K12 Beceriler Çerçevesi Türkiye Bütüncül Modeli: Okuryazarlık Becerileri

Yıl 2024, , 499 - 518, 01.02.2024

Recep Kahramanoglu , Dilek Altun , Dilara Bakan Kalaycıoğlu

https://doi.org/10.37669/milliegitim.1307713

Öz

Okuryazarlık becerileri hayat boyu öğrenme süreçlerinin temelini oluşturmaktadır. Dünya genelinde eğitim programlarının temel amaçlarının başında yetkin okuryazar bireyler yetiştirmek gelmektedir. Bu nedenle, okuryazarlık becerileri eğitim programlarının her kademesinde önem taşımaktadır. Günümüzde teknolojide ve sosyal hayatta yaşanan değişimler ile birlikte okuryazarlık becerilerinin kapsamı ve tanımını değişmiş ve yeni okuryazarlık becerileri ortaya çıkmıştır. Yeni okuryazarlık becerilerinin birbiriyle ilişkili yapısı ve artan sayıda okuryazarlık türlerinin ayrı bir ders altında ele alınması çeşitli sınırlılıkları beraberinde getirmektedir. Bu bağlamda bu çalışma kapsamında öncelikle K12 Beceriler Çerçevesi Türkiye Bütüncül Modelinde (2023) okuryazarlık becerilerinin tanım ve kapsamı ele alınarak, 11 okuryazarlık türü tanımlanmıştır. Daha sonra K12 Beceriler Çerçevesi Türkiye Bütüncül Modelinde (2023) okuryazarlık becerisinin ve türlerinin geliştirilme süreci, yapısal özellikleri, diğer beceri alanları ve eğilimlerle ilişkisi ve öğretim sürecine yönelik nasıl entegre edilebileceği ele alınmıştır.

Anahtar Kelimeler

okuryazarlık, beceri, çerçeve, Türkiye k12 bütüncül model.

