Çocukları Okul Öncesi Eğitim Kurumlarına Devam Eden Ebeveynlerin Tutumlarının İncelenmesi

Yıl 2020, Cilt: 9 Sayı: 3, 1494 - 1507, 21.07.2020

Nur Uygun İshak Kozikoğlu

https://doi.org/10.33206/mjss.639099

Cited By: 7

Öz

Bu araştırmanın
amacı, 2017-2018 öğretim yılında MEB’e bağlı okul öncesi eğitim kurumlarına
devam eden çocukların ebeveynlerin ebeveyn tutumlarını incelemektir. Bu
araştırmada, betimsel tarama modeli kullanılmıştır. Araştırmanın örneklemini,
tabakalı örnekleme yöntemi kullanılarak belirlenen 521 ebeveyn oluşturmaktadır.
Araştırmada, ebeveynlerin ebeveyn tutumlarını belirmek için “Ebeveyn Tutum
Ölçeği” kullanılmıştır. Araştırma verilerinin analizinde betimsel istatistikler (ortalama, standart sapma) ve fark analizleri
(ANOVA, MANOVA) kullanılmıştır. Araştırmanın sonucunda, Çocukların
ebeveynlerinin en fazla demokratik tutumu ve aşırı koruyucu tutumu
benimsedikleri, otoriter ve izin verici tutumu daha az benimsedikleri sonucuna
ulaşılmıştır. Çocuk sayısı arttıkça ebeveynlerde
demokratik tutumun azaldığı, ebeveynlerin eğitim ve gelir düzeyi yükseldikçe
demokratik tutumu daha fazla benimsedikleri, otoriter ve aşırı koruyucu tutumu
ise daha az benimsedikleri sonucuna ulaşılmıştır. Ebeveynlerin doğru tutumu
benimseyebilmeleri için çocuk yetiştirme tutumları ile ilgili seminer, kurs,
anne-baba eğitim programlarının hazırlanması önerilebilir. Ayrıca, bu eğitimler
sayesinde çocuğun iyiliği için yaptığını düşünen fakat farkında olmadan bağımlı
ve özgüveni düşük birey yetiştiren aşırı koruyucu tutum sergileyen ebeveynlerin
doğru tutum olan demokratik tutumu benimsemeleri sağlanabilir. 

Anahtar Kelimeler

Ebeveyn tutumları, demokratik tutum, Otoriter tutum, İzin verici tutum, Aşırı koruyucu tutum

