Erdem-Değer-Eylem Anlayışına Yönelik Sosyal Sorumluluk Projesi: Huzurevi Ziyareti ve Öğrenci Görüşlerinin Analizi

Yıl 2025, Cilt: 62 Sayı: 62, 183 - 205, 22.07.2025

Süleyman Temur , Salih Uslu , Kubilay Yazıcı

https://doi.org/10.15285/maruaebd.1624243

Öz

Eğitim sistemlerinin temel amaçlarından biri, bireyleri toplumsal değerlere uygun, ahlaki ve sorumlu vatandaşlar olarak yetiştirmektir. Ancak günümüzün hızla değişen ve karmaşıklaşan yapısı, değerlerin öneminin yitirilmesine neden olmaktadır. Mevcut literatür, bireylerin değerleri yeterince içselleştirememesi ve günlük hayatlarına yansıtamaması durumunu bu durumun temel nedeni olarak göstermektedir. Bu çalışmada, huzurevi ziyaretlerinin değerler eğitimi üzerindeki etkilerini öğrenci görüşleri üzerinden değerlendirerek, bu konuya dair daha derinlemesine bir anlayışa ulaşmak amaçlanmıştır. Çalışmada, nitel araştırma yöntemlerinden durum çalışması deseni kullanılarak, 23 6.sınıf öğrencisiyle yapılan yarı yapılandırılmış görüşmeler aracılığıyla elde edilen veriler, içerik analizi tekniği kullanılarak analiz edilmiştir. Araştırma sonuçları, öğrencilerin huzurevi ziyaretlerinin, onların empati, saygı ve sevgi gibi değerlere karşı duyarlılıklarını artırma potansiyeline sahip olduğunu ortaya koymaktadır. Öğrenciler, bu deneyim sayesinde yardımseverlik ve empati değerini daha da önemsediklerini belirtmişlerdir. Ayrıca, huzurevi ziyaretlerinin öğrencilere kişisel gelişim, sosyal bilinç ve öğrenme alanlarında potansiyel faydaları olduğu yönünde bulgular elde edilmiştir. Dahası öğrenciler, huzurevi ziyareti gibi sosyal sorumluluk projelerinin; değerlerin farkına varma, toplumsal sorumluluk, sosyalleşme ve ilişkiler gibi farklı kategorilerde çeşitli faydalar sağladığını ifade etmişlerdir. Bu bulgular, huzurevi ziyaretlerinin öğrencilerin değerler eğitimi sürecinde etkili bir araç olabileceğini desteklemektedir.

Anahtar Kelimeler

Erdem-değer-eylem , sosyal sorumluluk projesi , değerler eğitimi , huzurevi ziyareti , öğrenci görüşleri.

Etik Beyan

Bu araştırma, Niğde Ömer Üniversitesi Rektörlüğü Etik kurulunun 10.01.2025 tarihli 2025/01/01 sayılı kararı ile alınan izinle yürütülmüştür.

Social Responsibility Project for Virtue-Value-Action Understanding: Nursing Home Visit and Analysis of Student Opinions

Öz

One of the main objectives of education systems is to raise individuals as moral and responsible citizens in accordance with social values. However, today's rapidly changing and complex structure causes values to lose their importance. The existing literature shows that the main reason for this situation is that individuals cannot sufficiently internalize these values and reflect them in their daily lives. In this study, it is aimed to reach a deeper understanding of this issue by evaluating the effects of nursing home visits on values education through student views. In the study, using the case study design, one of the qualitative research methods, the data obtained through semi-structured interviews with 23 6th grade students were analyzed using the content analysis technique. The results of the study reveal that students' visits to nursing homes have the potential to increase their sensitivity to values such as empathy, respect and love. The students stated that they attached more importance to the values of benevolence and empathy thanks to this experience. In addition, it was found that nursing home visits have potential benefits for students in the areas of personal development, social awareness and learning. Moreover, students stated that social responsibility projects such as nursing home visits provided various benefits in different categories such as realization of values, social responsibility, socialization and relationships. These findings support that nursing home visits can be an effective tool in students' values education process.

Anahtar Kelimeler

Virtue-value-action , social responsibility project , values education , nursing home visit , student opinions.

