Sınıf Öğretmenlerinin Düşünme Stilleri ve Kullandıkları Ölçme-Değerlendirme Yöntemleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi

Yıl 2014, Cilt: 33 Sayı: 1, 305 - 321, 27.11.2014

Nurseval Özbaş Şafak Uluçınar Sağır

Öz

Bu araştırmanın amacı sınıf öğretmenlerinin düşünme stillerini, kullandıkları ölçme-değerlendirme yöntemlerini ve bu yöntemlerin düşünme stilleri ile ilişkisini incelemektir. Çalışma 2012-2013 akademik yılında Amasya’da görev yapmakta olan 375 sınıf öğretmeniyle gerçekleştirilmiştir. Çalışmada ilişkisel tarama yöntemi kullanılmıştır. Veriler Stenberg-Wagner (1992) tarafından geliştirilen ve Türkçeye uyarlaması geçerlik güvenirlik çalışması Buluş (2006) tarafından yapılan Düşünme Stilleri Envanteri, araştırmacılar tarafından hazırlanan kişisel bilgi formu ve Ölçme-Değerlendirme Yöntemleri anketi ile elde edilmiştir. Sınıf öğretmenleri, düşünme stilleri envanterinden en yüksek puanları yasama, yürütme ve hiyerarşik düşünme stillerinden; en düşük puanları ise muhafazakâr, global ve lokal düşünme stillerinden almışlardır. Öğretmenlerin düşünme stilleri cinsiyet, mesleki kıdem ve mezuniyet branşına göre farklılaşmamaktadır. Sınıf öğretmenleri çoğunlukla çoktan seçmeli, kısa cevaplı açık uçlu ve boşluk doldurmalı soruları kullanmaktadır. En az kullandıkları veya hiç kullanmadıkları ölçme-değerlendirme yöntemleri ise günlük, yapılandırılmış grid ve tanılayıcı dallanmış ağaçtır. Liberal ve muhafazakâr düşünme stillerinin hiçbir ölçme-değerlendirme yöntemi ile anlamlı ilişkisi bulunmazken diğer düşünme stilleri ile çeşitli yöntemlerin kullanımı arasında anlamlı ilişki bulunmuştur.

