Evaluation of Primary Education Religious Culture and Moral Knowledge Course Curriculum in Terms of Intercultural Religious Education

Yıl 2021, Cilt: 11 Sayı: 2, 563 - 580, 30.07.2021

Nazım Bayrakdar , Halil İbrahim Aksu

https://doi.org/10.48146/odusobiad.936074

Cited By: 2

Öz

In accordance with the relevant article of the 1982 Constitution, religion courses are compulsory in primary and secondary education institutions in our country. While the vast majority of our people are satisfied with the compulsory religion lesson there are also some people in our country who are uncomfortable with this practice. As a matter of fact, these segments continue voicing their objections to the compulsory religion course on various platforms. The existence of our citizens who have turned to national and even international legal remedies in order for their children to be exempt from compulsory religion lessons clearly shows the magnitude of the discomfort felt from compulsory religion lessons. If it is wrong to ignore this discomfort, it will be wrong to give up the compulsory religion lesson on the grounds of this discomfort. At this point, what needs to be done is to deal with the issue on the basis of a scientific approach. The scientific approach is extremely important in terms of ensuring that the regulations to be made in a sensitive area such as religious education are healthy and that the function of religion in society is to be united rather than separated. This study was carried out in order to evaluate the Primary Education Religious Culture and Moral Knowledge Lesson Curriculum which is still in effect in terms of intercultural religious education. The study was conducted with the assumption that intercultural religious education is an approach that should be utilized not taken as a model in program development studies for the Religious Culture and Moral Knowledge course. Data were collected by document analysis method. The data obtained during the research process show that the general objectives and vision of the curriculum are very compatible with the intercultural religious education approach. However, it has been observed that the vision with general purposes is not sufficiently reflected in the unit outcomes.

Anahtar Kelimeler

Compulsory religion course,, teachin program,, intercultural education,

İlköğretim Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Dersi Öğretim Programının Kültürlerarası Din Eğitimi Açısından Değerlendirilmesi

Öz

Ülkemizde 1982 Anayasası’nın ilgili maddesi gereğince din dersleri ilköğretim ve ortaöğretim kurumlarında zorunlu olarak okutulmaktadır. Halkımızın kahir ekseriyeti zorunlu din dersi uygulamasından memnun olmakla birlikte ülkemizde bu uygulamadan rahatsızlık duyan kesimler de mevcuttur. Nitekim zorunlu din dersine yönelik itirazlar çeşitli platformlarda dile getirilmeye devam etmektedir. Çocuğunun zorunlu din dersinden muaf olması için ulusal ve hatta uluslararası hukuk yollarına başvuran vatandaşlarımızın varlığı, zorunlu din dersinden duyulan rahatsızlığın büyüklüğünü göstermektedir. Bu rahatsızlığın görmezden gelinmesi ne kadar yanlış ise bu rahatsızlık gerekçe gösterilerek zorunlu din dersi uygulamasından vazgeçilmesi de o kadar yanlış olacaktır. Bu noktada yapılması gereken, meselenin bilimsel yaklaşım temelinde ele alınmasıdır. Din eğitimi gibi hassas bir alanda sağlıklı düzenlemeler yapılması ve dinin toplumda ayrıştırma değil, birleştirme işlevinin ön plana çıkarılması açısından bilimsel yaklaşım son derece önemlidir. Bu çalışma, halen yürürlükte olan İlköğretim Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Dersi (DKAB) Öğretim Programı’nın kültürlerarası din eğitimi açısından değerlendirilmesi maksadıyla yapılmıştır. Çalışmada, kültürlerarası din eğitimi, DKAB dersi için yapılacak program geliştirme çalışmalarında model alınması değil, yararlanılması gereken bir yaklaşım olarak ele alınmıştır. Araştırmada, doküman analizi yöntemi kullanılmıştır. Araştırma sürecinde elde edilen veriler, öğretim programının genel hedefleri ile vizyonunun kültürlerarası din eğitimi yaklaşımıyla gayet uyumlu olduğunu göstermektedir. Ancak genel amaçlar ile vizyonun içeriğe ve kazanımlara yeterince yansımadığı görülmüştür. Programda İslam dışındaki dinlerin tanıtıldığı müstakil bir üniteye rastlanmamıştır. İslam düşüncesindeki yorum farklılıklarını tanıtıcı nitelikte bilgilere ise sadece bir ünitenin ayrıldığı tespit edilmiştir. Toplumun farklı kesimleri açısından hassasiyet arz eden meselelerde normatif ifadelere yer verilmeyip betimleyici bir dilin tercih edilmiş olması öğretim programının kültürlerarası din eğitimi açısından olumlu yönlerinden birini oluşturmaktadır. Programda, İslam dininin belirli bir yorumunun ön plana çıkarıldığı iddiasını haklı çıkaracak unsurlara da rastlanmamıştır. Toplumdaki çoğulluk olgusundan kaynaklanan hassasiyetler gözetilerek hazırlandığı açık olsa da bu hassasiyetin eğitim sürecinde DKAB öğretmenlerinin davranışlarına nasıl yansıması gerektiği hususunun programda yeterince netliğe kavuşturulmadığı görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Zorunlu din dersi, kültürlerarası eğitim, kültürlerarası din eğitimi,, öğretim programı,, çoğulculuk.

