Annelerin Okul Öncesi Dönem Çocuklarına Kitap Okuma ve Almaya İlişkin Görüşlerinin İncelenmesi

Yıl 2019, Cilt: 15 Sayı: 3, 741 - 759, 29.12.2019

Merve Tezel , Hande Arslan Çiftçi , Gülden Uyanık

https://doi.org/10.17860/mersinefd.590352

Cited By: 3

Öz

Bu
araştırmanın amacı, okul öncesi dönem çocuklarının annelerinin çocuklarına
kitap okuma ve kitap almaya ilişkin görüşlerini derinlemesine incelemektir. Bu
araştırma, karma yöntem ile gerçekleştirilmiştir ve okul öncesi dönemde çocuğu
olan 292 anneden öz-bildirimlerine dayalı soru formu aracılığıyla nicel veri ve
9 anne ile de yüz yüze yapılan görüşmeler aracılığıyla nitel veri elde
edilmiştir. Elde edilen nicel veriler, frekans ve yüzdeleri hesaplanarak
değerlendirilmiştir. Nicel veriler ise betimsel analize tabi tutulmuştur. Araştırmanın
sonucunda, annelerin çoğunun kendilerinin ayda bir kitap okuduğu; evinde
kendilerine ve eşlerine ait 0-5 arasında kitap olduğu; çocuklarına iki-üç günde
bir kitap okuduğu; çocuklarının evde kendine ait kitapların sayısının 0-5
arasında olduğu; çocuklarına yaklaşık üç yaşında kitap okumaya başladığı;
çevrelerinde bir halk kütüphanesi olmadığı; çocuklarına kitap alırken,
alacakları kitabı çocukları ile birlikte seçtiği bulunmuştur. Ayrıca,
araştırmaya katılan annelerin çoğu, evlerinde çocuklarının kitaplarını koymak
için ayırdıkları özel bir bölüm olduğunu; çocuklarına evde en çok kendilerinin
kitap okuduğunu; çocuklarının onlara kitap okumalarından hoşlandığını;
kendilerinin de çocuklarına kitap okumaktan hoşlandığını; çocuklarına kitap
okuduktan sonra kitaptaki hikâye hakkında bazen sohbet ettiğini ve
çocuklarından kitaptaki resimlere bakarak kendisinin bir hikâye oluşturmasını
bazen istediğini; çocuklarına ayda bir ya da iki kez kitap aldığını
belirtmiştir. Bununla birlikte annelerin çocuklarına kitap alırken, kitabın en
çok çocukların gelişim özelliklerine uygun olmasına, kitabın konusuna ve
çocuklarının kitabı beğenmesine dikkat ettikleri bulunmuştur.

Anahtar Kelimeler

Okul öncesi dönem, kitaplar, anneler, çocuklara kitap okuma, çocuklara kitap alma