Kaynakça

• Adıgüzel, O. C., & Ergünay, O. (2012). Türkiye’de değerler üzerine gerçekleştirilen lisansüstü tezlerin eğitim bilimleri ve öğretmen yetiştirme perspektifinden incelenmesi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 11(41), 18-33.
• Aledo-Ruiz, M. D., Martínez-Caro, E., & Santos-Jaén, J. M. (2022). The influence of corporate social responsibility on students’ emotional appeal in the HEIs: The mediating effect of reputation and corporate image. Corporate Social Responsibility and Environmental Management, 29, 578-592.
• Alp, İ., & Levent, F. (2020). Dijital dönüşümün öğrencilerin değerleri üzerindeki etkisine ilişkin öğretmen görüşleri, Turkish Studies, 15(3), 1611-1633. https://dx.doi.org/10.29228/TurkishStudies.37035
• Altıntaş, M. E. (2019). İlköğretim din kültürü ve ahlak bilgisi dersi öğretmenlerinin değer öğretiminde gerçekleştirdikleri ders dışı etkinlikler üzerine nitel bir araştırma. Türkiye Din Eğitimi Araştırmaları Dergisi 7, 83-99.
• Arastaman, G., Öztürk-Fidan, İ., & Fidan, T. (2018). Nitel araştırmada geçerlik ve güvenirlik: Kuramsal bir inceleme. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 15(1), 37-75.
• Aydın, M. Z. & Akyol Gürler, Ş. (2020). Okulda değerler eğitimi yöntemler, etkinlikler, kaynaklar (6. Basım). Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
• Aydın, M. Z. (2008). Okulda ahlak eğitimi ve ahlak öğretiminde örnek olay incelemesi yöntemi. Ankara: Nobel Yayınları.
• Aytaçlı, B (2012). Durum çalışmasına ayrıntılı bir bakış. Adnan Menderes Üniversitesi Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 3(1), 1-9.
• Babadoğan, C. (1990). Ev ödevlerinin eğitim programı içindeki yeri. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 23(2), 745–767.
• Baltacı, A. (2018). Nitel araştırmalarda örnekleme yöntemleri ve örnek hacmi sorunsalı üzerine kavramsal bir inceleme. Bitlis Eren Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 7(1), 231-274.
• Bardakcı, M. N., & Mart, M. (2023). Okul dışı öğrenme ortamlarındaki değerler eğitiminin okul öncesi eğitimde uygulanması açısından değerlendirilmesi: Sistematik literatür taraması. Temel Eğitim Araştırmaları Dergisi, 3(2), 52-71. https://doi.org/10.55008/te-ad.1352579
• Bartan, S. (2018). Okul öncesi öğretmenlerinin değerler ve değerler eğitimi hakkındaki görüşleri ile sınıf içi uygulamalarının incelenmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Kütahya Dumlupınar Üniversitesi, Kütahya.
• Bauer, B. W., Capron, D. W., Ward-Ciesielski, E., Gustafsson, H. C., & Doyle, C. (2018). Extracurricular activities are associated with lower suicidality through decreas edthwartedbe longing ness in youngadults. Archives of suicideresearch, 22(4), 665-678. https://doi.org/10.1080/13811118.2018.1427162
• Bayırlı, H. (2020). Merhamet değeri: Sınıf öğretmenlerinin görüşleri ve etkinlik örnekleri. Cumhuriyet International Journal of Education, 9(2), 468-493. http://dx.doi.org/10.30703/cije.619866
• Bayırlı, H., Doruk, O., & Tüfekci, A. (2020). Öğretmenlerin değerler eğitimi hakkındaki görüşleri: Afyonkarahisar örneği. Egitimde Nitel Araştırmalar Dergisi, 8(3), 865-894.
• Castilla-Polo, F., Liceran-Gutirez, A., & Ruiz-Rodriguez, C. M. (2022). The adoption of corporate social responsibility active learning methodology with management accounting students. The International Journal of Management Education, 20(1), 1-16.
• Ceviz, N. B. (2021). 2018 sosyal bilgiler öğretim programında yer alan değerlerin sosyal bilgiler ders kitaplarına yansıma düzeyinin incelenmesi (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Sakarya Üniversitesi, Sakarya.
• Creswell, J. W. (2007). Qualitative inquiry and research design: choosing among five traditions (2th Edition). London: Sage. cuali2.pdf
• Çınar, H. (2019). Ders dışı etkinliklerin öğrencilerin sosyal gelişimine etkisi (huzurevi etkinliği örneği) [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. Akdeniz Üniversitesi, Antalya.
