ORTAOKUL ÖĞRENCİLERİNİN GÜNEŞ, DÜNYA VE AY İLE İLGİLİ ZİHİNSEL MODELLERİ

Yıl 2017, Cilt: 14 Sayı: 37, 0 - 0, 01.03.2017

Gonca Harman

Öz

Araştırmada ortaokul öğrencilerinin güneş, dünya,
ay ve güneş-dünya-ay sistemi ile ilgili zihinsel modellerini saptamak
amaçlanmıştır. Farklı sınıf düzeylerinde öğrenim gören öğrencilerin zihinsel
modellerinin sınıf düzeyleri ve alınan eğitimle birlikte nasıl bir değişim
gösterdiği incelenmiştir. Araştırmaya 5 (32), 6 (28), 7 (37) ve 8. (34) sınıfta
öğrenim gören toplam 131 ortaokul öğrencisi katılmıştır. Araştırma tarama
modeli ile yürütülmüştür. Araştırmada 8 sorudan oluşan bir veri toplama aracı
kullanılmıştır. Elde edilen veriler betimsel analiz yöntemi kullanılarak
çözümlenmiş, belirlenen zihinsel modeller bilimsel, sentez ve ilkel olmak üzere
sınıflandırılmıştır. Veriler gök cismini betimleme, gök cisminin büyüklüğünü
belirtme, gök cismini, gök cisminin hareketini ve güneş-dünya-ay sistemini
görselleme ve öğrencilerin zihinsel modelleri başlıkları altında sunulmuştur.
Araştırma sonucunda gök cisimlerinin büyüklükleri ile ilgili olarak
öğrencilerin zihinsel modellerinin 5 ve 6. sınıf düzeyinde daha çok bilimsel ve
sentez, 7 ve 8. sınıf düzeyinde ise bilimsel model olduğu saptanmıştır. Gök
cisimlerinin şekilleri ile ilgili olarak dört sınıf seviyesinde de öğrencilerin
zihinsel modellerinin çoğunlukla sentez model olduğu belirlenmiştir. 

Anahtar Kelimeler

Güneş, Dünya, Ay, Zihinsel Model, Ortaokul Öğrencisi

Kaynakça

• Arıkurt, E., Durukan, Ü. G. ve Şahin, Ç. (2015). Farklı öğrenim seviyesindeki öğrencilerin astronomi kavramıyla ilgili görüşlerinin gelişimsel olarak incelenmesi. Amasya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 4 (1), 66-91.
• Baloğlu Uğurlu, N. (2005). İlköğretim 6. sınıf öğrencilerinin dünya ve evren konusu ile ilgili kavram yanılgıları. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 25 (1), 229-246.
• Baxter, J. (1991). A constructivist approach to astronomy in the National Curriculum. Physics Education, 26, 38-45.
• Bolat, A., Aydoğdu, R. Ü., Uluçınar Sağır, Ş. ve Değirmenci, S. (2014). 5. sınıf öğrencilerinin güneş, dünya ve ay kavramları hakkındaki kavram yanılgılarının tespit edilmesi. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 3 (1), 218-229.
• Bülbül, E., İyibil, Ü. G. ve Şahin, Ç. (2013). Ortaokul 8. sınıf öğrencilerinin astronomi kavramıyla ilgili algılamalarının belirlenmesi. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 2 (3), 182-191.
• Cin, M. (2007). Alternative views of the solar system among Turkish students. Review of Education, 53 (1), 39-53.
• Demirel, R. & Aslan, O. (2014). The effect of science and technology teaching promoted with concept cartoons on students’ academic achievement and conceptual understanding. Journal of Theory and Practice in Education, 10 (2), 368-392.
• Ekiz, D. ve Akbaş, Y. (2005). İlköğretim 6. sınıf öğrencilerinin astronomi ile ilgili kavramları anlama düzeyi ve kavram yanılgıları. Milli Eğitim Dergisi, 165, 61-78.
• Franco, C. & Colinvaux, D. (2000). Grasping mental models. (Eds. J.K.Gilbert & C.J. Boulter), Developing Models in Science Education, Kluwer Academic Publishers, İngiltere.
• Gilbert, J. K. & Boulter, C. J. (1995, April). Stretching models too far. Annual Conference of the American Educational Research Association, San Francisco.
• Greca, I. M. & Moreira, M. A. (2000). Mental models, conceptual models and modeling. International Journal of Science Education, 22 (1), 1-11.
• Harrison, A. G & Treagust, D. F. (1996). Secondary students’ mental models of atoms and molecules: Implications for teaching chemistry. Science Education, 80 (5), 509-534.
• Harrison, A. G. & Treagust, D. F. (2000). A typology of school science models. International Journal of Science Education, 22 (9), 1011- 1026.
• Jones, B.L., Lynch, P.P. & Reesink, C. (1987). Children’s conceptions of the earth, sun and moon. International Journal of Science Education, 9 (1), 43-53.
• Williams, M. D., Hollan, J. D. & Stevens, A. L. (1983). Human reasoning about a simple physical system. (Eds. D. Gentner & A. L. Stevens), Mental Models, Hillsdale, NJ: Erlbaum, pp. 131-153.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2011). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (8. Baskı). Ankara: Seçkin Yayıncılık.