Fen Bilgisi Öğretmen Adaylarının Epistemolojik İnançlarının Araştırma Sorgulamaya Dayalı Fen Öğretimi ve Bilimsel Tutum Üzerine Etkilerinin Çoklu Regresyon ile Analizi

Yıl 2020, Cilt: 16 Sayı: 1, 80 - 93, 11.04.2020

Murat Avcı Ayşe Yenilmez Türkoğlu Hüseyin Eş

https://doi.org/10.17860/mersinefd.632073

Cited By: 4

Öz

Bu araştırmada fen bilgisi öğretmen adaylarının epistemolojik inançlarıyla araştırma-sorgulamaya dayalı fen öğretimi inançları ve bilimsel tutumları arasındaki ilişkilerin incelenmesi amaçlanmıştır. Araştırmanın örneklemini 6 farklı devlet üniversitesinde fen bilgisi öğretmenliği programında öğrenim gören 329 öğretmen adayı oluşturmuştur. Araştırma nicel araştırma yöntemlerinden tarama modelindedir. Veriler, Epistemolojik İnanç Ölçeği, Araştırma Tabanlı Fen Öğretimi Ölçeği ve Bilimsel Tutum Ölçeği kullanılarak toplanmıştır ve betimsel ve çıkarımsal istatistiksel analizler yoluyla incelenmiştir. Araştırmanın her bir değişkeni için, minimum, maksimum, ortalama ve standart sapma değerlerini içeren betimsel analizler gerçekleştirilmiş; ortalama değerlerin cinsiyete göre değişip değişmediği ‘bağımsız örneklemler için t-testi’, değişkenler arası ilişki olup olmadığı ‘Pearson moment çarpım korelasyonu’ ve öğrenmenin çabaya bağlı olduğuna dair inancın, öğrenmenin yeteneğe bağlı olduğuna dair inancın ve tek bir doğrunun olduğuna dair inancın, araştırma-sorgulamaya dayalı fen öğretimi inancını ve bilimsel tutumu yordama gücü ise çoklu regresyon analizleri ile incelenmiştir. Bulgular, fen bilgisi öğretmen adaylarının öğrenmenin çabaya bağlı olduğuna inandıklarını ve öğrenmenin çabaya bağlı olduğuna dair inancın araştırma-sorgulamaya dayalı fen öğretimi inancındaki değişimin yaklaşık %33’ünü, bilimsel tutumdaki değişimin ise %14’ünü açıkladığını göstermiştir.

Anahtar Kelimeler

Fen bilgisi öğretmen adayları, epistemolojik inanç, araştıma-sorgulamaya dayalı fen öğretimi, bilimsel tutum

