Öz
Our country remains below the average in PISA, PIRLS (2001) and TIMSS examinations targeting to measure reading skills, literacy and field skills at international platform. This case is directly proportional with training of individuals who have not reading skill. Reading is a process containing readability, intelligibility and legibility concepts. While it is known that history of studies related with legibility which is an important pillar of reading does not date too back, its shortness is an unquestionable fact. Although studies have been conducted with readability formulas which are tried to make suitable for structure of Turkish, it is difficult to say that desired result is fully achieved. This study was conducted for the purpose of establishing readability levels of texts in 2nd class Turkish textbook. In the study, readability levels of narrative and informative texts in 2nd class Turkish textbook belonging to Doku Publications which is taught in 2014-2015 education-training year were measured, poems were excluded. In the analysis of texts, readability formula of Ateşman (1997) adapted into Turkish was used. According to the result of the research, it was determined that readability scores of narrative texts are higher than readability scores of informative texts
Anahtar Kelimeler
reading readability intelligibility legibility Turkish textbook
Kaynakça
- Akyol, H. (2013). Türkçe öğretim yöntemleri (6. baskı). Ankara: Pegem Yayıncılık.
- Anagnostou N. K. & Weir G. R. S. (2006). From corpus-based collacation frequencies to readability measure. In: ICT in the analysis, Teaching and Learning of Languages, Preprints of The ICTATLL Workshop Glasgows, 33-46.
- Anderson, R. & Davison, A. (1986). Conceptual and empirical bases of readability formulas. (Report No. 392). (ERIC Document Reproduction Service No. ED281180)
- Ateşman, E. (1997). Türkçede okunabilirliğin ölçülmesi. Ankara Üniversitesi TÖMER Dil Dergisi, 58, 171-174.
- Bağcı, H. ve Ünal, Y. (2013). İlköğretim 8. sınıf türkçe ders kitaplarındaki metinlerin okunabilirlik düzeyi. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 1(3), 12-28.
- Baş, B. (2012). Türkçe eğitimi açısından dil bilgisi öğretimi. M. Özbay (Ed.), Okuma ve Dinleme Açısından Dil Bilgisi Öğretimi (s. 197-227). Ankara: Pegem Yayıncılık.
- Bıyıklı, H. ve Öztaş, Y. (2014). İlkokul 2. Sınıf türkçe ders kitabı. Ankara:Doku Yayıncılık.
- Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. ve Demirel F. (2013). Bilimsel araştırma yöntemleri (15. baskı). Ankara: Pegem Akademi.
- Cüceloğlu, D. (2013). İnsan ve davranışı (27. baskı). İstanbul: Remzi Kitabevi.
- Çetinkaya, G. (2010). Türkçe metinlerin okunabilirlik düzeylerinin tanımlanması ve sınıflandırılması. Doktora Tezi. Ankara Üniversitesi, Ankara.
- Çiftçi, Ö., Çeçen, M. A. ve Melanlıoğlu, D. (2007). Altıncı sınıf türkçe ders kitaplarındaki metinlerin okunabilirlik açısından değerlendirilmesi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 22, 206–219.
- Dubay, W. H. (2004). The principles of readability. 22.09.2014 tarihinde http: //www.impact- information.com adresinden alınmıştır. (ERIC Document Reproduction Service No. ED490073)
- Johnson, K. (2000). Readability. 20 Eylül 2014 http://www.timetabler.com/reading.html adresinden alınmıştır.
- Karadağ, Ö. (2013). Kelime öğretimi. İstanbul: Kriter Yayınevi.
- Karatay, H., Bolat, K. K. ve Güngör, H. (2013). Türkçe ders kitaplarındaki metinlerin okunabilirlik ve anlaşılabilirliği. The Journal Academic Social Science Studies, 6, 603-623. doi: http://dx.doi.org/10.9761/JASSS1770
- Mclaughlin, G. H. (1969). Smog Grading - A new readability formula. Journal of Reading, 22, 639-646.
- MEB (2009). İlkögretim Türkçe dersi ögretim programı ve kılavuzu (1-5. sınıflar). Ankara: Devlet Kitapları Genel Müdürlügü.
- Okur, A. ve Arı, G. (2013). 6, 7, 8. Sınıf türkçe ders kitaplarındaki metinlerin okunabilirliği. İlköğretim Online, 12(1), 202-226.