Kaynakça

• Aydın, M. Ş. (2011a). Açık Toplumda Din Eğitimi. Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
• Aydın, M. Ş. (2011b). Din Öğretiminde Öğrenci Merkezlilik. Diyanet Aylık Dergi, 46, 26-29.
• Aydın, M. Ş. ve Osmanoğlu, C. (2015). Kültürlerarası Din Eğitimi, Ankara: Nobel Yayıncılık.
• Cırık, İ. (2008). Çok Kültürlü Eğitim ve Yansımaları. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 34, 27-40.
• Coşkun, H. (2016). Kültürlerarası Eğitim Türkiye ve Almanya Örneği. Ankara: Conrad Adenauer Stiftung.
• Erken, B. (2020). Hukuki Temelde Türkiye’de Zorunlu Din Dersi. Selçuk Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 28/1, 237-263.
• Ev, H. (2010). İlköğretim Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Dersi Öğretim Programı Hakkında Bir Değerlendirme. Dokuz Eylül Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 32, 139-167.
• Kaymakcan, R. (2007). Türkiye’de Din Eğitiminde Çoğulculuk ve Yapılandırmacılık: Yeni Ortaöğretim Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Programı Bağlamında Bir Değerlendirme. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri Dergisi, 7/1, 177-210.
• Kılıç, A. İ. (2019). Eleştirel Düşünmenin Geliştirilmesinde Din Eğitiminin Rolü. İslâm Düşüncesinde Eleştiri Kültürü ve Tahammül Ahlâkı Milletlerarası Tartışmalı İlmî Toplantı (26 - 28 Nisan 2019), Cilt 1, İstanbul: Ensar Neşriyat, 425-442.
• Kostova, S. Ç. (2005). Çokkültürlü Eğitim: Bulgaristan Örneği. Kaygı - Uludağ Üniversitesi Felsefe Dergisi, Çev. Emin Atasoy, 12, 217-230.
• Köprülü, G. (2019). Uluslararası Hukuk Bağlamında Din ve Vicdan Hürriyetinin Korunması. Necmettin Erbakan Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, 1/1, 80-91.
• Küçük, S. (2011). Kültürler Arası Öğrenme Üzerine Bir Kavram-Model Denemesi ve Türkçe Ders Kitapları. Türklük Bilimi Araştırmaları Dergisi, 29, 227-260.
• Nayir, F. ve Sarıdaş, G. (2020). Çokkültürlü Eğitim, Kültürlerarası Eğitim Ve Kültürel Değerlere Duyarlı Eğitime İlişkin Kavramsal Bir İnceleme. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 13/70, 769-779.
• Nohl, A. M. (2009). Kültürlerarası Pedagoji. Çev. R. Nazlı Somel, İstanbul: Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Oğuzkan, A. F. (1993). Eğitim Terimleri Sözlüğü. Ankara: Emel Matbaacılık.
• Okumuşlar, M. ve Bilecik, S. (2019). Kültürel Din Pedagojisi. Cumhuriyet İlahiyat Dergisi, 23/3, 1279-1292.
• Öncel, H. (2013). İlköğretim Din Kültürü Ve Ahlak Bilgisi Öğretim Programının Kültürler Arası Din Eğitimi Açısından Değerlendirilmesi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir. Topcubaşı, T. (2016). Türkiye’de ve Dünyada Kültürlerarası Eğitim. International Journal Of Education Technology and Scientific Researches, 1, 34-45.
• Tosun, C. (2010). Din Eğitimi Bilimi. Ankara: Pegem Akademi Yayınları. Turan, İ. (2012). Ulusal ve Uluslararası Hukuk Açısından Türkiye’de Din Eğitiminin Yasal Dayanakları. Ondokuz Mayıs Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 32, 77-109.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2008). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık. Yörük, T. (2016). Farklı Din Anlayışlarına Ayrılan Yer Açısından Türkiye’de Cumhuriyet Dönemi Din Öğretimi Programları. International Journal of Cultural and Social Studies, 2/1, 305-320.
• Zengin, M. (2011a). Din Eğitimi Ve Öğretiminde Yapılandırmacı Yaklaşım. İstanbul: Değerler Eğitimi Merkezi Yayınları.
• Zengin, M. (2017). Cumhuriyet Dönemi Din Dersi Öğretim Programları Ve Ders Kitaplarında Dinler, İnançlar Ve İslam Düşüncesinde Yorumlar. İstanbul: Dem Yayınları.
• Zengin, M. A. (2011b). AİHM’nin Hasan ve Eylem Zengin – Türkiye Kararının Değerlendirilmesi. Selçuk Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 19/2, 41-67.