Araştırma Makalesi
BibTex RIS Kaynak Göster

Türkiye’deki Bir Devlet Okulunda Akustik Konforun Nesnel ve Öznel Değerlendirilmesi

Yıl 2021, Cilt: 17 Sayı: 1, 182 - 210, 15.04.2021
https://doi.org/10.17860/mersinefd.820299

Öz

Araştırmada bir devlet ilkokulunun akustik konfor düzeyi nesnel ve öznel verilerle değerlendirilmeye çalışılmıştır. Çalışmada karma desen yöntemi kullanılmıştır. Nesnel veri olarak desibelmetre ile okulun gürültü düzeyi ve sınıfların reverberasyon süresi ölçülmüştür. Öznel veri olarak okul yöneticisi ve öğretmenler ile okulun akustik konforu hakkında görüşmeler yapılmıştır. Desibelmetre ile yapılan ses düzeyi ve reveberasyon ölçüm sonuçları, yönetmelikte belirtilen sınır değerlerinin iki katını aştığını göstermiştir. Okuldaki gürültü düzeyinin çok yüksek olduğu ve aşırı miktarda rahatsız edici olduğu, okul yöneticisi ve okulun öğretmenleri ile yapılan görüşmelerdeki nesnel bulguları doğrulamıştır. Görüşmelerin nitel analizinden gürültünün ‘Nedenleri’, ‘Etkileri’ ve ‘Gürültünün Kontrol Edilmesi’ temalarına ulaşılmıştır. Öğretmenlerin rol model olma yerine, bağırarak gürültüyü bastırma çabaları, yöneticilerin şiddeti yüksek zil sesi tercihleri, öğrencilerin okul binası içinde bile yüksek sesle konuşma, bağırma, çığlık atma ve koşma gibi davranışları, yan sınıftan veya bahçeden sınıfa gelen sesler, temel gürültü nedenleri olarak ortaya çıkmıştır. Okulda gürültünün öğretmenler üzerine olumsuz etkileri: 1) dikkat dağıtıcı olması ve motivasyon düşürmesi, 2) işini rahatlıkla yapamama, 3) işitme kaybı ve cihaz kullanımı, 4) öğrencilerin gürültücü davranışları ile başa çıkmakta çaresiz kalması, 5) okuldaki gürültüden kaynaklı özel hayatında iletişim sorunları yaşama ve 6) mesleki aidiyet duyusunda azalma ve emekliye ayrılmaya karar verme şeklinde sıralanabilir. Sonuç olarak, nesnel bulgular okulda gürültü kirliliği olgusunu ortaya koyarken, öznel bulgular gürültü kaynaklı oluşan mağduriyetin ciddiyetini gözler önüne sermektedir. Okul binalarının mühendislik tedbirlerle akustiğinin iyileştirmesi ve eğitim yoluyla sükûnetli öğrenme ortamı ve kültürünün yaratılması gerekmektedir.

Destekleyen Kurum

TÜBİTAK

Proje Numarası

114K738

Teşekkür

Bu çalışmaya değerli katkılarından dolayı gönüllü katılım sağlayan tüm okul paydaşlarına, TÜBİTAK’a, Doç. Dr. Ali Yurdun Orbak ile proje bursiyeri Jonida Kelmendi Tuncal’a teşekkür ederiz.