Kaynakça

• Aktürk, M. F. (2015). Çocukları okul öncesi eğitime devam eden (5 yaş grubu) ebeveynlerin ana-baba tutumlarının farklı değişkenler açısından incelenmesi (Yüksek lisans tezi). Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
• Altay, F. B. ve Güre, A. (2012). Okul öncesi kuruma (devlet-özel) devam eden çocukların sosyal yeterlik ve olumlu sosyal davranışları ile annelerinin ebeveynlik stilleri arasındaki ilişkiler. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 12(4), 2699-2718.
• Andı, F. T. (2014). Okul öncesi çocuklarda öğretmen tarafından ölçülen sosyal davranış denetimi, sosyal uyum ve sosyal yeterlilik düzeylerinin, ebeveyn çocuk yetiştirme tutumları ile ilişkisinin incelenmesi (Yüksek lisans tezi). Haliç Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Aypay, A., Çekiç, O., ve Seçkin, M. (2012). Öğretim elemanlarının öğretime ilişkin görüşlerinin normatif açısından incelenmesi. Kuram ve Uygulama Eğitim Bilimleri, 12(2), 1345-1366.
• Balat, G. U. (2010). İlköğretime başlayan çocukların anne babalarının çocuk yetiştirme tutumlarının okul öncesi eğitimden yararlanma düzeylerine göre incelenmesi. Eğitim ve Bilim, 32(143).
• Bazarbaşı, F. (2014) 2-6 yaşlarda çocukları olan annelerin duygusal zeka düzeyleri ve bazı demografik özellikleri ile çocuk yetiştirmeye yönelik tutumları arasındaki ilişkinin incelenmesi (Yüksek lisans tezi). Çukurova Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.
• Berg, B. (2011). The effects of parenting styles on a preschool aged Child’s social emotional development. The Graduate School University of Wisconsin.
• Büyüköztürk, Ş. (2013). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı. Ankara: Pegem Akademi.
• Büyüköztürk, S., Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, S., ve Demirel, F. (2016). Bilimsel araştırma yöntemleri (21. baskı). Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Cohen, J. (1988). Statistical power analysis for the behavioral sciences (2nd edition). Hillsdale, NJ: Lawrence Erlbaum Associates.
• Çağdaş, A. ve Seçer, Z. (2011). Anne baba eğitimi. Ankara: Eğiten Kitap.
• Çetinel, G. (2016). Okul öncesi dönem çocuğuna sahip annelerin çocuk yetiştirme tutumu ile çocuğun dinleme becerisi arasındaki ilişkinin incelenmesi (Yüksek lisans tezi). Çağ Üniversitesi. Mersin.
• Çetinkaya, N. (2016). 4-5 yaş arası okul öncesi çocukların sosyal duygusal uyumu ile anne-babaların çocuk yetiştirme tutumları arasındaki ilişki (Yüksek lisans tezi). Kafkas Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kars.
• Durmuş, R. (2006). 3-6 yaş arası çocuğu olan ebeveynlerin kişilik özellikleri ile anne-baba tutumlarının bazı değişkenlere göre incelenmesi (Yüksek lisans tezi). Marmara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Erkan, S. (2013). Aile ve aile eğitimi ile ilgili temel kavramlar (Editör: Z. Fulya Temel). Aile eğitimi ve erken çocukluk eğitiminde aile katılım çalışmaları. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Fraenkel, J. R., Wallen, N. E., & Hyun, H. H. (2012). How to design and evaluate research in education. USA: The McGraw-Hill Companies, Inc.
• Garip, S. (2010). 5-6 yaş döneminde, okul öncesi eğitim kurumuna devam eden çocuğu olan eşlerin çocuk yetiştirme stilleri ile evlilik uyumları arasındaki ilişkinin incelenmesi (Yüksek lisans tezi). Marmara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Güner, A. (2011). Okul öncesi çocuklar ve ebeveynlerinin bağlanma güvenlikleri ile çocuk yetiştirme tutumları arasındaki ilişkilerin incelenmesi (Yüksek lisans tezi). İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Karabulut Demir, E. ve Şendil, G. (2008). Ebeveyn tutum ölçeği (ETÖ). Türk Psikoloji Yazıları, 11(21), 15-25.
• Karasar, N. (2015). Araştırmalarda rapor hazırlama (19. baskı). Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
• Maccoby, E. ve Martın, J. A. (1983). Socialization in the context of family: Parent-child interaction”, Handbook of child psychology: Vol. 4. Socialization, personality, and social development (Ed. by Hetherington E.M., Mussen, P.H.), New York, Wiley, s.1-101.
