ETİK İLKELER

Mustafa Kemal Üniversitesi Tarım Bilimleri Dergisi, Yayın Etiği Komitesi [Committee on Publication Ethics (COPE)] tarafından hazırlanan yönerge (The COPE Code of Conduct for Journal Editors) hükümlerine uymayı kabul ve taahhüt etmiştir.

Dergi tarafından kabul edilen etik görev ve sorumluluklar Committee on Publication Ethics (COPE) ve Council of Science Editors (CSE) tarafından yayınlanan rehberler ve politikalar dikkate alınarak hazırlanmıştır.


YAYIN ETİĞİ

Mustafa Kemal Üniversitesi Tarım Bilimleri Dergisi'nde uygulanan yayın süreçleri, bilginin tarafsız ve saygın bir şekilde gelişimine ve dağıtımına temel teşkil etmektedir. Bu doğrultuda uygulanan süreçler, yazarların ve yazarları destekleyen kurumların çalışmalarının kalitesine doğrudan yansımaktadır.

Dergide yayınlanan çalışmalar, hakemler tarafından irdelenmiş, bilimsel yöntemi somutlaştıran ve destekleyen çalışmalardır. Makalenin dergiye gönderiminden yayınlanıncaya kadar geçen süreçte, yazarlar, okuyucular ve araştırmacılar, yayıncı, hakemler ve editörlerin etik ilkelere yönelik standartlara uyması büyük önem taşımaktadır. Mustafa Kemal Üniversitesi Tarım Bilimleri Dergisi yayın etiği kapsamında tüm paydaşların aşağıda belirtilen etik sorumlulukları taşıması beklenmektedir.

YAZARLARIN ETİK SORUMLULUKLARI

Mustafa Kemal Üniversitesi Tarım Bilimleri Dergisi'ne çalışmalarını gönderen yazar(lar)ın aşağıdaki belirtilen etik sorumluluklara uyması beklenmektedir:

• Yazar(lar)ın gönderdikleri çalışmaların daha önce aynı konuda yapılmış çalışmayı tekrar etmeyen, özgün olması beklenmektedir. Yazar(lar)ın başka çalışmalardan yararlanmaları veya başka çalışmaları kullanmaları durumunda yararlandıkları kaynakları eksiksiz ve doğru bir biçimde atıfta bulunmaları gerekmektedir.
• Çalışmanın oluşturulmasında ve sonuçlandırılmasında çalışmaya bilimsel açıdan katkı sağlamayan kişilerin yazar olarak belirtilmemesi gerekir.
• Yayınlanmak üzere gönderilen tüm çalışmaların varsa çıkar çatışması teşkil edebilecek durumları ve ilişkileri açıklanmalıdır.
• Yazar(lar)dan değerlendirme süreçleri çerçevesinde makalelerine ilişkin ham veri talep edilebilir, böyle bir durumda yazar(lar) beklenen veri ve bilgileri yayın kurulu ve bilim kuruluna sunmaya hazır olmalıdır.
• Yazar(lar) kullanılan verilerin kullanım haklarına, araştırma/analizlerle ilgili gerekli izinlere sahip olduklarını veya deney yapılan deneklerin rızasının alındığını gösteren belgeye sahip olmalıdır.
• Yazar(lar)ın yayınlanmış, baskıda veya değerlendirme aşamasındaki çalışmasıyla ilgili bir yanlış ya da hatayı fark etmesi durumunda, dergi editörünü veya yayıncıyı bilgilendirme, düzeltme veya geri çekme işlemlerinde editörle işbirliği yapma yükümlülüğü bulunmaktadır.
• Yazarlar aynı çalışmalarını aynı anda birden fazla derginin başvuru sürecinde bulunduramaz. Her bir başvuru önceki başvurunun tamamlanmasını/veya çekilmesini takiben başlatılabilir. Başka bir dergide yayınlanmış çalışma Mustafa Kemal Üniversitesi Tarım Bilimleri Dergisi'ne gönderilemez.
• Değerlendirme süreci başlamış bir çalışmanın yazar sorumluluklarının değiştirilmesi (Yazar ekleme, yazar sırası değiştirme, yazar çıkartma gibi) teklif edilemez.