Anahtar Kelimeler

Düşünme stili, sınıf öğretmenleri, ölçme-değerlendirme yöntemleri

Kaynakça

• AKBULUT Efe (2006). ―Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Müzik Eğitimi Anabilim Dalı Öğrencilerinin Düşünme Stil Profilleri Çerçevesinde Değerlendirilmesi‖, Ulusal Müzik Eğitimi Sempozyumu, 26-28 Nisan, Denizli.
• ARMSTRONG Steven J. (2000). ―The Influence of Individual Cognitive Style On Performance In Management Education‖, Educational Psychology, V. 20, N. 3, p. 323-339.
• BAL Pınar (2008). ―Yeni İlköğretim Matematik Öğretim Programının Öğretmen Görüşleri Açısından Değerlendirilmesi‖, Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, V. 17, N. 1, p. 53-68.
• BALGALMIġ Esra (2007). Eğitim Yöneticilerinin Düşünme Stilleri İle Başa Çıkma Davranışları Arasındaki İlişki, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gaziosmanpaşa Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Tokat.
• BALGAMIġ Esra ve BALOĞLU M. (2005). ―Lise Öğrencilerinin Matematik Başarıları ile Düşünme Stilleri Arasındaki İlişki‖, XI. Ulusal Eğitim Bilimleri Kongresi Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi s.28-30.
• BALOĞLU Nuri, YÜKSEl Sedat ve KARADAĞ Engin (2010). ―İlköğretim Okul Öğretmenlerinin Yapılandırmacı Düşünme Stilleri Ve Yaşam Çatışması‖, Kuramsal Eğitim Bilim, C. 3, S. 2, p. 83BALGAMIġ Esra ve BALOĞLU Mustafa (2010). ―Eğitim Yöneticilerinin Düşünme Stilleri Açısından Çeşitli Değişkenlere Göre İncelenmesi‖, Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, S. 38, s. 01-10.
• BAHAR Mehmet, NARTGÜN Zekeriya, DURMUġ Soner ve BIÇAK Bayram (2006). GelenekselAlternatif Ölçme Ve Değerlendirme Teknikleri Öğretmen El Kitabı. Ankara: PegemA Yayıncılık.
• BROWN Richard J. & OAKLEY David A. (1997). ―Hypnosis and Cognitive-Experiential SelfTheory: A New Conceptualization for Hypnosis?‖, Contemporary Hypnosis, V. 14, N. 2, s. 94BULUġ Mustafa (2005). ―İlköğretim Bölümü Öğrencilerinin Düşünme Stilleri Profili Açısından İncelenmesi‖, Ege Eğitim Dergisi, C. 1, S. 6, s. 1-24.
• ÇAKAN Mehtap (2004). ―Öğretmenlerin Ölçme-Değerlendirme Uygulamaları ve Yeterlilik Düzeyleri İlk ve Ortaöğretim‖, Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, C. 37, S. 2, s. 99-114.
• ÇATALBAġ Ersin (2006). Lise Öğrencilerinin Düşünme Stillerinin Akademik Başarı ve Ders Tutumları Arasındaki İlişki, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
• ÇUBUKÇU Zühal (2004). ―Öğretmen Adaylarının Düşünme Stillerinin Belirlenmesi‖, Trakya Üniversitesi, Sosyal Bilimler Dergisi, C. 5, S. 2, s. 87-106.
• DİNÇER Beste (2009). Öğretmen Adaylarının Düşünme Stilleri Profilinin Çeşitli Değişkenler Açısından İncelenmesi. Yayımlanmış Yüksek Lisans Tezi, Adnan Menderes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Eğitim Bilimleri Anabilim Dalı, Aydın.
• DUMAN Bilal ve ÇELİK Özkan (2011). ―İlköğretim Öğretmenlerinin Düşünme Stilleri İle Kullandıkları Öğretim Yöntemleri Arasındaki İlişki‖, İlköğretim Online, C. 10, S. 2, s. 7857
• DURU Erdinç (2002). Öğretmen Adaylarında Kişi-Durum Yaklaşımı Bağlamında Yardım Etme Davranışı Eğilimi, Empati ve Düşünme Stilleri İlişkisi ve Bu Değişkenlerin Bazı Psikososyal Değişkenler Açısından İncelenmesi, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
• DURU Erdinç (2004). ―Düşünme Stilleri: Kavramsal ve Kuramsal Çerçeve‖, Eğitim Araştırmaları Dergisi (Eurasian Journal of Educational Research), S. 14, s. 171-186.
• ERKUġ Adnan (2006). Sınıf Öğretmenleri İçin Ölçme ve Değerlendirme Kavramlar ve Uygulamalar, Ankara: Ekinoks Yayınları.
• FER Seval (2005). ―Aday Öğretmenlerin Düşünme Stilleri Nedir?‖, XIV: Ulusal Eğitim Bilimleri Kongresi Bildiri Özet Kitabı.Denizli: Pamukkale Üniversitesi.
• GÜVEN Semra (2001). ―Sınıf öğretmenlerin Ölçme ve Değerlendirmede Kullandıkları Yöntem ve Tekniklerin Belirlenmesi‖. X.Ulusal Eğitim Bilimleri Kongresi Bildiri Kitabı s. 413-423, Bolu İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi, Bolu.