Kaynakça

• Aslan, O. ve Uluçınar Sağır, Ş. (2008). Fen ve teknoloji öğretmen adaylarının bilimsel tutumlarının, öz yeterlik inanç düzeylerinin ve etki eden faktörlerin belirlenmesi, Proceedings of the 8th International Education Technology Conference, 868–873.
• Avcı, M. (2019). Fen bilgisi öğretmen adaylarının epistemolojik inançlarıyla sorgulamaya dayalı fen öğretimi inançları, bilimsel tutumları ve akademik başarıları arasındaki ilişkinin incelenmesi (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Sinop Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Sinop.
• Başaran, İ. E. (1978). Eğitim Psikolojisi. Ankara: Bilim Matbaası.
• Brownlee, J., Purdie, N. ve Boulton-Lewis, G. (2001). Changing epistemological beliefs in preservice teacher education students. Teaching in Higher Education, 6(2), 247-268.
• Büyüköztürk, Ş. (2011). Deneysel desenler: öntest-sontest kontrol grubu, desen ve veri analizi. Pegem Akademi.
• Demir, Ö. ve Acar, M., 1992. Sosyal Bilimler Sözlüğü. İstanbul: Ağaç Yayıncılık.
• Demirbaş, M. ve Yağbasan, R. (2006). Fen bilgisi öğretiminde bilimsel tutumların işlevsel önemi ve bilimsel tutum ölçeğinin Türkçeye uyarlanma çalışması. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 19(2), 271-299.
• Deryakulu, D. ve Büyüköztürk, Ş. (2005). Epistemolojik inanç ölçeğinin faktör yapısının yeniden incelenmesi, cinsiyet ve öğrenim görülen program türüne göre epistemolojik inançların karşılaştırılması. Eğitim Araştırmaları, 18, 57–70.
• Deryakulu, D. (2002). Denetim odağı ve epistemolojik inançların öğretim materyalini kavramayı denetleme türü ve düzeyi ile ilişkisi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 22, 55–61.
• Deryakulu, D. (2004). Epistemolojik İnançlar. Kuzgun, Y. ve Deryakulu, D. (Ed.), Eğitimde bireysel farklılıklar (s. 259-289) içinde. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Deryakulu, D. (2006). Epistemolojik İnançlar. Kuzgun, Y. ve Deryakulu, D. (Ed.), Eğitimde bireysel farklılıklar (s. 261-284) içinde. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Deryakulu, D. (2012). İlköğretim okul yöneticilerinin teknoloji liderliği rollerine ilişkin yeterlikleri. Eğitim Teknolojisi Kuram ve Uygulama, 2 (2), 74-92. Dewey, J. (1933). How we think. New York: D.C. Heath and Company.
• Duschl, R. A., Schweingruber, H. A. ve Shouse, A. W. (2007). Taking science to school: Learning and teaching science in grades K-8. Washington, DC: National Academies Press.
• Fraenkel, J. R., ve Wallen, N. E. (1996). How to design and evaluate research in education. New York: McGraw-Hill.
• Gürbüz, S., ve Şahin, F. (2018). Sosyal bilimlerde araştırma yöntemleri: Felsefe – yöntem – analiz. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Izgar, H. ve Dilmaç, B. (2008). Yönetici adayı öğretmenlerin özyeterlik algıları ve epistemolojik inançların incelenmesi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 20, 437-446.
• İnaltekin, T. ve Akçay, H. (2011). Araştırma tabanlı fen öğretimi ölçeğinin Türkçe uyarlaması: geçerlilik ve güvenirlik çalışması. Trakya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(2),158-185.
• Karhan, İ. (2007). İlköğretim okullarında görev yapan öğretmenlerin epistemolojik inançlarının demografik özelliklerine ve bilgi teknolojilerini kullanma durumlarına göre incelenmesi (Yayımlanmamış doktora tezi). Yıldız Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Liaghatdar, M. J., Jafari, E., Abedi, M. R. ve Samiee, F. (2008). Reliability and validity of the Oxford happiness inventory among university students in Iran. The Spanish Journal of Psychology, 11(1), 310-313.
• Mıhladız, G. ve Duran, M. (2011). İlköğretim Öğrencilerinin Bilime Yönelik Tutumlarının Demografik Değişkenler Açısından İncelenmesi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(20), 100-121.
• Moore, R. W. ve Foy, R. L. H. (1997). The scientific attitude inventory: A revision (SAI II). Journal of Research in Science Teaching: The Official Journal of the National Association for Research in Science Teaching, 34(4), 327-336.
• National Research Council (NRC) (1996). National science education standarts. Washington, DC: The National Academies Press. Cognition and Instruction.
• Özdemir, N.N. ve Sak, U., (2013). Bilimsel yaratıcılıkta cinsiyet farklılıklarının bileşensel analizi. Türk Üstün Zeka ve Eğitim Dergisi, 3(2), 53-65.
• Pajares, F. (1992). Teachers’ beliefs and educational research: Cleaning up a messy construct. Review of educational research, 62, 307-332.
• Schommer, M. A. (1990). Effects of beliefs about the nature of knowledge on comprehension. Journal of Educational Psychology, 82(3).
• Smolleck, L. D. , Zembal-Saul, C., & Yoder, E. P. (2006). The development and validation of an instrument to measure preservice teachers’ self-efficacy in regard to the teaching of science as inquiry. Journal of Science Teacher Education, 17, 137–163.
• Terzi, A. R., 2005. Üniversite öğrencilerinin bilimsel epistemolojik inançları üzerine bir araştırma. Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 7(2), 298- 311.Türkmen, L., 2002. Sınıf Öğretmenliği 1. Sınıf Öğrencilerinin Fen Bilimleri ve Fen Bilgisi Öğretimine Yönelik Tutumları. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 23, 218-228.