EDİTÖRLERİN ETİK GÖREV VE SORUMLULUKLARI

Mustafa Kemal Üniversitesi Tarım Bilimleri Dergisi editör ve bölüm editörleri, açık erişim olarak Committee on Publication Ethics (COPE) tarafından yayınlanan "COPE Code of Conduct and Best Practice Guidelines for Journal Editors" ve "COPE Best Practice Guidelines for Journal Editors" rehberleri temelinde aşağıdaki etik görev ve sorumluluklara sahip olmalıdır:

Okuyucu ile ilişkiler
Editörler tüm okuyucu, araştırmacı ve uygulayıcıların ihtiyaç duydukları bilgi, beceri ve deneyim beklentilerini dikkate alarak karar vermelidir. Yayınlanan çalışmaların okuyucu, araştırmacı, uygulayıcı ve bilimsel alan yazına katkı sağlamasına ve özgün nitelikte olmasına dikkat etmelidir. Ayrıca editörler okuyucu, araştırmacı ve uygulayıcılardan gelen geri bildirimleri dikkate almak, açıklayıcı ve bilgilendirici geri bildirim vermekle yükümlüdür.

Yazarlar ile ilişkiler
Editörlerin yazarlara karşı görev ve sorumlulukları aşağıdaki şekildedir:
• Editörler, çalışmaların önemi, özgün değeri, geçerliliği, anlatımın açıklığı ve derginin amaç ve hedeflerine dayanarak olumlu ya da olumsuz karar vermelidir.
• Yayın kapsamına uygun olan çalışmaların ciddi problemi olmadığı sürece ön değerlendirme aşamasına almalıdır.
• Editörler, çalışma ile ilgili ciddi bir sorun olmadıkça, olumlu yöndeki hakem önerilerini göz ardı etmemelidir.
• Yeni editörler, çalışmalara yönelik olarak önceki editör(ler) tarafından verilen kararları ciddi bir sorun olmadıkça değiştirmemelidir.
• "Kör Hakemlik ve Değerlendirme Süreci" mutlaka yayınlanmalı ve editörler tanımlanan süreçlerde yaşanabilecek sapmaların önüne geçmelidir.
• Editörler yazarlar tarafından kendilerinden beklenecek her konuyu ayrıntılı olarak içeren bir "Yazar Rehberi" yayınlamalıdır. Bu rehberler belirli zaman aralıklarında güncellenmelidir.
• Yazarlara açıklayıcı ve bilgilendirici şekilde bildirim ve dönüş sağlanmalıdır.

Hakemler ile ilişkiler
Editörlerin hakemlere karşı görev ve sorumlulukları aşağıdaki şekildedir:

• Hakemleri çalışmanın konusuna uygun olarak belirlemelidir.
• Hakemlerin değerlendirme aşamasında ihtiyaç duyacakları bilgi ve rehberleri sağlamakla yükümlüdür.
• Yazarlar ve hakemler arasından çıkar çatışması olup olmadığını gözetmek durumundadır.
• Körleme hakemlik bağlamında hakemlerin kimlik bilgilerini gizli tutmalıdır.
• Hakemleri tarafsız, bilimsel ve nesnel bir dille çalışmayı değerlendirmeleri için teşvik etmelidir.
• Hakemleri zamanında dönüş ve performans gibi ölçütlerle değerlendirmelidir.
• Hakemlerin performansını artırıcı uygulama ve politikalar belirlemelidir.
• Hakem havuzunun dinamik şekilde güncellenmesi konusunda gerekli adımları atmalıdır.
• Nezaketsiz ve bilimsel olmayan değerlendirmeleri engellemelidir.
• Hakem havuzunun geniş bir yelpazeden oluşması için adımlar atmalıdır.

Yayın kurulu ile ilişkiler
Editörler, tüm yayın kurulu üyelerinin süreçleri yayın politikaları ve yönergelere uygun ilerletmesini sağlamalıdır. Yayın kurulu üyelerini yayın politikaları hakkında bilgilendirmeli ve gelişmelerden haberdar etmelidir. Yeni yayın kurulu üyelerini yayın politikaları konusunda eğitmeli, ihtiyaç duydukları bilgileri sağlamalıdır.