- Onan, B. (2013). Dil eğitiminin temel kavramları. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
- Solmaz, E. (2009). İlköğretim 4. ve 5. sınıf düzeylerindeki türkçe metinlerde cümle uzunluğu, kelime uzunluğu ve kelime hazinesinin okunabilirlik üzerine etkisi. Yüksek Lisans Tezi. Gazi Üniversitesi, Ankara.
- Sönmez, V. (2003). Metinlerin eğitselliğini saptamada matematiksel bir yaklaşım (Sönmez modeli). Eğitim Araştırmaları, 10, 24–39.
- Temizkan, M. (2009). Metin türlerine göre okuma eğitimi. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
- Temur, T. (2003). Okunabilirlik (readability) kavramı. Türklük Bilimi Araştırmaları Türkçenin Öğretimi Özel Sayısı, 13, 169-180.
- Tosunoğlu, M. ve Özlük, Y. Ö. (2011). Okunabilirlik ve ilköğretim 1. sınıf türkçe ders kitabındaki düz yazı metinlerinin okunabilirlik açısından değerlendirilmesi. Millî Eğitim Dergisi, 189, 219-230.
- Zorbaz, K. Z. (2007). Türkçe ders kitaplarindaki masallarin kelime-cümle uzunlukları ve okunabilirlik düzeyleri üzerine bir değerlendirme. Eğitimde Kuram ve Uygulama, 3 (1), 87-101.
Öz
Ülkemiz, uluslararası platformda okuma becerilerini, okuryazarlığı ve alan becerilerini ölçmeyi hedefleyen PISA, PIRLS (2001) ve TIMSS sınavlarında ortalamanın altında kalmaktadır. Bu durum okuma becerisine sahip olmayan bireyler yetiştirilmesi ile doğru orantılıdır. Okuma okunabilirlik, anlaşılabilirlik ve okunaklık kavramlarını içinde bulunduran bir süreçtir. Okumanın önemli bir ayağı olan okunabilirlikle ilgili çalışmaların geçmişinin çok eskiye dayanmadığı bilinmekle birlikte, eksikliği tartışılmaz bir gerçektir. Türkçenin yapısına uygun hâle getirilmeye çalışılan okunabilirlik formülleri ile çalışmalar yapılsa da istenilen sonuca tam olarak ulaşıldığını söylemek güçtür. Bu çalışma, 2. sınıf Türkçe ders kitabındaki metinlerin okunabilirlik düzeylerini belirlemek amacıyla yapılmıştır. Araştırmada 2014-2015 eğitim-öğretim yılında okutulan Doku Yayınları’na ait 2. Sınıf Türkçe ders kitabındaki öyküleyici ve bilgilendirici metinlerin okunabilirlik düzeyleri ölçülmüş, şiirler kapsam dışında bırakılmıştır. Metinlerin analizinde Ateşman (1997)’ın Türkçeye uyarladığı okunabilirlik formülü kullanılmıştır. Araştırma sonucuna göre, öyküleyici metinlerin okunabilirlik puanlarının bilgilendirici metinlerin okunabilirlik puanlarına göre daha yüksek olduğu tespit edilmiştir.
Anahtar Kelimeler
okuma okunabilirlik anlaşılabilirlik okunaklık Türkçe ders kitabı
Kaynakça
- Akyol, H. (2013). Türkçe öğretim yöntemleri (6. baskı). Ankara: Pegem Yayıncılık.
- Anagnostou N. K. & Weir G. R. S. (2006). From corpus-based collacation frequencies to readability measure. In: ICT in the analysis, Teaching and Learning of Languages, Preprints of The ICTATLL Workshop Glasgows, 33-46.
- Anderson, R. & Davison, A. (1986). Conceptual and empirical bases of readability formulas. (Report No. 392). (ERIC Document Reproduction Service No. ED281180)
- Ateşman, E. (1997). Türkçede okunabilirliğin ölçülmesi. Ankara Üniversitesi TÖMER Dil Dergisi, 58, 171-174.
- Bağcı, H. ve Ünal, Y. (2013). İlköğretim 8. sınıf türkçe ders kitaplarındaki metinlerin okunabilirlik düzeyi. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 1(3), 12-28.