Kaynakça

  • Babaoğlan, E., Nalbant, A., & Çelik, E. (2017). Okul başarısına okul yöneticisinin etkisine ilişkin öğretmen görüşleri. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, (43), 93-109.
  • Babisch, W., Schulz, C., Seiwert, M., & Conrad, A. (2012). Noise annoyance as reported by 8- to 14-year-old children. Environment and Behavior, 44 (1), 68-86. doi: 10.1177/0013916510387400
  • Bolat, Ö. (2016). Beni Ödülle Cezalandırma. İstanbul: Doğan Egmont Yayıncılık ve Yapımcılık Tic. A.Ş.
  • Bayazıt, N. T., & Aşcıgil, M. (2008). Sağlıklı ve yaşanabilir çevreler için akustiğin önemi.
  • Bayazıt N.T, Küçükçifçi S, Şan B, (2011). İlköğretim okullarında gürültüden rahatsızlığın alan çalışmalarına bağlı olarak saptanması. İTÜ Dergisi, 10(2): 169-181.
  • Bulunuz, M., & Akyün, C. S. Bursa’da bir devlet okulundaki gürültü düzeyi ve akustik ortamın değerlendirilmesi. Milli Eğitim Dergisi, 48(1), 535-552.
  • Cafoğlu, Z. (1995). Okulların güçlendirilmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 1 (4), 549-557.
  • Cohen, S., Evans, G. W., Krantz, D. S., & Stokols, D. (1980). Physiological, motivational, and cognitive effects of aircraft noise on children. American Psychologist, (35), 231–243.
  • Creswell, J. W. (2013). Araştırma deseni. Ankara: Eğiten Kitap.
  • Cüceloğlu. D. (1992). İçimizdeki Çocuk. İstanbul: Remzi Kitabevi.
  • Cüceloğlu, D. (1998). İçimizdeki Biz. İstanbul: Remzi.
  • Cüceloğlu, D. (2002). İletişim Donanımları. İstanbul: Remzi Kitabevi.
  • Cüceloğlu, D. (2019). Gerçek Özgürlük. (10. Basım). Remzi Kitabevi, İstanbul.
  • Çalık, T. & Kurt, T. (2010). Okul iklimi ölçeğinin geliştirilmesi (SCS). Eğitim ve Bilim, 35(157), 167-180.
  • Çelik, V. (2000). Eğitimsel liderlik. Pegem A yayıncılık.
  • Çelik, V. (2002). Sınıf yönetimi. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
  • Çelik, V. (2013). Eğitimsel liderlik. Ankara: Pegem Akademi.
  • Çevre ve Şehircilik Bakanlığı (2017, 31 Mayıs). Binalarda akustik performans sınıfları için sınır değerler (Sayı:30082). Erişimadresi: http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2017/05/20170531-7.htm
  • Çepni, S. (2010). Araştırma ve proje çalışmalarına giriş: Betimsel araştırmalar. Trabzon.
  • Güler, Ç., & Çobanoğlu, Z. (1994). Gürültü. Çevre Sağlığı Temel Kaynak Dizisi, 19.
  • Doğan, S., Uğurlu, C. T., & Karakaş, H. (2014). Etkili Sınıf Yönetimi Uygulamalarına İlişkin Öğretmen Görüşlerinin Değerlendirilmesi. Gaziantep University Journal of Social Sciences, 13(4).
  • Dökmen, Ü. (2008). İletişim Çatışmaları. İstanbul: Remzi Kitabevi.
  • Ekici, G. (2008). Sınıf yönetimi dersinin öğretmen adaylarının öğretmen öz-yeterlik algı düzeyine etkisi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 35(35), 98-110.
  • Engin, A. O., Özen, Ş., & Bayoğlu, V. (2009). Öğrencilerin okul öğrenme başarılarını etkileyen bazı temel değişkenler. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 3, 125-156.
  • Eren, K. A. (2017). Türk ceza kanununda gürültüye neden olma suçu. Türkiye Barolar Birliği Dergisi. (132), 56-120.
  • Erkuş, A. (2013). Davranış bilimleri için bilimsel araştırma süreci, Ankara: Seçkin Yayıncılık San. ve Tic. A.Ş.
  • Furstenberg F. F. (1999). Fathering in the inner city. J Fam Psychol 24:143-185.
  • Güner, F. (2018). Heryerdelik bağlamında sessizlik ve gürültü (Yeterlilik tezi).
  • İbicioğlu, C. (1999). İlköğretim okulu yöneticilerinin kültürel liderlik davranışları. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