Dergi sahibi ve yayıncı ile ilişkiler
Editörler ve yayıncı arasındaki ilişki editöryal bağımsızlık ilkesine dayanmaktadır. Editörler ile yayıncı arasında yapılan yazılı sözleşme gereği, editörlerin alacağı tüm kararlar yayıncı ve dergi sahibinden bağımsızdır.

Editöryal ve kör hakemlik süreçleri
Editörler; dergi yayın politikalarında yer alan "Kör Hakemlik ve Değerlendirme Süreci" politikalarını uygulamakla yükümlüdür. Bu bağlamda editörler her çalışmanın adil, tarafsız ve zamanında değerlendirme sürecinin tamamlanmasını sağlar.

Kalite güvencesi
Editörler; dergide yayınlanan her makalenin dergi yayın politikaları ve uluslararası standartlara uygun olarak yayınlanmasından sorumludur.

Kişisel verilerin korunması
Editörler; değerlendirilen çalışmalarda yer alan deneklere veya görsellere ilişkin kişisel verilerin korunmasını sağlamakla yükümlüdür. Çalışmalarda kullanılan bireylerin açık rızası belgeli olmadığı sürece çalışmayı reddetmekle görevlidir. Ayrıca editörler; yazar, hakem ve okuyucuların bireysel verilerini korumaktan sorumludur.

Etik kurul, insan ve hayvan hakları
Editörler; değerlendirilen çalışmalarda insan ve hayvan haklarının korunmasını sağlamakla yükümlüdür. Çalışmalarda kullanılan deneklere ilişkin etik kurul onayı, deneysel araştırmalara ilişkin izinlerin olmadığı durumlarda çalışmayı reddetmekle sorumludur.
Olası suiistimal ve görevi kötüye kullanmaya karşı önlem
Editörler; olası suiistimal ve görevi kötüye kullanma işlemlerine karşı önlem almakla yükümlüdür. Bu duruma yönelik şikâyetlerin belirlenmesi ve değerlendirilmesi konusunda titiz ve nesnel bir soruşturma yapmanın yanı sıra, konuyla ilgili bulguların paylaşılması editörün sorumlulukları arasında yer almaktadır.

Fikri mülkiyet haklarının korunması
Editörler; yayınlanan tüm makalelerin fikri mülkiyet hakkını korumakla, olası ihlallerde derginin ve yazar(lar)ın haklarını savunmakla yükümlüdür. Ayrıca editörler yayınlanan tüm makalelerdeki içeriklerin başka yayınların fikri mülkiyet haklarını ihlal etmemesi adına gerekli önlemleri almakla yükümlüdür.

Şikâyetler
Editörler; yazar, hakem veya okuyuculardan gelen şikâyetleri dikkatlice inceleyerek aydınlatıcı ve açıklayıcı bir şekilde yanıt vermekle yükümlüdür.

Politik ve Ticari kaygılar
Dergi sahibi, yayıncı ve diğer hiçbir politik ve ticari unsur, editörlerin bağımsız karar almalarını etkilemez.

Çıkar çatışmaları
Editörler; yazar(lar), hakemler ve diğer editörler arasındaki çıkar çatışmalarını göz önünde bulundurarak, çalışmaların yayın sürecinin bağımsız ve tarafsız bir şekilde tamamlamasını garanti eder.

HAKEMLERİN ETİK SORUMLULUKLARI

Tüm çalışmaların "Kör Hakemlik" çerçevesinde değerlendirilmesi yayın kalitesini doğrudan etkilemektedir. Bu süreç yayının nesnel ve bağımsız değerlendirilmesi ile güven sağlar. Mustafa Kemal Üniversitesi Tarım Bilimleri Dergisi değerlendirme süreci çift taraflı kör hakemlik ilkesiyle yürütülür. Hakemler yazarlar ile doğrudan iletişime geçemez, değerlendirme ve yorumlar dergi yönetim sistemi aracılığıyla iletilir. Bu süreçte değerlendirme formları ve tam metinler üzerindeki hakem yorumları editör aracılığıyla yazar(lar)a iletilir. Bu bağlamda Mustafa Kemal Üniversitesi Tarım Bilimleri Dergisi için çalışma değerlendiren hakemlerin aşağıdaki etik sorumluluklara sahip olması beklenmektedir:

•Sadece uzmanlık alanı ile ilgili çalışma değerlendirmeyi kabul etmelidir.
•Tarafsızlık ve gizlilik içerisinde değerlendirme yapmalıdır.
• Değerlendirme sürecinde çıkar çatışması ile karşı karşıya olduğunu düşünürse, çalışmayı incelemeyi reddederek, dergi editörünü bilgilendirmelidir.
• Gizlilik ilkesi gereği inceledikleri çalışmaları değerlendirme sürecinden sonra imha etmelidir. İnceledikleri çalışmaların sadece nihai versiyonlarını ancak yayınlandıktan sonra kullanabilir.
• Değerlendirmeyi nesnel bir şekilde sadece çalışmanın içeriği ile ilgili olarak yapmalıdır. Milliyet, cinsiyet, dini inançlar, siyasal inançlar ve ticari kaygıların değerlendirmeye etki etmesine izin vermemelidir.
• Değerlendirmeyi yapıcı ve nazik bir dille yapmalıdır. Düşmanlık, iftira ve hakaret içeren aşağılayıcı kişisel yorumlar yapmamalıdır.
• Değerlendirmeyi kabul ettikleri çalışmayı zamanında ve yukarıdaki etik sorumluluklarda gerçekleştirmelidir.

İNTİHAL DENETİMİ

Mustafa Kemal Üniversitesi Tarım Bilimleri Dergisi yayın etiği gereği "Kör Hakemlik Değerlendirme Süreci"nden geçmiş her çalışmanın bütünlüğünü korumak ve etik ihlalinin önlenmesi adına intihal denetiminden geçirilmesini zorunlu kılar. Bu kapsamda her çalışmanın Türkçe ve İngilizce nüshaları yayın kurulunun uygun bulduğu bir firma tarafından intihal denetiminden geçirilir. Denetim kapsamında oluşan maddi sorumlulular yazar(lar)a aittir.

İntihal denetimi “iThenticate”, “Web of Science” ve “Scopus” veri tabanları/İnthal denetleme yazılımı aracılığıyla gerçekleştirilir. Her çalışmanın yazılımlar aracılığıyla ortaya çıkan eşleşmeleri derinlemesine incelenerek gönderme ve atıfı doğru olan eşleşmeler ayıklanır. Ayıklama sonucunda kalan eşleşmeler incelenerek hatalar tespit edilir ve yayın kurulu için raporlaştırılır. Yayın kurulu her çalışmanın intihal denetim raporu ışığında çalışma hakkında nihai kararını verir. Raporda yer alan hataların yazarlar tarafından düzeltilmesi istenebilir veya çalışma yazarlara iade edilebilir.

YAYIN POLİTİKASI

Mustafa Kemal Üniversitesi Tarım Bilimleri Dergisi, Nisan, Ağustos ve Aralık aylarında olmak üzere yılda 3 sayı olacak şekilde yayınlanır.

Açık Erişim Politikası: Mustafa Kemal Üniversitesi Tarım Bilimleri Dergisi yayınlanmaya kabul edilen makalelerden Makale işlem ücreti (değerlendirme ücreti veya basım ücreti) talep etmeyen, uluslararası hakemli ve makalelere erişim için abonelik ücreti talep etmeyen açık erişimli bir dergidir.

Gizlilik Beyanı: Mustafa Kemal Üniversitesi Tarım Bilimleri Dergisi yönetim sistemine eklenmiş olan yazar isim ve elektronik posta adresleri gibi kişisel bilgileri, yalnızca bu derginin bilimsel amaçları doğrultusunda kullanmayı kabul eder. Bu bilgiler başka bir amaç veya bölüm için kullanılmayacak olup, üçüncü taraflarla paylaşılmayacaktır.

Arşivleme: Mustafa Kemal Üniversitesi Tarım Bilimleri Dergisi’nde yayınlan tüm makaleler TÜBİTAK ULAKBİM Yaşam Bilimleri Veritabanı aracılığıyla pdf formatında ULAKBİM sunucularında https://dergipark.org.tr/tr/pub/mkutbd adresinde saklanmakta ve sunulmaktadır.
Sponsorluk ve Reklam: Mustafa Kemal Üniversitesi Tarım Bilimleri Dergisi’nin yayın politikaları kapmasında sponsorluk ve reklam kabul edilmemektedir.