• GÜVEN Bülent ve ESKİTÜRK M. (2007). Sınıf ―Öğretmenlerinin Ölçme ve Değerlendirmede Kullandıkları Yöntem ve Teknikler‖. E. Erginer (Edt.), XVI. Ulusal Eğitim Bilimleri Kongresi Bildiriler Kitabı, S.3, s. 504-511, Ankara: Detay Yayıncılık.
• KARASAR Niyazi (2005). Bilimsel Araştırma Yöntemi, (15. Basım ), Nobel Yayın Dağıtım: Ankara.
• MERT İbrahim Sani (2003). Düşünme Stilleri ve Etik Algı Arasındaki İlişki: Üniversite Öğrencileri Üzerine Bir Uygulama, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• OFLAR Yakup (2010). İlköğretim Okulu Öğretmenlerinin Düşünme Stilleri, Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi, Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İlköğretim Anabilim dalı, Bolu.
• ÖZÇELİK Ayhan (2011). Fen ve Teknoloji Öğretmenlerinin Ölçme ve Değerlendirme Araçlarını Kullanma Sıklıkları ve Karşılaştıkları Sorunlar, Yüksek Lisans Tezi, Dicle Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Diyarbakır.
• ÖZDEN Yüksel (1997). Öğrenme ve Öğretme, Ankara: PegemA Yayınları.
• ÖZSEVGEÇ Tuncay, ÇEPNİ Salih ve DEMİRCİOĞLU Gökhan (2004). Fen Bilgisi Öğretmenlerin Ölçme-Değerlendirme Okur-Yazarlık Düzeyleri, VI. Ulusal Fen Bilimleri ve Matematik Eğitimi Kongresi, Marmara Üniversitesi, İstanbul.
• PALUT Birsen (2003). İlköğretim Birinci ve İkinci Kademe Öğretmenlerinin Kişisel Ve Öğretmen Rolündeki Düşünme Stillerinin İncelenmesi, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• PULLU Serkan (2008). Sınıf Öğretmenlerinin İlköğretim Programlarındaki Ölçme ve Değerlendirmeye Yönelik Görüşleri ve Uygulamaları. Yüksek Lisans Tezi, Fırat Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Elazığ.
• STERNBERG Robert J. (1988). The Triarchicmind: A new Theory Of Human Intelligence, New York: Viking
• STERNBERG Robert J. (1990). Thinking styles: Keys to understanding student performance, Phi Delta Kappan, N. 71, p. 366–371.
• STERNBERG Robert J. (1994). ―Allowing For Thinking Styles‖, Educational Leadership, V. 52, N. 3, p. 36- 40.
• STERNBERG Robert J. (1997). Thinking Style, New York: Cambridge University Press.
• STERNBERG Robert J. & WAGNER Richard K. (1992). Thinking Styles Inventory: Unpublished Test. New Haven, CT: Yale University.
• STERNBERG Robert J. & GRIGORENKO Elena L. (1997). ―Are Cognitive Styles Still in Style?‖ American Psychologist, N. 52, p. 700-712.
• STERNBERG Robert J. & ZHANG Li Fang (2001). Thinking Styles Across Cultures: Their Relationships With Student Learning. Perspectives on Thinking, Learning, andCognitive Styles, London: Lawrence Erlbaum Assocıates, Publıshers, p. 197-225.
• SÜNBÜL Ali Murat (2004). ―Düşünme Stilleri Ölçeğinin Geçerlik ve Güvenirliği‖, Eğitim ve Bilim Dergisi, C. 29, S. 132, s. 25-42.
• TEKİN Halil (2004). Eğitimde Ölçme ve Değerlendirme. Ankara: Yargı Yayınevi.
• ZHANG Li Fang (2002). ―Thinking Styles: Their Relationship With Modes Of Thinking And Academic Perfofmance‖, Educational Psychology, V. 22, N. 3, p. 331-348.
• ZHANG Li Fang (2003). ―Contributions of Thinking Styles to Critical Thinking Dispositions, The Journal of Psychology‖, V. 137, p., 517-544.
• ZHANG Li Fang (2004). ―Revisiting The Predictive Power Of Thinking Styles For Academic Performance‖, The Journal Of Psychology, N. 138, p. 351–370.
• ZHANG Li Fang (2007). ―Intellectual Styles And Academic Achievement Among Senior Secondary School Students in Rural China‖,Educational Psychology, V. 27, N. 5, p. 675-692.
• ZHANG Li Fang & HUANG Jiafen Adrian . (2001). ―Thinking Styles And the Five-Factor Model Of Personality‖ , European Journal of Personality, N. 15, p.465-476.
• ZHANG Li Fang & STERNBERG Robert J. (2000). ―Are Learning Approaches And Thinking Styles Related? A Study İn Two Chinese Populations‖, The Journal of Psychology, V. 134, N. 5, p. 469–489.
• ZHANG Li Fang & STERNBERG Robert J. (2002). ―Thinking Styles and Teachers‘ Characteristics‖, International Journal of Psychology, V. 37, N. 1, p. 3-12.
• ZHANG Li Fang & STERNBERG Robert J. (2005). ―Styles Of Thinking As a Basis Of Differentiated Instruction‖, Theory Into Practice, V. 44, N. 3, p. 245 -253.
