Lider-üye etkileşimi ve ücret tatmininin işten ayrılma niyeti üzerindeki etkisi: Bir araştırma

Yıl 2023, Cilt: 16 Sayı: 1, 36 - 52, 31.01.2023

Edip Örücü Caner Dogan Itır Hasırcı

https://doi.org/10.25287/ohuiibf.1070244

Öz

Bu araştırmanın amacını lider üye etkileşimi ve ücret düzeyinden duyulan tatminin işten ayrılma niyeti üzerindeki etkilerini tespit etmektir. Çalışmanın evrenini Balıkesir İl Milli Eğitim Müdürlüğü ana binasında görev yapan 212 personel oluşturmaktadır. Çalışmanın örneklemini ise aynı kurumda çalışmakta olan 161 personel oluşturmaktadır. Veriler, demografik bilgiler, lider üye etkileşimi ölçeği, ücret tatmini ölçeği ve işten ayrılma niyeti ölçeklerinin yer aldığı anket formu kullanarak yüz yüze şekilde toplanmıştır. Araştırmaya kurumda görev yapan 161 personel katılım sağlamıştır. Verilerin analizi için bir paket programı kullanılmış ve veriler çoklu korelasyon ve çoklu regresyon analizlerine tabi tutulmuştur. Yapılan çoklu korelasyon analizinin neticesine göre işten ayrılma niyeti ile lider üye etkileşimi arasında negatif yönlü ve anlamlı ilişkilerin olduğu görülmüştür. Ancak işten ayrılma niyetiyle ücret tatmini ve ücret tatmini ile lider üye etkileşimi arasında anlamlı ilişkiler bulunamamıştır. Yapılan çoklu regresyon analizinin neticesine göre ücret tatminin işten ayrılma niyeti üzerinde anlamlı etkisinin olmadığı görülmüştür. Araştırmanın diğer bir sonucu ise işten ayrılma niyeti üzerinde sadece lider-üye etkileşiminin negatif yönlü ve anlamlı bir etkiye sahip olduğunu belirtmektedir. Çalışmanın son bölümünde sonuçlar yorumlanıp, tartışılmıştır. Araştırmanın literatüre ve diğer uygulayıcılara katkılar sağlayacağı umulmaktadır.

Anahtar Kelimeler

lider-üye etkileşimi, ücret tatmini, işten ayrılma niyeti, Leader-Member Exchange, Pay Satisfaction, Intention to Leave

The effect of leader-member exchange and pay satisfaction on intention to leave: A research

Öz

The aim of this research is to determine the effects of leader-member interaction, satisfaction with the pay level on the intention to leave. The universe of the study consists of 212 personnel working in the main building of Balıkesir Provincial Directorate of National Education. The sample consists of 161 personnel. Data were collected face-to-face using a questionnaire including demographic information, leader member interaction, pay satisfaction, turnover intention scales. A package program was used for the analysis of the data and the data were subjected to multiple correlation and multiple regression analyzes. According to the results of the multi-correlation, it was observed that there are negative, significant relationships between the intention to leave and the leader-member interaction. No significant relationships were found between turnover intention and pay satisfaction, between pay satisfaction and leader member interaction. According to the results of the multiple regression, pay satisfaction did not have a significant effect on the intention to leave. Another result of the study states that only the leader-member interaction has a negative and significant effect on turnover intention. In the last part, the results were interpreted, discussed. It is hoped that the research will contribute to the literature and other practitioners.