Telif Hakkı Devri: Mustafa Kemal Üniversitesi Tarım Bilimleri Dergisi’ne yayınlanmak üzere gönderilen çalışmaların, daha önce herhangi bir şekilde yayınlanmamış veya herhangi bir yere yayınlanmak üzere gönderilmemiş özgün çalışma niteliği taşıması zorunludur. Mustafa Kemal Üniversitesi Tarım Bilimleri Dergisi’ne çalışma gönderecek yazarlar, "Telif Hakkı Devir Formu" belgesini imzalayarak sisteme yüklemek zorundadır. Yazarlar böylece çalışmalarının telif hakkından feragat etmeyi kabul ederek, değerlendirme için gönderimle birlikte çalışmalarının telif hakkını Mustafa Kemal Üniversitesi Tarım Bilimleri Dergisi’ne devretmeyi kabul eder. Telif Hakkı Devir Formunu iletmeyen yazarların çalışmaları değerlendirilmeye alınmaz ve/veya yayınlanmaz.
Yazarlar makale sonunda “Yazarlar arası çıkar çatışma beyanı” ile Araştırmacıların yayına katkı oranı beyanı” konularında bilgi vermek zorundadır.

Kör Hakemlik ve Değerlendirme Süreci: Kör hakemlik, bilimsel yayınların en yüksek kalite ile yayınlanması için uygulanan bir yöntemdir. Bu yöntem, bilimsel çalışmaların nesnel (objektif) bir şekilde değerlendirilme sürecinin temelini oluşturmaktadır ve birçok bilimsel dergi tarafından tercih edilmektedir. Hakem görüşleri, Mustafa Kemal Üniversitesi Tarım Bilimleri Dergisi yayın kalitesinde belirleyici bir yere sahiptir. Mustafa Kemal Üniversitesi Tarım Bilimleri Dergisi’ne gönderilen tüm çalışmalar aşağıda belirtilen aşamalara göre körleme yoluyla değerlendirilmektedir.

Körleme Hakemlik Türü: Mustafa Kemal Üniversitesi Tarım Bilimleri Dergisi, tüm çalışmaların değerlendirme sürecinde çifte körleme yöntemini kullanmaktadır. Çift körleme yönteminde çalışmaların yazar ve hakem kimlikleri gizlenmektedir.

• İlk Değerlendirme Süreci: Mustafa Kemal Üniversitesi Tarım Bilimleri Dergisi'ne gönderilen çalışmalar ilk olarak alanında uzman olan editörler tarafından değerlendirilir. Derginin amaç ve kapsamı ile Dergi yazım kurallarına uymayan, Türkçe ve İngilizce olarak dil ve anlatım kuralları açısından zayıf, bilimsel açıdan kritik hatalar içeren, özgün değeri olmayan ve yayın politikalarını karşılamayan çalışmalar doğrudan değerlendirilmeye alınmadan reddedilir. Reddedilen çalışmaların yazarları, gönderim tarihinden itibaren en geç iki hafta içerisinde bilgilendirilir.
Bu kapsam dışında kalan uygun olarak değerlendirilen çalışmalar ise ön değerlendirme için çalışmanın ilgili olduğu alana yönelik bir Bölüm editörüne gönderilir.

• Ön Değerlendirme Süreci: Ön değerlendirme sürecinde bölüm editörleri çalışmaların, giriş, materyal ve metod, bulgular, sonuç, değerlendirme ve tartışma bölümlerini dergi yayın politikaları ve kapsamı ile özgünlük açısından ayrıntılı bir şekilde inceler. Bu inceleme sonucunda uygun bulunmayan çalışmalar en geç dört hafta içerisinde bölüm editörü değerlendirme raporu ile birlikte iade edilir.

• Hakemlendirme Süreci: Çalışmalar içeriğine ve hakemlerin uzmanlık alanlarına göre hakemlere gönderilir. Çalışmayı inceleyen bölüm editörü, Mustafa Kemal Üniversitesi Tarım Bilimleri Dergisi hakem havuzundan uzmanlık alanlarına göre en az iki hakem önerisinde bulunur veya çalışmanın alanına uygun yeni hakemi önerebilir veya Dergipark Hakem havuzundan ilgili hakemi seçebilir. Makale hakemlerinin her birinin mümkün olduğunca farklı kurumlardan olmasına ve hakemlerle aynı kurumdan olmamasına özen gösterilir. Çalışma daha sonra Bölüm editörü tarafından belirlenen hakemlere iletilir. Hakemler değerlendirdikleri çalışmalar hakkındaki hiçbir süreci ve belgeyi paylaşmayacakları hakkında garanti vermek zorundadır.