Kaynakça

• Akyol, H. (2012). Türkçe ilk okuma yazma öğretimi. Pegema.
• Altun, A. (2005). Gelişen teknolojiler ve yeni okuryazarlık. Anı Yayıncılık.
• Altun, D., Aydemir, Z., Akyol, H., ve Snow, E. (2022, 14-17 Kasım). Okuryazarlık alanında yürütülen güncel araştırmalar: ulusal alanda 2022 yılında öncelenen ve öncelenmeyen konular nelerdir? [Sözlü bildiri] 20. Uluslararası Sınıf Öğretmenliği Eğitimi Sempozyumu (USOS), Antalya.
• Aşkar, P., Altun, A. ve Özhan, Ş, Ç. (2023). Kavramsal beceriler. P Aşkar, H, İ Topçu, A Altun, İ Cırık, M Kandırmaz (Eds), K12 beceriler çerçevesi Türkiye bütüncül modeli (s. 23-36). Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları.
• Aşkar, P., Topçu, H. İ., Altun, A., Cırık, İ. ve Kandırmaz, M. (Eds). (2023). K12 beceriler çerçevesi Türkiye bütüncül modeli. Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları.
• Aydemir, Z. (2022). PISA dijital okuma sorularının analizi. HAYEF: Journal of Education, 19 (3), 242-254.
• Barrot, J. S., Gonzales, J. M., Eniego, A. A., Salipande, A. L., and Olegario, M. L. G. (2022). Integrating financial literacy into the K-12 curriculum: Teachers’ and school leaders’ experience. The Asia-Pacific Education Researcher, 1-9.
• Björn, P. M., Aunola, K., and Nurmi, J. E. (2016). Primary school text comprehension predicts mathematical word problem-solving skills in secondary school. Educational Psychology, 36(2), 362-377. doi 10.1080/01443410.2014.992392
• Blikstad-Balas, M., and Klette, K. (2020). Still a long way to go: Narrow and transmissive use of technology in the classroom. Nordic Journal of Digital Literacy, 15 (1), 55-68.
• Coiro, J. (2021). Toward a multifaceted heuristic of digital reading to inform assessment, research, practice, and policy. Reading Research Quarterly, 56 (1), 9-31.
• Coiro, J., Knobel, M., Lankshear, C., and Leu, D. J. (Eds.). (2008. Handbook of research on new literacies. Routledge.
• Coşkun, E. (2013). Yazma Eğitimi. (3. Baskı.) A. Kırkkılıç ve H. Akyol (Eds). İlköğretimde Türkçe eğitimi (s. 21-45). Pegem Akademi.
• Dede, C., and Etemadi, A. (2021). Why dispositions matter for the workforce in turbulent, uncertain times. https://projects.iq.harvard.edu/ files/nextlevellab/files/ nll_brief_2. _dispositions.july_2021.pdf adresinden 11.07.2022 tarihinde erişim sağlanmıştır.
• Deniz, K. ve Bayazıt, G. (2023). Kültür okuryazarlığı. P Aşkar, Hİ Topçu, A Altun, İ Cırık, M Kandırmaz (Eds), K12 beceriler çerçevesi Türkiye bütüncül modeli (s. 278-279). Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları.
• Erstad, O., Kjällander, S., and Järvelä, S. (2021). Facing the challenges of ‘digital competence’ a Nordic agenda for curriculum development for the 21st century. Nordic Journal of Digital Literacy, 16(2), 77-87.
• Fenty, N. S., and Brydon, M. (2017). Integrating Literacy and the Content Curriculum to Support Diverse Learners. Learning Disabilities: A Contemporary Journal, 15 (2), 225-238.
• Gözütok, F. D. ve Alkın-Şahin, S. (2014). Öğretim programlarında ara disiplin yaklaşımı. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 47(2), 287-306.
• Graves, M. F., Juel, C., and Graves, B. B. (1998). Teaching reading in the 21st Century. Allyn and Bacon. Güneş, F. (2013). Türkçe öğretimi yaklaşımlar ve modeller. Pegem Akademi.
• Hagell, A., Rigby, E., and Perrow, F. (2015). Promoting health literacy in secondary schools: A review. British Journal of School Nursing, 10(2), 82-87.
• Kargın, T. (2022). Erken çocukluk döneminde dijital okuryazarlıklar. Altun, D., ve Tantekin-Erden, F. (Eds.), Erken çocukluk döneminde dijital teknolojiler. Nobel.
• Kędra, J., and Žakevičiūtė, R. (2019). Visual literacy practices in higher education: what, why and how?. Journal of Visual Literacy, 38(1-2), 1-7.
• Leu, D. J. (2000). Literacy and technology: Deictic consequences for literacy education in an information age. In M.L. Kamil, P.B. Mosenthal, P.D. Pearson, ve R. Barr (Eds.), Handbook of reading research (Vol. 3, s. 743–770). Erlbaum
• Leu, D. J. (2006). New literacies, reading research, and the challenges of change: A deictic perspective. In 55th yearbook of the National Reading Conference (pp. 1-20). National Reading Conference. https://www.researchgate.net/profile/Colin-Harrison3/publication/268297452 _New_Literacies_Reading_Research_and_the_Challenges_of_Change_A_Deictic_Perspective/links/54b3a1ab0cf26833efce9d20/New-Literacies-Reading-Research-and-the-Challenges-of-Change-A-Deictic-Perspective.pdf adresinden 15.03.2023 tarihinde erişim sağlanmıştır.
• Leu, D. J., Kinzer, C. K., Coiro, J., Castek, J., and Henry, L. A. (2017). New literacies: A dual-level theory of the changing nature of literacy, instruction, and assessment. Journal of Education, 197(2), 1-18. https://doi.org/10.1177/002205741719700202