Kaynakça

• Ahmetoğlu, E., & Ceylan, R. (2011). A study on the views of mothers of preschool children about children's books. Bulgarian Journal of Science & Education Policy, 5(1), 5-14.
• American Academy of Pediatrics (AAP) (2002). Committee on Psychosocial Aspects of Child and Family Health. Guidelines for health supervision. Elk Grove Village, IL: American Academy of Pediatrics.
• Aram, D., & Aviram, S. (2009). Mothers’ storybook reading and kindergartners’ socioemotional and literacy development. Reading Psychology, 30, 175-194.
• Arıcı, A. F. (2008). Okumayı niye sevmiyoruz? Üniversite öğrencileri ile mülakatlar. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 5(10). 92-100.
• Baker, C. E., & Vernon-Feagans, L. (2015). Fathers' language input during shared book activities: Links to children's kindergarten achievement. Journal of Applied Developmental Psychology, 36(1), 53-59.
• Baker, L., & Scher, D. (2002). Beginning readers' motivation for reading in relation to parental beliefs and home reading experiences. Reading Psychology, 23(4), 239-269.
• Baker, L., Scher, D., & Mackler, K. (1997). Home and family influences on motivations for reading. Educational psychologist, 32(2), 69-82.
• Beck, I.L., & McKeown, M.G. (2001). Text talk: Capturing the benefits of read-aloud experiences for young children. The Reading Teacher, 55, 10-20.
• Bingham, G. E. (2007). Maternal literacy beliefs and the quality of mother-child book-reading interactions: Assoications with children's early literacy development. Early Education and Development, 18(1), 23-49.
• Brabham, E.G., & Lynch-Brown, C. (2002). Effects of teachers’ reading-aloud styles on vocabulary acquisition and comprehension of students in early elementary grades. Journal of Educational Psychology, 94, 465-473.
• Bracken, S. S., & Fischel, J. E. (2008). Family reading behavior and early literacy skills in preschool children from low-income backgrounds. Early Education and Development, 19(1), 45-67.
• Chomsky, C. (1972). Stages in language development and reading exposure. Harvard Educational Review, 42, 1-33.
• Clark, C., & Hawkins, L. (2010). Young people’s reading: The importance of the home environment and family support. National Literacy Trust.
• Cunningham, A., & Zibulsky, J. (2011). Tell me a story: Examining the benefits of shared reading. S. Neuman, & D. Dickinson (Eds.), Handbook of early literacy research içinde (Vol. 3, ss. 396-411). New York: Guilford Press.
• Çakmak, T., & Yılmaz, B. (2009). Okul öncesi dönem çocuklarının okuma alışkanlığına hazırlık durumları üzerine bir araştırma: Hacettepe Üniversitesi Beytepe anaokulu örneği. Türk Kütüphaneciliği 23(3), 489-509.
• Çelebi Öncü, E. (2016). Etkileşimli kitap okumanın beş-altı yaş çocuklarının sosyal durumlara yaklaşımlarına etkisinin incelenmesi. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 4(4), 489-503.
• Çocuk Vakfı (2006). Türkiye’nin okuma alışkanlığı karnesi. http://www.cocukvakfi.org.tr /resource/pdf/raporlar/14okuma_aliskanligi_karnesi2006.pdf adresinden 20.07.2017 tarihinde alınmıştır.
• DeBaryshe, B.D. (1993). Joint picture-book reading correlates of early oral language skill. Journal of Child Language, 20(2), 455-461.
• Dickinson, D.K., & Tabors, P.O. (2001). Beginning literacy with language. Baltimore: Brookes.
• Dunst, C. J., Simkus, A., & Hamby, D. W. (2012). Relationship between age of onset and frequency of reading and infants’ and toddlers’ early language and literacy development. Center for Early Literacy Learning Review, 5(3), 1-10.
• Ekici, S. & Yılmaz, B. (2014). Ankara’daki anaokullarının okuma alışkanlığına hazırlık yeterlilikleri açısından değerlendirilmesi. Türk Kütüphaneciliği, 28(4), 547-582.Erdoğan Gür, D. & Demir Emre, Y. (2016). İlkokul 4. sınıf öğrencilerinin okumaya yönelik tutumlarının farklı değişkenler açısından incelenmesi. Sakarya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, (32), 85-96.
• Fatherhood Institute (2015). Fathers Reading Every Day Training. http://www.fatherhoodinstitute.org/training-and-consultancy/fathers-reading-day-training adresinden 01.08.2017 tarihinde alınmıştır.