  • Kalıpcı, E . (2007). Giresun il merkezinde gürültü kirliliği ölçümü ve haritasının hazırlanması (Yüksek lisans tezi).
  • Karip, E. (2002). Sınıf yönetimi.(2. Baskı) Ankara: Pegem.
  • Kenber-Çiftçi, A. & Kıral, B. (2020), Sınıf Öğretmenlerinin Okul Gürültüsüne İlişkin Görüşleri/Primary School Teachers’ Opinions on School Noise, Kilis Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 10 (19), 127-149, doi:https://doi.org/10.31834/kilissbd.715338
  • Keskinkılıç K. (2011). Türk Eğitim Sistemi Ve Okul Yönetimi. Ankara: Pegem Akademi.
  • Kılıç, M. Y., Adalı, S. (2020). İlkokul Çevresinde Gürültü Kirliliğinin Belirlenmesi: Bursa İli Örneği, Journal of the Institute of Science and Technology , 10 (3) , 1607-1615 . DOI: 10.21597/jist.692523 Kurra, S. (2009). Gürültü kontrol yönetmeliği. Çevre gürültüsü ve yönetimi (3, 435 ). İstanbul, Türkiye: Uğur Eğitim Pazarlama ve Yayıncılık A.Ş.
  • Örgütü, D. S. (2016). WHO Guidelines on the Management of Health Complications from Female Genital Mutilation. Cenevre: Dünya Sağlık Örgütü.
  • Özbıçakçı, F. Ş., Çapık, C., Gördes, N., Ersin, F., & Kıssal, A. (2012). Bir okul toplumunda gürültü düzeyi tanılaması ve duyarlılık eğitimi. Eğitim ve Bilim, 37(165).
  • Patton, M. Q. (2002). Qualitative research and evaluation methods (3rd Ed.). Thousand Oaks, Calif: Sage Publications, Inc.
  • Rosenberg, G. G. (2010, August). Classroom acoustics. In Seminars in Hearing (Vol. 31, No. 03, pp. 188-202). © Thieme Medical Publishers.
  • Saban, A. & Ersoy, A. (2016). Eğitimde Nitel Araştırma Desenleri. Anı Yayıncılık: Ankara.
  • Salk, L. (1995). Çocuğun Duygusal Sorunları. Remzi kitabevi: İstanbul.
  • Sezgin, S., & Mutlu, A. (2017). Ülkemizde gürültü farkındalığı sorunu: Şişli örneği. Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 19(2), 676.
  • Şahin-Fırat, N. (2010). Okul Müdürü ve Öğretmenlerin Okul Kültürü ile Değer Sistemlerine İlişkin Algıları. Eğitim ve Bilim, 35 (156), 71-83.
  • Şentürk, C. & Sağnak, M. (2012). İlköğretim okulu müdürlerinin liderlik davranışları ile okul iklimi arasındaki ilişki, Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 29-47.
  • Şirin, S. (2019). Yetişin Çocuklar. İstanbul: Doğan Egmont Yayıncılık ve Yapımcılık Tic. A.Ş.
  • Tanrıöğen, A. (2000). Temeleğitim öğretmenlerinin okul müdürlerinden bekledikleri öğretimsel liderlik davranışları, Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 7(7), 67-73.
  • Türkkahraman, S. (2002). Uzun süre gürültüye maruz kalanlarda standart ve yüksek frekans odyometri sonuçları (Uzmanlık tezi).
  • Tüzel, S. (2013). Sınıf içi gürültünün öğrencilerin dinleme sürecindeki bilişsel performansına etkisi. Eğitimde Kuram ve Uygulama, 9 (4), 363-378.
  • Uslu, C. (1995). Adana kenti’nde gürültü kirliliği üzerine bir araştırma (Yüksek lisans tezi).
  • Yayla, A. (1995). Eğitim ve öğretim sistemimizin otorite ve sorumluluk açısından değerlendirilmesi, Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Van.
  • Yılmaz, E., & Öznacar, B. (2016). Veli, Ebeveyn-Anne Baba ve Okul. Eğitim Bilimlerinden Yansımalar, 59.
  • Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2011). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (8. Basım). Ankara: Seçkin Yayıncılık.
  • Yokuş Sevük, H. (2013). Gürültüye neden olma suçu (TCK m. 183).
  • Yörükoğlu. A. (1987). Çocuk Ruh Sağlığı. Ankara: Türkiye İş Bankası Yayınları.
  • Zentall, S. S. (1983). Learning environments: A review of physical and temporal factors. Exceptional Education Quarterly, 4(2), 90-115.