• Mandinach, E. B., and Gummer, E. S. (2013). A systemic view of implementing data literacy in educator preparation. Educational Researcher, 42(1), 30-37.
• Manu, M., Torppa, M., Eklund, K., Poikkeus, A. M., Lerkkanen, M. K., and Niemi, P. (2021). Kindergarten pre-reading skills predict Grade 9 reading comprehension (PISA Reading) but fail to explain gender difference. Reading and Writing, 34(3), 753-771.
• MEB. (2018). Fen bilimleri dersi öğretim programı (ilkokul ve ortaokul 1,2,3,4,5,6,7 ve 8.sınıflar). Milli Eğitim Bakanlığı.
• MEB. (2018). Matematik dersi öğretim programı (ilkokul ve ortaokul 1,2,3,4,5,6,7 ve 8.sınıflar). Milli Eğitim Bakanlığı. MEB. (2018). Sosyal bilgiler dersi öğretim programı (ilkokul ve ortaokul 1,2,3,4,5,6,7 ve 8.sınıflar). Milli Eğitim Bakanlığı.
• MEB. (2019). Türkçe dersi öğretim programı (ilkokul ve ortaokul 1,2,3,4,5,6,7 ve 8.sınıflar). Milli Eğitim Bakanlığı. Pahl, K., and Rowsell, J. (2020). Living literacies: Literacy for social change. MIT Press.
• Pangrazio, L., Godhe, A. L., and Ledesma, A. G. L. (2020). What is digital literacy? A comparative review of publications across three language contexts. E-learning and Digital Media, 17(6), 442-459.
• Perkins, D., Tishman, S., Ritchhart, R., Donis, K., and Andrade, A. (2000). Intelligence in the wild: A dispositional view of intellectual traits. Educational Psychology Review, 12(3). 269-293.
• PISA (2018). PISA 2018 Türkiye ön raporu. http://pisa.meb.gov.tr/eski%20dosyalar/wp-content/uploads/2020/01/PISA_2018_Turkiye_On_Raporu.pdf adresinden 01.02.2023 tarihinde erişim sağlanmıştır.
• Polizzi, G. (2020). Digital literacy and the national curriculum for England: Learning from how the experts engage with and evaluate online content. Computers & Education, 152, https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0360131520300592 adresinden 27.03.2023 tarihinde erişim sağlanmıştır.
• Ritchhart, R. (2001). From IQ to IC: A dispositional view of intelligence. Roeper Review, 23(3), 143-150. Schmidt, H. C. (2013). Media literacy education from kindergarten to college: A comparison of how media literacy is addressed across the educational system. Journal of Media Literacy Education, 5(1), 3.
• Sever, S. (2011). Türkçe öğretimi ve tam öğrenme. (5. Baskı). Anı Yayıncılık.
• Shanahan, T., and Shanahan, C. (2012). What is disciplinary literacy and why does it matter?. Topics in Language Disorders, 32(1), 7-18.
• Smyth, J. A. (2005). UNESCO's international literacy statistics 1950-2000. https://unesdoc.unesco.org/ark:/48223/pf0000146185 adresinden 25.03.2023 tarihinde erişim sağlanmıştır
• Sparks, R. L., Patton, J., and Murdoch, A. (2014). Early reading success and its relationship to reading achievement and reading volume: Replication of ‘10 years later. Reading and Writing, 27(1), 189-211.
• Suggate, S., Schaughency, E., McAnally, H., and Reese, E. (2018). From infancy to adolescence: The longitudinal links between vocabulary, early literacy skills, oral narrative, and reading comprehension. Cognitive Development, 47, 82-95.
• Tyner, K. (2014). Literacy in a digital world: Teaching and learning in the age of information. Lawrence Erlbaum Associates.
• United Nations Educational, Scientific and Cultural Organization (UNESCO) (2023). What you need to know about literacy. https://www.unesco.org/en/literacy/need-know adresinden 01.03.2023 tarihinde erişim sağlanmıştır.
• United Nations Educational, Scientific and Cultural Organization (UNESCO) (2022). Institute for Lifelong Learning (UIL): annual report. https://unesdoc.unesco. org/ark:/48223/pf0000384704 adresinden 20.03.2023 tarihinde erişim sağlanmıştır.
• United Nations Educational, Scientific and Cultural Organization. (UNESCO) (2009). The next generation of literacy statistics: implementing the literacy assessment and monitoring programme (LAMP-Techinical paper 1). http://www.uis.unesco.org/ Library/Documents/Tech1- eng.pdf adresinden 01.03.2023 tarihinde erişim sağlanmıştır.
• Verhoeven, L., and Van Leeuwe, J. (2008). Prediction of the development of reading comprehension: A longitudinal study. Applied Cognitive Psychology: The Official Journal of the Society for Applied Research in Memory and Cognition, 22(3), 407-423.
• Wallis, R. ve Buckingham, D. (2019). Media literacy: The UK’s undead cultural policy. International Journal of Cultural Policy, 25(2), 188–203. https://doi.org/10.1080/10286632.2016.1229314.
• Wright, T. S., ve Gotwals, A. W. (2017). Supporting kindergartners’ science talk in the context of an integrated science and disciplinary literacy curriculum. The Elementary School Journal, 117(3), 513-537.