• The Investigation of Relationship between Elementary School Teachers‟ Thinking Styles and Assessment-Evaluation Methods Nurseval Özbaş iv , ġafak Uluçınar Sağır v The aim of this study is to examine elementary class teachers' thinking styles, assessment and evaluation methods they use and to determine the correlation between these methods and thinking styles. The study has been conducted in 2012-2013 academic year on 375 class teachers who work in Amasya. The correlational survey method was used in this study. The data have been collected with Thinking Styles Scale which was developed by Stanberg-Wagner (1992) and whose validity and reliability studies were conducted by Buluş (2006) and personal data form and assessment-evaluation methods inventory which developed by researchers. The results gathered from the thinking styles scale indicate that the class teachers get the highest scores from executive, legislative and hierarchic thinking styles, and they get the lowest scores from conservative, global and local thinking styles. A significant difference has not been detected in thinking styles in terms of gender, seniority and branch. Moreover, the class teachers tend to use multiple-choice, short-answer, open ended and gap filling questions. The ones at least or never used were identified as being diary, structured grid and diagnostic branched tree. While there is not any significant relation between these assessment -evaluation methods and liberal and conservative thinking styles, there is meaningful relation between other thinking styles and various assessment–evaluation methods.
• The data gathered by the thinking styles scale suggest that teachers get the highest scores from the hierarchic ( =26,82), execution( =26,00), and legislation ( =25,87) thinking styles and they get lower scores from the conservative ( =17,54), local ( =20,28), and global ( =20,52) thinking styles. It has been revealed that teachers work in a plan, a certain order and a creative manner, and in accordance with the rules, they avoid traditional understanding and they do not like dealing with abstract and detailed works. It has been found out that teachers' thinking styles do not differ according to the gender (t 373 =-1,24; p>0.05). Teachers' thinking styles also don‘t differ according to their branches (t 373 =-0,665; p>0.05) and seniorities (F 6-368 =0,51; p=0,79>0,05). These findings support the literature. When we examine the assessment-evaluation methods that class teachers use, it is seen that they generally prefer to use multiple choice, short answer open ended and gap filling questions. These methods are traditional. This result is in parallel with the related literature. Among the alternative assessment- evaluation methods, structured grid, diagnostic branched tree, puzzle and interview have been found to be the less used methods. The studies of Güven and Eskitürk (2007) and Pullu (2008) indicate that teachers may not know these alternative methods and may have some problems in the process of preparing, implementing or scoring and therefore, they don‘t prefer to use them.
• When the assessment-evaluation methods the class teachers use are examined according to the thinking styles it has been found out that multiple choice, gap filling and short answer open ended questions are mostly used by all the thinking styles, and diagnostic branched tree and puzzle are underused. The levels of assessment-evaluation methods use have not varied according to thinking style. Although the individuals may have different thinking styles they prefer to use similar methods predominantly. Different studies may be conducted on the importance of thinking styles and how they can be developed for teachers. Alternative assessment-evaluation methods can be introduced to teachers as an in-service teacher training program and they can be encouraged to use these techniques. Keywords: Thinking styles, elementary class teacher, assessment-evaluation methods.