• Datta, Lois-ellin (1990). Case study evaluations. Washington, DC: U.S. General Accounting Office. https://www.betterevaluation.org/sites/default/files/10_1_9.pdf
• Davey, L. (2009). The application of case study evaluations (Çev:Tuba Gökçek). Elementary Educatıon Online, 8(2), 1-3. https://doi.org/10.7275/02g8-bb93
• Denzin, N. K., Lincoln, Y. S., & Giardina, M. D. (2006). Disciplining qualitative research. International Journal of Qualitative Studies in Education, 19(6), 769-782. https://doi.org/10.1080/09518390600975990
• Eisenhardt, M. K. (1989). Building theories from case study research. The Academy of Manegement Review, 14(4), 532-550. https://doi.org/10.2307/258557
• Evcimik, S. (2023). Proje tabanlı öğrenme yaklaşımının sınıf dışı uygulamalarına ilişkin katılımcı görüşleri. İnönü Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 10(19), 72-81. https://doi.org/10.29129/inujgse.1232938
• Gökçek, T. (2009). Durum çalışması değerlendirmelerinin uygulaması (Çeviri: The application of case study evaluations. İlköğretim Online, 8(2), 1-3.
• Guba, E.G., & Lincoln, Y.S. (1989). Fourth generation evaluation. London: SAGE Publications Inc.
• Gür, Ç., Koçak, N., Şirin, N., Şafak, M., & Demircan, A. (2015). İlköğretim öğretmenlerinin değerler eğitimine ilişkin görüşleri ve karşılaştıkları güçlüklerin incelenmesi: Ankara örneği. Asya Öğretim Dergisi, 3(1), 78-91.
• Gysbers, N. C., & Henderson, P. (2000). Developing and managing your school guidance programme (3rd Edition). Alexandria: American Counselling Association.
• Halstead, J. M., & Taylor, M. J. (2000). Learning and teaching about values: A review of recent research. Cambridge Journal of Education, 30(2), 169-202.
• İçli, G. (2004). Huzurevinde kalan yaşlılar üzerine bir araştırma. Sosyoloji Araştırmaları Dergisi, 1, 5-24.
• Kamer, S. T., & Şahin, M. (2021). Değerlere ve değerler eğitimine ilişkin öğretmen adaylarının görüşleri. Milli Eğitim Dergisi, 50(230), 725-744. https://doi.org/10.37669/milliegitim.705356
• Kan, Ç. (2010). Sosyal bilgiler dersi ve değerler eğitimi. Milli Eğitim, (187), 138-145.
• Kılınç, F. (2015). Okul öncesi ve ilkokul döneminde değerler eğitimi. Ankara: Eğiten Kitap Yayınları.
• Kılınç, H. H., & Andaş, T. (2022). Values education and evaluation of activities in preschool education program in Turkey. Open Journal for Educational Research, 6(2), 117–128. https://doi.org/10.32591/coas.ojer.0602.01117k
• Korkmaz, F.,, Akyar, I., & Ercan Şahin, N. (2017). Öğrenme ortamı olarak huzurevi: öğrenci gözü ile değerlendirme. Süleyman Demirel Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 8(3), 29-33. https://doi.org/10.22312/sdusbed.318542
• Marshall, C., & Rossman, G. B. (2014). Designing Qualitative Research. London: Sage.
• Massoni, E. (2011). Positive effects of extracurricular activities on students. ESSAI, 9(1), 84-87.
• Mertkan, Ş. (2015). Karma araştırma tasarımı. Ankara: Pegem Akademi.
• Miles, M. B., & Huberman, A. M. (1994). An expanded sourcebook: Qualitative data analysis (Second edition). Thousand Oaks, CA: SAGE Publications, Inc.
• Mili Eğitim Bakanlığı [MEB]. (2020). Sosyal etkinlikler yönetmeliği. https://tinyurl.com/yc3nxbc7 (Erişim Tarihi: 29.09.2024).
• Milli Eğitim Bakanlığı [MEB]. (2024). Türkiye yüzyılı maarif modeli: Öğretim programları ortak metni. Ankara: MEB Yayınları.
• Morrow, S. L. (2005). Quality and trustworthiness in qualitative research in counseling psychology. Journal of counseling psychology, 52(2), 250-260. https://doi.org/10.1037/0022-0167.52.2.250
• Ozan Leymun, Ş., Odabaşı, H. F., & Kabakçı Yurdakul, I. (2017). Eğitim ortamlarında durum çalışmasının önemi. Eğitimde Nitel Araştırmalar Dergisi, 5(3), 369-385. https://doi.org/10.14689/issn.2148-2624.1.5c3s16m
• Özdemir, H., & Atmaca, T. (2022). Sosyal sorumluluk çalışmalarının öğrencilerin sosyal gelişimlerine etkisinin öğretmenlerin görüşlerine göre incelenmesi. Uluslararası Liderlik Eğitimi Dergisi, 6(2), 69-89. https://trdoi.org/10.26023458/uled.1144377