The Objective and Subjective Evaluation of Acoustic Comfort at a Public School in Turkey

Yıl 2021, Cilt: 17 Sayı: 1, 182 - 210, 15.04.2021
https://doi.org/10.17860/mersinefd.820299

Öz

The purpose of the study was to evaluate the acoustic comfort level in a public primary school using objective and subjective data. School’s noise level and reverberation time, measured by decibel meter, was objective data. Subjective data involved interviews conducted with the school principal and teachers about acoustic comfort of the school. Sound level and reverberation time measurements exceeded twice the recommended limit. These objective findings, corroborated by interviews with teachers and administrators, found that noise level in the school is very high and extremely disturbing. The themes of causes, effects, and noise control emerged from the interviews. Teacher shouting to suppress noise; high-intensity ringing by administrators; students’ loud speaking, shouting, screaming, and running in the school building; sounds coming from the next classroom or outdoor area were the main reasons for noise. The negative effects of school noise on teachers: 1) distraction and motivation decrease, 2) inability to do their job comfortably, 3) hearing loss and need for devices, 4) helplessness in dealing with students’ noisy behaviors, 5) communication problems in private life due to noise at school, and 6) decrease in sense of professional belonging and the decision to retire. Inconclusion, objective findings reveal the phenomenon of noise pollution at school, while subjective findings reveal the severity of the noise-induced problems. The solution lies in improving the acoustics of school buildings through engineering measures and creating a tranquil learning environment.  