Anahtar Kelimeler

Leader-Member Exchange, Pay Satisfaction, Intention to Leave

Kaynakça

• Aarons, G. A., Conover, K. L, Ehrhart., M. G., Torres, E. M. & Reeder, K. (2020). Leader-member exchange and organizational climate effects on clinician turnover intentions. J Health Organ Manag. 35(1), 68-87.
• Akın Ö, Aksoy M, (2020), Lider-üye etkileşiminin, işten ayrılma niyetine etkisinde örgütsel adalet ve iş tatmininin aracı rolü: Bir araştırma. Çankırı Karatekin University Journal of the Faculty of Economics and Administrative Sciences, 10(2), 549-582.
• AlHashmi, M., Jabeen, F. & Papastathopoulos, A. (2019). Impact of leader–member exchange and perceived organisational support on turnover intention, Policing: An International Journal, 42(4), 520-536.
• Altay, M. & Turunç, Ö. (2018). İş yükü, çalışma yaşam kalitesi ve İşten ayrılma niyeti ilişkisi: Lider üye etkileşiminin ve örgütsel bağlılığın aracılık rolü. Kafkas Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi, 9(17), 191-229.
• Altuntaş, G., Akça, M. & Dönmez, Polat, D. (2019). Yöneticiye duyulan güven ile işten ayrılma niyeti arasındaki ilişkide lider-üye etkileşiminin rolü. Toros Üniversitesi İİSBF Sosyal Bilimler Dergisi, 7(12), 86 – 114.
• Baş, T., Keskin, N. & Mert, İ.S. (2010). Lider üye etkileşimi (LÜE) modeli ve ölçme aracının Türkçe’de geçerlik ve güvenilirlik analizi. Ege Akademik Bakış, 10(3), 1013-1039.
• Batmaz, M. C. (2020). Psikolojik güçlendirmenin örgütsel özdeşleşme üzerindeki etkisinde ücret tatmininin rolü ve bir araştırma. (Yayınlanmış yüksek lisans tezi). Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Ana Bilim Dalı, İstanbul.
• Bolat, O. İ., Bolat, T. & Seymen, O. A. (2009). Güçlendirici lider davranışları ve örgütsel vatandaşlık davranışı arasındaki ilişkinin Sosyal Mübadele Kuramından hareketle incelenmesi. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 12(21), 215-239.
• Cammann, C., Fichman, M., Jenkins, D. & Klesh, J. (1983). Assessing organizational change: A guide to methods, measures and practices. New York: John Wiley & Sons.
• Chen, T. J. & Wu, C. M. (2017). Improving the turnover intention of tourist hotel employees transformational leadership, leader-member exchange and psychological contract breach. International Journal of Contemporary Hospitality Management, 29(7), 1914-1936.
• Demirci, B. & Seçilmiş, C. (2020). Restoran işletmelerinde rol stresi ve lider-üye etkileşiminin işten ayrılma niyetine etkisi. Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi, 31(3), 228-238.
• Di Stefano, G., Venza, G. & Aiello, D. (2020). Associations of job insecurity with perceived work-related symptoms, job satisfaction and turnover intentions: The mediating role of leader–member exchange and the moderating role of organizational support, frontiers. In Psychology, 11, 1-11.
• Düger, Y. S. (2020). Lider-üye etkileşiminin çalışan sesliliği ve işten ayrılma niyeti üzerindeki etkisi: Psikolojik güçlendirmenin düzenleyici rolü. Gaziantep University Journal of Social Sciences, 19(3), 1215-1236.
• Gaudencio, P., Coelho, A. & Riberio, N. (2021). The impact of CSR perceptions on workers’ turnover intentions: exploring the supervisor exchange process and the role of perceived external prestige. Social Responsibility Journal, 17(4), 543-561.
• Heneman, H. G. & Schwab, D. P. (1985). Pay satisfaction: Its multidimensional nature and measurement. International Journal of Psychology, 20(2), 129-141.
• Hung, L. M. Lee, Y. S. & Lee, D. C. (2018). The moderating effects of salary satisfaction and working pressure on the organizational climate, organizational commitment to turnover intention. International Journal of Business and Society, 19(1), 103-116.
• Kim, M. H. & Yi, Y. J. (2018). Impact of leader-member-exchange and Team-member-Exchange on Nurses’ Job Satisfaction and Turnover Intention, International nursing Review, 242-249. Liden, R. C. & Maslyn, J. M. (1998). Multidimensionality of leader-member exchange: An empirical assessment through scale development. Journal of Management, 24(1), 43- 72.
• Lorra, J. & Möltner, H. (2020). New work: The effects of leader-member exchange on psychological empowerment, extra-productive behavior and follower turnover intentions. Zeitschrift für Arbeitswissenschaft, 322–336.
• Öge, E. (2021).Yetenek yönetimi uygulamalarının işten ayrılma niyeti üzerindeki etkisi ve bu etkide ücret tatmininin aracılığının araştırılması. Business and Management Studies and International Journal, 9(3), 976-993.
• Örücü, E. , Hasırcı, I. & Başaran, S. (2021). Ücret tatmini ve yaşam tatmini ilişkisinde çalışanların eğitim düzeylerinin düzenleyici etkisi üzerine bir araştırma. Uluslararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi, (33), 67-82.
• Özdemir, S. & Özdemir, Y. (2015). İşten ayrılma niyeti ve işten ayrılma niyeti ile ilgili akademik çalışmaların incelenmesi. Ankara: Gazi Kitabevi.
• Sanioglu, Tanış, Z. (2021). İşveren markası ile lider-üye etkileşimi ilişkisinde yetenek yönetiminin aracılık rolü: Fenerbahçe, Galatasaray ve Beşiktaş Spor Kulübü çalışanları üzerine bir araştırma. (Yayınlanmış doktora tezi). Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Ana Bilim Dalı, Konya.
• Şencan, H. (2005). Sosyal ve davranışsal ölçümlerde güvenilirlik ve geçerlik. Ankara: Seçkin Kitabevi.
• Tran, H. (2017). The impact of pay satisfaction and school achievement on high school principals’ turnover intentions. Educational Management Administration & Leadership, 45(4), 621-638.
• Uzun, A. (2019). Ücret tatmini ve işveren markası ilişkisi: İstanbul ilinde bir araştırma. (Yayınlanmış yüksek lisans tezi). Bahçeşehir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İnsan Kaynakları Yönetimi Ana Bilim Dalı, İstanbul.
• Yanık, O. & Naktiyok, A. (2017). Etik (ahlaki) liderliğin çalışanların iş tatminine, örgütsel bağlılığına ve işten ayrılma niyetine etkisinde örgütsel güven ve örgütsel adalet algısının aracı rolü. Bartın Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 8(15), 297-324.
• Yıldız, S. (2018). An empirical analysis of the leader–member exchange and employee turnover intentions mediated by mobbing: evidence from sport organisations, Economic Research-Ekonomska IstraŽivanja, 31(1), 480–497.
• Zakiy, M. (2019). To examine leader-member exchange as moderating variable on the influence Of Employee Psycholical Uncertainity Towards Employees’ Job Satisfaction And Turnover Intention, Journal of Leadership in Organisation, 1(1), 29-47.
• Wu, J.T., Yuan, K. S. & Yen, D. C. (2021). Leader-member exchange, turnover intention and presenteeism– the moderated mediating effect of perceived organizational support. Current Psychology, 1(1), 1-17.