• Özkan, R. (2011). Toplumsal yapı, değerler ve eğitim ilişkisi. Kastamonu Eğitim Fakültesi Dergisi, 19(1), 333-344.
• Patton, M. Q. (1987). How to use qualitative methods evaluation. London: Sage.
• Phan, C. X., Le, L.V., Duong, D., & Phan, T.C. (2021). The impact of corporate social responsibility on brand image: A case study in Vietnam. Journal of Asian Finance, Economics and Business, 8(4), 423-431.
• Silverman, D. (2020). Qualitative research (5th Edition). London: Sage.
• Sönmez, Ö. (2014). Atasözlerinin sosyal bilgiler programındaki değerler açısından incelenmesi. Journal of World of Turks, 6(2), 101-115.
• Şencan, H. (1987). İşletmelerin sosyal sorumlulukları ve sosyal sorumluluk biriminin örgütlenmesi. İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi, 2, 119-129.
• Taş, H. (2022). İlkokul 4. sınıf sosyal bilgiler ders kitabının evrensel değerler açısından incelenmesi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, (62), 455-475. https://doi.org/10.21764/maeuefd.1054065
• Temur, S. (2024). Sosyal bilgiler ders kitaplarında “küresel bağlantılar” öğrenme alanında yer alan değerlerin incelenmesi. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 44(2), 1411-1451. https://doi.org/10.17152/gefad.1378053
• Temur, S.(2023). Examples of activities that can be used for value transfer in a primary school 4th grade social studies course. In Demircioğlu, A. (Ed.), Global perspectives on value education in primary school (pp.316-345). ABD: IGI Global. doi: 10.4018/978-1-6684-9295-6.ch019
• Temur, S., & Çakmak, M. (2023). Ortaokul öğrencilerinin özgürlük kavramına ilişkin algılarının sinektik tekniğiyle incelenmesi. Academia Eğitim Araştırmaları Dergisi, 8(1), 39-59. https://doi.org/10.53506/egitim.1226780
• Turan, R., & Ulusoy, K. (2016). Farklı yönleriyle değerler eğitimi. Ankara: Pegem Akademi.
• Uitto, A., Juuti, K., Lavonen, J., & Meisalo, V. (2006). Students’ interest in biology and their out-of-school experiences. Journal of Biological Education, 40(3), 124-129. https://doi.org/10.1080/00219.266.2006.9656029
• Ulusoy, K., & Arslan, A. (2023). Değerli bir kavram olarak "değer ve değerler eğitimi" (4. Baskı). İçinde R. Turan & K. Ulusoy (Eds.), Farklı yönleriyle değerler eğitimi (ss. 1-16). Ankara: Pegem Akademi.
• Uzun, M., & Köse, A. (2017). Okul öncesi eğitimde değerler eğitiminin uygulanmasına yönelik öğretmen görüşleri. Bayburt Eğitim Fakültesi Dergisi, 12(23), 305-338.
• Ünal, A. (2022). Bir zanaat olarak görüşme yönetim alanında yazılan doktora tezleri üzerine metodolojik bir inceleme. Nitel Sosyal Bilimler, 4(2), 158-191. https://doi.org/10.47105/nsb.1121810
• Yaşar, Ş., & Çengelci, T. (2012). Sosyal bilgiler dersinde değerler eğitimine ilişkin bir durum çalışması. Uluslararası Avrasya Sosyal Bilimler Dergisi, 3(9), 1-23.
• Yel, S., & Aladağ, S. (2015). Sosyal bilgilerde değerlerin öğretimi. İçinde M. Safran (Ed.), Sosyal bilgiler öğretimi (ss. 119-150). Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Yeşilyurt, E., & Kurt, İ. (2012). Değerleri kazandırılmasındaki etkililik açısından resmi ve örtük program ile okul dışı etmenlerin öğrenci görüşleri doğrultusunda değerlendirilmesi. Turkish Studies, 7(4), 3253-3272. http://dx.doi.org/10.7827/ TurkishStudies.3844
• Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2021). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (12. baskı). Ankara: Seçkin.
• Yıldırım, S. G., & Demirel, M. (2019). Türk tarihinde değerler eğitimi üzerine bir inceleme. Eğitim Kuram ve Uygulama Araştırma Dergisi, 5(1), 92-99.
• Yıldırım, Y., & Çalışkan, H. (2018). 2005 ile 2017 sosyal bilgiler dersi öğretim programlarındaki değerlere ve değerler eğitimine ilişkin öğretmen görüşleri. Journal of Multidisciplinary Studies in Education, 1(1), 7-23.
• Yıldız, M. (2018). Lise öğrencilerinde yaşlı ve huzurevi algısı: İstanbul örneği. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi, İstanbul.
• Yüksel, A., Mil, B., & Bilim, Y. (2007). Nitel araştırma: Neden, nasıl, niçin? (3. Baskı). Ankara: Detay Yayıncılık.