• Hakem Değerlendirme Süreci: Hakem değerlendirme süreci için hakemlere verilen süre 4 haftadır. Hakemlerden veya editörlerden gelen düzeltme önerilerinin yazarlar tarafından 1 ay içerisinde tamamlanması zorunludur. Hakemler bir çalışmanın düzeltmelerini inceleyerek uygunluğuna karar verebilecekleri gibi gerekliyse birden çok defa düzeltme talep edebilir. Değerlendirme Sonucu Hakemlerden gelen görüşler, Bölüm editörü tarafından en geç 2 hafta içerisinde incelenir. Bu inceleme sonucunda Bölüm editörü çalışmaya ilişkin nihai kararını editörlere iletir.

• Yayın Kurulu Kararı: Editörler, Bölüm editörü ve hakem görüşlerine dayanarak çalışma ile ilgili yayın kurulu görüşlerini hazırlar. Hazırlanan görüşler editör tarafından Bölüm editörü ve hakem önerileri ile birlikte en geç 1 hafta içerisinde yazar(lar)a iletilir. Bu süreçte olumsuz görüş verilen çalışmalar intihal denetimi talep edilmeksizin iade edilir.

• Makale Gönderme: Mustafa Kemal Üniversitesi Tarım Bilimleri Dergisi'de değerlendirilmek üzere çalışma gönderecek yazar(lar) https://dergipark.org.tr/tr/login adresinde yer alan dergipark yönetim sistemine üye olarak https://dergipark.org.tr/tr/journal/2967/submission/step/manuscript/new adresinden makale gönderimi gerçekleştirebilir.

• Yazarlar: Yazar(lar)ın yayınlanmış, erken görünüm veya değerlendirme aşamasındaki çalışmasıyla ilgili bir yanlış ya da hatayı fark etmesi durumunda, geri çekme işlemlerinde dergi editörüyle işbirliği yapma yükümlülüğü bulunmaktadır.

• Makalelerin Geri Çekilmesi: Değerlendirme aşamasındaki çalışmasını geri çekme talebinde bulunmak isteyen yazar(lar), makale geri çekme talebini içeren dilekçeyi her bir yazarın ıslak imzası ile imzalanmış ve taratılmış halini mevcut dergi baş editörünün veya zfdergi@mku.edu.tr adresi üzerinden e-posta aracılığıyla yayın kuruluna iletmekle yükümlüdür. Yayın Kurulu geri çekme bildirimini inceleyerek en geç bir hafta içerisinde dönüş sağlar. Yayın kurulu tarafından telif hakları Mustafa Kemal Üniversitesi Tarım Bilimleri Dergisi gönderim aşamasında devredilmiş çalışmaların geri çekme isteği onaylanmadıkça yazarlar çalışmasını başka bir dergiye değerlendirme için gönderemezler.

• Editörler: Mustafa Kemal Üniversitesi Tarım Bilimleri Dergisi yayın kurulu; yayınlanmış, basım aşamasındaki veya değerlendirme aşamasındaki bir çalışmaya ilişkin telif hakkı ve intihal şüphesi oluşması durumunda çalışmayı ilişkin bir soruşturma başlatma yükümlülüğü taşır. Yayın kurulu yapılan soruşturma sonucunda değerlendirme aşamasındaki çalışmada telif hakkı ve intihal yapıldığını tespit etmesi durumunda çalışmayı değerlendirmeden geri çeker ve tespit edilen durumları detaylı bir şekilde kaynak göstererek yazarlara iade eder. Yayın kurulu, yayınlanmış veya baskı halindeki bir çalışmada telif hakkı ihlali ve intihal yapıldığını tespit etmesi durumunda, en geç bir hafta içerisinde aşağıdaki geri çekme ve bildiri işlemlerini gerçekleştirir.