Proje Numarası

114K738

Kaynakça

  • Babaoğlan, E., Nalbant, A., & Çelik, E. (2017). Okul başarısına okul yöneticisinin etkisine ilişkin öğretmen görüşleri. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, (43), 93-109.
  • Babisch, W., Schulz, C., Seiwert, M., & Conrad, A. (2012). Noise annoyance as reported by 8- to 14-year-old children. Environment and Behavior, 44 (1), 68-86. doi: 10.1177/0013916510387400
  • Bolat, Ö. (2016). Beni Ödülle Cezalandırma. İstanbul: Doğan Egmont Yayıncılık ve Yapımcılık Tic. A.Ş.
  • Bayazıt, N. T., & Aşcıgil, M. (2008). Sağlıklı ve yaşanabilir çevreler için akustiğin önemi.
  • Bayazıt N.T, Küçükçifçi S, Şan B, (2011). İlköğretim okullarında gürültüden rahatsızlığın alan çalışmalarına bağlı olarak saptanması. İTÜ Dergisi, 10(2): 169-181.
  • Bulunuz, M., & Akyün, C. S. Bursa’da bir devlet okulundaki gürültü düzeyi ve akustik ortamın değerlendirilmesi. Milli Eğitim Dergisi, 48(1), 535-552.
  • Cafoğlu, Z. (1995). Okulların güçlendirilmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 1 (4), 549-557.
  • Cohen, S., Evans, G. W., Krantz, D. S., & Stokols, D. (1980). Physiological, motivational, and cognitive effects of aircraft noise on children. American Psychologist, (35), 231–243.
  • Creswell, J. W. (2013). Araştırma deseni. Ankara: Eğiten Kitap.
  • Cüceloğlu. D. (1992). İçimizdeki Çocuk. İstanbul: Remzi Kitabevi.
  • Cüceloğlu, D. (1998). İçimizdeki Biz. İstanbul: Remzi.
  • Cüceloğlu, D. (2002). İletişim Donanımları. İstanbul: Remzi Kitabevi.
  • Cüceloğlu, D. (2019). Gerçek Özgürlük. (10. Basım). Remzi Kitabevi, İstanbul.
  • Çalık, T. & Kurt, T. (2010). Okul iklimi ölçeğinin geliştirilmesi (SCS). Eğitim ve Bilim, 35(157), 167-180.
  • Çelik, V. (2000). Eğitimsel liderlik. Pegem A yayıncılık.
  • Çelik, V. (2002). Sınıf yönetimi. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
  • Çelik, V. (2013). Eğitimsel liderlik. Ankara: Pegem Akademi.
  • Çevre ve Şehircilik Bakanlığı (2017, 31 Mayıs). Binalarda akustik performans sınıfları için sınır değerler (Sayı:30082). Erişimadresi: http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2017/05/20170531-7.htm
  • Çepni, S. (2010). Araştırma ve proje çalışmalarına giriş: Betimsel araştırmalar. Trabzon.
  • Güler, Ç., & Çobanoğlu, Z. (1994). Gürültü. Çevre Sağlığı Temel Kaynak Dizisi, 19.
  • Doğan, S., Uğurlu, C. T., & Karakaş, H. (2014). Etkili Sınıf Yönetimi Uygulamalarına İlişkin Öğretmen Görüşlerinin Değerlendirilmesi. Gaziantep University Journal of Social Sciences, 13(4).
  • Dökmen, Ü. (2008). İletişim Çatışmaları. İstanbul: Remzi Kitabevi.
  • Ekici, G. (2008). Sınıf yönetimi dersinin öğretmen adaylarının öğretmen öz-yeterlik algı düzeyine etkisi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 35(35), 98-110.
  • Engin, A. O., Özen, Ş., & Bayoğlu, V. (2009). Öğrencilerin okul öğrenme başarılarını etkileyen bazı temel değişkenler. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 3, 125-156.
  • Eren, K. A. (2017). Türk ceza kanununda gürültüye neden olma suçu. Türkiye Barolar Birliği Dergisi. (132), 56-120.
  • Erkuş, A. (2013). Davranış bilimleri için bilimsel araştırma süreci, Ankara: Seçkin Yayıncılık San. ve Tic. A.Ş.
  • Furstenberg F. F. (1999). Fathering in the inner city. J Fam Psychol 24:143-185.
  • Güner, F. (2018). Heryerdelik bağlamında sessizlik ve gürültü (Yeterlilik tezi).
  • İbicioğlu, C. (1999). İlköğretim okulu yöneticilerinin kültürel liderlik davranışları. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
  • Kalıpcı, E . (2007). Giresun il merkezinde gürültü kirliliği ölçümü ve haritasının hazırlanması (Yüksek lisans tezi).
  • Karip, E. (2002). Sınıf yönetimi.(2. Baskı) Ankara: Pegem.
  • Kenber-Çiftçi, A. & Kıral, B. (2020), Sınıf Öğretmenlerinin Okul Gürültüsüne İlişkin Görüşleri/Primary School Teachers’ Opinions on School Noise, Kilis Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 10 (19), 127-149, doi:https://doi.org/10.31834/kilissbd.715338