- Baş, B. (2012). Türkçe eğitimi açısından dil bilgisi öğretimi. M. Özbay (Ed.), Okuma ve Dinleme Açısından Dil Bilgisi Öğretimi (s. 197-227). Ankara: Pegem Yayıncılık.
- Bıyıklı, H. ve Öztaş, Y. (2014). İlkokul 2. Sınıf türkçe ders kitabı. Ankara:Doku Yayıncılık.
- Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. ve Demirel F. (2013). Bilimsel araştırma yöntemleri (15. baskı). Ankara: Pegem Akademi.
- Cüceloğlu, D. (2013). İnsan ve davranışı (27. baskı). İstanbul: Remzi Kitabevi.
- Çetinkaya, G. (2010). Türkçe metinlerin okunabilirlik düzeylerinin tanımlanması ve sınıflandırılması. Doktora Tezi. Ankara Üniversitesi, Ankara.
- Çiftçi, Ö., Çeçen, M. A. ve Melanlıoğlu, D. (2007). Altıncı sınıf türkçe ders kitaplarındaki metinlerin okunabilirlik açısından değerlendirilmesi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 22, 206–219.
- Dubay, W. H. (2004). The principles of readability. 22.09.2014 tarihinde http: //www.impact- information.com adresinden alınmıştır. (ERIC Document Reproduction Service No. ED490073)
- Johnson, K. (2000). Readability. 20 Eylül 2014 http://www.timetabler.com/reading.html adresinden alınmıştır.
- Karadağ, Ö. (2013). Kelime öğretimi. İstanbul: Kriter Yayınevi.
- Karatay, H., Bolat, K. K. ve Güngör, H. (2013). Türkçe ders kitaplarındaki metinlerin okunabilirlik ve anlaşılabilirliği. The Journal Academic Social Science Studies, 6, 603-623. doi: http://dx.doi.org/10.9761/JASSS1770
- Mclaughlin, G. H. (1969). Smog Grading - A new readability formula. Journal of Reading, 22, 639-646.
- MEB (2009). İlkögretim Türkçe dersi ögretim programı ve kılavuzu (1-5. sınıflar). Ankara: Devlet Kitapları Genel Müdürlügü.
- Okur, A. ve Arı, G. (2013). 6, 7, 8. Sınıf türkçe ders kitaplarındaki metinlerin okunabilirliği. İlköğretim Online, 12(1), 202-226.
- Onan, B. (2013). Dil eğitiminin temel kavramları. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
- Solmaz, E. (2009). İlköğretim 4. ve 5. sınıf düzeylerindeki türkçe metinlerde cümle uzunluğu, kelime uzunluğu ve kelime hazinesinin okunabilirlik üzerine etkisi. Yüksek Lisans Tezi. Gazi Üniversitesi, Ankara.
- Sönmez, V. (2003). Metinlerin eğitselliğini saptamada matematiksel bir yaklaşım (Sönmez modeli). Eğitim Araştırmaları, 10, 24–39.
- Temizkan, M. (2009). Metin türlerine göre okuma eğitimi. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
- Temur, T. (2003). Okunabilirlik (readability) kavramı. Türklük Bilimi Araştırmaları Türkçenin Öğretimi Özel Sayısı, 13, 169-180.
- Tosunoğlu, M. ve Özlük, Y. Ö. (2011). Okunabilirlik ve ilköğretim 1. sınıf türkçe ders kitabındaki düz yazı metinlerinin okunabilirlik açısından değerlendirilmesi. Millî Eğitim Dergisi, 189, 219-230.
- Zorbaz, K. Z. (2007). Türkçe ders kitaplarindaki masallarin kelime-cümle uzunlukları ve okunabilirlik düzeyleri üzerine bir değerlendirme. Eğitimde Kuram ve Uygulama, 3 (1), 87-101.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Bölüm | Makaleler |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 9 Ocak 2015 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2015 Cilt: 11 Sayı: 1 |
Makaleler dergide yayınlandıktan sonra yayım hakları dergiye ait olur.
Dergide yayınlanan tüm makaleler, diğerleri tarafından paylaşılmasına olanak veren Creative Commons Alıntı-Gayri Ticari-Türetilemez 4.0 Uluslararası (CC BY-NC-ND 4.0) lisansı altında lisanslanır.