• Flood, J. (1977). Parental styles in reading episodes with young children. The Reading Teacher, 30, 846-867.
• Forget-Dubois, N., Dionne, G., Lemelin, J., Pérusse, D., Tremblay, R. E., & Boivin, M. (2009). Early child language mediates the relation between home environment and school readiness. Child Development, 80(3), 736-749.
• Harris, J. & Ó Duibhir, P. (2011). Effective language teaching: A synthesis of research. Dublin: National Council for Curriculum and Assessment (NCCA).
• Jordon, G.E., Snow, C.E., & Porche, M.V. (2000). Project EASE: The effect of a family literacy project on kindergarten students=early literacy skills. Reading Research Quarterly, 35, 524-546.
• Kakırman Yıldız, A. (2016). Okul öncesi dönem çocuklarının okuma alışkanlığı kazanmasında rol model olarak aile. Mavi Atlas, 7, 95-112.
• Karasar, N. (1999). Bilimsel araştırma yöntemi: Kavramlar, ilkeler, teknikler. Ankara: Nobel Yayınevi.
• Kassow, D. Z. (2006). Parent-child shared book reading quality versus quantity of reading interactions between parents and young children. Talaris Research Institute, 1(1). 1-9.
• Kennedy, E., Dunphy, E., Dwyer, B., Hayes, G., McPhillips, T., Marsh, J., O’Connor, M., & Shiel, G. (2012). Literacy in early childhood and primary education (3-8 years). Dublin: National Council for Curriculum and Assessment. ISSN 1649-3362.
• Lane, H. B., & Wright, T. L. (2007). Maximizing the effectiveness of reading aloud. The Reading Teacher, 60(7), 668-675.
• Majzub, R., & Abu, S. (2010). The practice of reading books and reading to children in the context of peer-groups in the preschool classroom. Procedia Social and Behavioral Sciences, 9, 753-757.
• Morrow, L.M., & Gambrell, L.B. (2002). Literature-based instruction in the early years. S.B. Neuman & D.K. Dickinson (Eds.), Handbook of early literacy research içinde (ss. 348-360). New York: Guilford.
• Phillips, L.M., Norris, S. P., & Anderson, J. (2008). Unlocking the door: Is parents' reading to children the key to early literacy development? Canadian Psychology, 49(2), 82-88.
• Roberts, T.A. (2008). Home storybook reading in primary or second language with preschool children: Evidence of equal effectiveness for second-language vocabulary acquisition. Reading Research Quarterly, 43(2), 103-130.
• Saracho, O. N., & Spodek, B. (2010). Parents and children engaging in storybook reading. Early Child Development and Care, 180 (10), 1379-1389.
• Sawyer, W. E (2004). Growing up with literatüre (4.ed). New York: Thomson Delmar Learning.
• Sharif, I., Ozuah, P.O., Dinkevich, E.I., & Mulvihill, M. (2003). Impact of a brief literacy intervention on urban preschoolers. Early Childhood Education Journal, 30, 177-180.
• Skibbe, L. E., Justice, L. M., Zucker, T. A., & McGinty, A. S. (2008). Relations among maternal literacy beliefs, home literacy practices, and the emergent literacy skills of preschoolers with specific language impairment. Early Education and Development, 19(1), 68-88.
• Strommen, L. T., & Mates, B. F. (2004). Learning to love reading: Interviews with older children and teens. Journal of Adolescent & Adult Literacy, 48(3), 188-200.
• Tezel Şahin, F., & Tutkun, C. (2016). Okul öncesi dönemde anne, baba, çocuk ve kitap. Kastamonu Eğitim Dergisi, 24(5). 2373-2390.
• Trivette, C. M., Simkus, A., Dunst, C. J., & Hamby, D.W. (2012). Repeated book reading and preschoolers’ early literacy development. Center for Early Literacy Learning, 5(5), 1-13.
• Weigel, D. J., Martin, S. S., & Bennett, K. K. (2006). Contributions of the home literacy environment to preschool‐aged children’s emerging literacy and language skills. Early Child Development and Care, 176 (3-4), 357-378.
• Whitehurst, G.J., & Lonigan, C.J. (2001). Emergent literacy: Development from prereaders to readers. S. B Neuman & D. K. Dickensen (Ed.), Handbook of early literacy research içinde (ss. 11-291). New York, NY: Guilford Press.
• Yıldırım, A., & Şimsek, H. (2006). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (6.Baskı). Ankara: Seçkin Yayınevi.
• Yılmaz, B. (2004). Öğrencilerin okuma ve kütüphane kullanma alışkanlıklarında ebeveynlerin duyarlılığı. Bilgi Dünyası 5(2), 115-136.