  • Keskinkılıç K. (2011). Türk Eğitim Sistemi Ve Okul Yönetimi. Ankara: Pegem Akademi.
  • Kılıç, M. Y., Adalı, S. (2020). İlkokul Çevresinde Gürültü Kirliliğinin Belirlenmesi: Bursa İli Örneği, Journal of the Institute of Science and Technology , 10 (3) , 1607-1615 . DOI: 10.21597/jist.692523 Kurra, S. (2009). Gürültü kontrol yönetmeliği. Çevre gürültüsü ve yönetimi (3, 435 ). İstanbul, Türkiye: Uğur Eğitim Pazarlama ve Yayıncılık A.Ş.
  • Örgütü, D. S. (2016). WHO Guidelines on the Management of Health Complications from Female Genital Mutilation. Cenevre: Dünya Sağlık Örgütü.
  • Özbıçakçı, F. Ş., Çapık, C., Gördes, N., Ersin, F., & Kıssal, A. (2012). Bir okul toplumunda gürültü düzeyi tanılaması ve duyarlılık eğitimi. Eğitim ve Bilim, 37(165).
  • Patton, M. Q. (2002). Qualitative research and evaluation methods (3rd Ed.). Thousand Oaks, Calif: Sage Publications, Inc.
  • Rosenberg, G. G. (2010, August). Classroom acoustics. In Seminars in Hearing (Vol. 31, No. 03, pp. 188-202). © Thieme Medical Publishers.
  • Saban, A. & Ersoy, A. (2016). Eğitimde Nitel Araştırma Desenleri. Anı Yayıncılık: Ankara.
  • Salk, L. (1995). Çocuğun Duygusal Sorunları. Remzi kitabevi: İstanbul.
  • Sezgin, S., & Mutlu, A. (2017). Ülkemizde gürültü farkındalığı sorunu: Şişli örneği. Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 19(2), 676.
  • Şahin-Fırat, N. (2010). Okul Müdürü ve Öğretmenlerin Okul Kültürü ile Değer Sistemlerine İlişkin Algıları. Eğitim ve Bilim, 35 (156), 71-83.
  • Şentürk, C. & Sağnak, M. (2012). İlköğretim okulu müdürlerinin liderlik davranışları ile okul iklimi arasındaki ilişki, Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 29-47.
  • Şirin, S. (2019). Yetişin Çocuklar. İstanbul: Doğan Egmont Yayıncılık ve Yapımcılık Tic. A.Ş.
  • Tanrıöğen, A. (2000). Temeleğitim öğretmenlerinin okul müdürlerinden bekledikleri öğretimsel liderlik davranışları, Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 7(7), 67-73.
  • Türkkahraman, S. (2002). Uzun süre gürültüye maruz kalanlarda standart ve yüksek frekans odyometri sonuçları (Uzmanlık tezi).
  • Tüzel, S. (2013). Sınıf içi gürültünün öğrencilerin dinleme sürecindeki bilişsel performansına etkisi. Eğitimde Kuram ve Uygulama, 9 (4), 363-378.
  • Uslu, C. (1995). Adana kenti’nde gürültü kirliliği üzerine bir araştırma (Yüksek lisans tezi).
  • Yayla, A. (1995). Eğitim ve öğretim sistemimizin otorite ve sorumluluk açısından değerlendirilmesi, Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Van.
  • Yılmaz, E., & Öznacar, B. (2016). Veli, Ebeveyn-Anne Baba ve Okul. Eğitim Bilimlerinden Yansımalar, 59.
  • Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2011). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (8. Basım). Ankara: Seçkin Yayıncılık.
  • Yokuş Sevük, H. (2013). Gürültüye neden olma suçu (TCK m. 183).
  • Yörükoğlu. A. (1987). Çocuk Ruh Sağlığı. Ankara: Türkiye İş Bankası Yayınları.
  • Zentall, S. S. (1983). Learning environments: A review of physical and temporal factors. Exceptional Education Quarterly, 4(2), 90-115.
Toplam 54 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Birincil Dil Türkçe
Konular Alan Eğitimleri
Bölüm Makaleler
Yazarlar

Cemile Sinem Akyün 0000-0002-6614-8353

Mızrap Bulunuz 0000-0002-6650-088X

Nermin Bulunuz 0000-0001-7891-0379

Proje Numarası 114K738
Yayımlanma Tarihi 15 Nisan 2021
Yayımlandığı Sayı Yıl 2021 Cilt: 17 Sayı: 1

Kaynak Göster

APA Akyün, C. S., Bulunuz, M., & Bulunuz, N. (2021). Türkiye’deki Bir Devlet Okulunda Akustik Konforun Nesnel ve Öznel Değerlendirilmesi. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 17(1), 182-210. https://doi.org/10.17860/mersinefd.820299

Makaleler dergide yayınlandıktan sonra yayım hakları dergiye ait olur.
Dergide yayınlanan tüm makaleler, diğerleri tarafından paylaşılmasına olanak veren Creative Commons Alıntı-Gayri Ticari-Türetilemez 4.0 Uluslararası (CC BY-NC-ND 4.0) lisansı altında lisanslanır.