (Eds.), Eğitimde nitel araştırma desenleri (pp. 81–134). Anı Yayıncılık.
• Gibbons, S., & Silva, O. (2008). Urban density and pupil attainment. Journal of Urban Economics, 63(2), 631–650. https://doi.org/10.1016/j.jue.2007.04.006
• Gök, F. (2004). Eğitimin özelleştirilmesi: Neo-liberalizmin tahribatı 2000’li yıllarda Türkiye. Metis Yayıncılık.
• Gullickson, A.R. (1985). Student evaluation techniques and their relationship to grade and curriculum. Journal of Educational Research, 79(2), 96–100. https://doi.org/10.1080/00220671.1985.10885657
• Güney, S. (2010). Eğitim hizmetlerinin pazarlanması ve Nevşehir’deki özel okullarda bir araştırma (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi.
• Güven, İ. (2004). Etkili bir öğretim için öğretmenden beklenenler. Milli Eğitim Dergisi, (164). https://dhgm.meb.gov.tr/yayimlar/dergiler/Milli_Egitim_Dergisi/164/guven.htm
• Güvendi, G.M. (2014). Millî Eğitim Bakanlığı’nın öğretmenlere sunmuş olduğu çevrimiçi eğitim ve paylaşım sitelerinin öğretmenlerce kullanım sıklığının belirlenmesi: Eğitim Bilişim Ağı (EBA) örneği (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Sakarya Üniversitesi.
• Hashweh, M.Z. (2005). Teacher pedagogical constructions: A reconfiguration of pedagogical content knowledge. Teachers and Teaching: Theory and Practice, 11(3), 273–292. https://doi.org/10.1080/13450600500105502
• İnci, R. (2009). Özel ilköğretim okulları öğretmen profili (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi.
• İş Kanunu. (2003). T.C. Resmi Gazete, 28239, 20 Mart 2012. https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2012/03/20120320-5.htm
• Karaköse, T., & Kocabaş, İ. (2006). Özel ve devlet okullarında öğretmenlerin beklentilerinin iş doyumu ve motivasyon üzerine etkileri. Eğitimde Kuram ve Uygulama, 2(1), 3–14.
• Karakurt, H.D. (2021). Velilerin özel okul seçim kriterleri ve bu kriterlerin dayandığı kişisel değerleri: Bir karma yöntem araştırması (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Marmara Üniversitesi.
• Karataş, S., & Güleş, H. (2013). Öğretmen atamalarında esas alınan merkezi sınavın (KPSS) öğretmen adaylarının görüşlerine göre değerlendirilmesi. Kuramsal Eğitim Bilim Dergisi, 6(1), 102–119.
• Kırmızı, R. (2014). Özel liselerin Türk eğitim sistemindeki yerinin iktisadi ve mali açıdan değerlendirilmesi (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Adnan Menderes Üniversitesi.
• Kulaksızoğlu, A., Çakar, M., & Dilmaç, B. (1999). Türkiye'de ve dünyada özel okulların yapısı ve işleyişi. Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 11(11), 219–232.
• Kuş Gürbey, S., & Büyük, U. (2023). Özel okullarda fen bilimleri öğretmeni istihdamı: İşe alım süreci ve beklenen yeterlikler. Milli Eğitim Dergisi, 52(239), 2000–2032. https://doi.org/10.37669/milliegitim.1159288
• MEB. (2017). Öğretmenlik mesleği genel yeterlilikleri. Öğretmen Yetiştirme ve Geliştirme Genel Müdürlüğü. https://oygm.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2017_12/11115355_YYRETMENLYK_MESLEYY_GENEL_YETERLYKLERY.pdf
• Miles, M.B., & Huberman, A.M. (1994). Qualitative data analysis: An expanded sourcebook. SAGE.
• Milli Eğitim İstatistikleri. (2022, January 4). https://sgb.meb.gov.tr/www/icerik_goruntule.php?KNO=460
• Mertler, C.A. (1999). Assessing student performance: A descriptive study of the classroom assessment practices of Ohio teachers. Education, 120(2), 285–297.
• Nartgün, Ş., & Kaya, A. (2016). Özel okul velilerinin beklentileri doğrultusunda okul imajı oluşturma. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 2(5), 153–167.
• ÖÖKK. (2007, 8 Şubat). Resmi Gazete (Sayı: 26434). https://ookgm.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2020_02/25111828_Ozel_Ogretim_Kurumlari_Yonetmeligi_19022020.pdf
• Shulman, L.S. (1987). Knowledge and teaching: Foundations of the new reform. Harvard Educational Review, 57(1), 1–22.
• Sucubaşı, B. (2008). Kurum kültürü performans yönetim sistemi ilişkisi ve bir alan araştırması (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). İnönü Üniversitesi.
• Şişman, M. (2008). Eğitim sisteminin oluşturulması. In M. Şişman & İ. Taşdemir (Eds.), Türk eğitim sistemi ve okul yönetimi (pp. 1–20). Pegem Akademi.
• Taylor, E.W., & Caldarelli, M. (2004). Teaching beliefs of non-formal environmental educators: A perspective from state and local parks in the United States. Environmental Education Research, 10(4), 451–469.
• Tüleykan, H., & Bayramoğlu, S. (2016). Türkiye’de 24 Ocak kararları ile başlayan finansal serbestleşmenin günümüz iktisadi ve mali yapısına yansımaları. The Journal of Academic Social Science Studies, 44(2), 401–420. http://dx.doi.org/10.9761/JASSS3361
• TÜSİAD. (2014). STEM alanında eğitim almış işgücüne yönelik talep ve beklentiler araştırması. Yayın No. TÜSİAD-T/2014,10-557.
• Walker, F.D. (2023). Educators’ perceptions of teacher continuity in public primary schools in a British overseas territory (Doctoral thesis). Walden University. https://www.proquest.com/docview/2884006299?pq-origsite=gscholar&fromopenview=true&sourcetype=Dissertations%20&%20Theses
• Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2011). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Seçkin Yayıncılık.
• Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2016). Sosyal bilimlerde araştırma yöntemleri (9th ed.). Seçkin Yayıncılık.
• Zhang, Z., & Burry-Stock, J.A. (2003). Classroom assessment practices and teachers’ self-perceived assessment skills. Applied Measurement in Education, 16(4), 323–342.