• Miller, R. G. Jr. (1991). Simultaneous statistical inference. New York: Springer Verlog.
• Mussen, P. H., Conger, J. J., Kagan, J. ve Huston, A. C. (1984). Child development and personality. New York: Harper & Row, Publishers.
• Özbey, S. (2010). Okul öncesi çocuklarda uyum ve davranış problemleriyle başa çıkmada ailenin rolü. Aile ve Toplum Dergisi, 6(22).
• Özgün, Ö. (2013). Ebeveynlikle ilgili kuramlar ve araştırmalar. Temel, F. Z.(Ed.). Aile eğitimi ve erken çocukluk eğitiminde aile katılım çalışmaları. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Özkafacı, A. (2012). Annenin çocuk yetiştirme tutumu ile çocuğun sosyal beceri düzeyi arasındaki ilişkinin incelenmesi (Yüksek lisans tezi). İstanbul Arel Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Öztürk, C. ve Şanlı, D. (2007). Annelerin eğitim durumunun çocuk yetiştirme tutumlarına etkisinin incelenmesi. Ege Pediatri Bülteni, 14(3), 145-150.
• Özyürek, A. ve Şahin, F. T. (2005). 5 ve 6 Yaş grubunda çocuğu olan ebeveynlerin tutumlarının incelenmesi. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 25(2).
• Özyürek, A. ve Tezel Şahin, F. (2010). Anne-baba olmak ve anne-babaların çocuk yetiştirme tutumları. Anne baba eğitimi (Ed: T. Güler), 35–52, Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Padem, H., Göksu, A. ve Konaklı, Z. (2012). Araştırma yöntemleri (SPSS uygulamalı). Saraybosna: IBU Publications.
• Pallant, J. (2005). SPSS survival manual: A step by step guide to data analysis using SPSS for windows. Australia: Australian Copyright.
• Rubin, K. H, Bukowski, W. ve Parker, J. (2006). Peer interactions, relationships, and groups. Handbook of Child Psychology: Social, Emotional, and Personality Development (p.571–645). USA: New York.
• Sak, R., Şahin Sak, İ. T., Atlı, S. ve Şahin, B. K. (2015). Okul öncesi dönem: Anne- baba tutumları. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 11(3), 972- 991.
• Santrock, J. W (1997). Life span development. London, Brown Benchmark Publishers.Sarı, E. (2007). Anasınıfına devam eden 5-6 yaş grubu çocukların, annelerinin çocuk yetiştirme tutumlarının, çocuğun sosyal uyum ve becerilerine etkisinin incelenmesi (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Taş-Zalluhoğlu, B. (2015). 4-6 yaş aralığındaki okul öncesi çocukların ve annelerinin bağlanma örüntüleri ile annelerinin ebeveyn tutumları ve stresle başa çıkma yaklaşımlarının incelenmesi: çocuk psikiyatri kliniğine başvuran ve başvurmamış olan çocukların karşılaştırılması (Yüksek lisans tezi). Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Temel, Z. F. (2013). Aile eğitimi ve erken çocukluk eğitiminde aile katılım çalışmaları. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Tezel-Şahin, F. ve Cevher F. N. (2007). Türk toplumunda aile-çocuk ilişkilerine genel bir bakış. ICANAS 38. Ankara.
• Ucur, Z. E. (2005). Farklı aile tutumlarının okulöncesi dönem 5 yaş çocuklarının bilişsel performans düzeylerine etkisi (Yüksek lisans tezi). Maltepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Ünal, S. (2007). Atılganlık becerileri eğitim programının ilköğretim ikinci kademe öğrencilerinin atılganlık düzeyi ve benlik saygısı üzerindeki etkisi (Yüksek lisans tezi). Dokuz Eylül Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
• Yalçın, V. (2014). Okul öncesi dönem çocuklarının okula uyum süreci ile ebeveynlerinin çocuk yetiştirme tutumları arasındaki ilişki (Yüksek lisans tezi). Anadolu Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir.
• Yavuzer, H. (2003). Çocuğu tanımak ve anlamak (2. baskı). İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Yavuzer, H. (2011). Anne baba ve çocuk. İstanbul: Remzi Kitapevi.
• Yavuzer, H. ve Demir, İ. (2016). Yeni kuşak anne-babalar ve çocukları. İstanbul, Remzi Kitapevi.
• Yener, P. (2014). Okul öncesi eğitimi alan 60 ay ve üzeri çocukların sosyal beceri düzeyleri ile annelerinin çocuk yetiştirme tutumları arasındaki ilişkinin incelenmesi (Yüksek lisans tezi). Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Yörükoğlu A. (1987). Çocuk ruh sağlığı. Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, Ankara.