Fen Bilimleri Öğretmen Adaylarının Okul Deneyimi ve Öğretmenlik Uygulaması Derslerine İlişkin Görüşlerinin Etkinlik Kuramına Göre İncelenmesi

Yıl 2017, Cilt: 36 Sayı: 1, 175 - 194, 13.06.2017

Meryem Selvi , Mustafa Doğru , Tuna Gencosman , Dilara Saka

Öz

Bu araştırmada Fen bilimleri öğretmen adaylarının Okul Deneyimi ve Öğretmenlik Uygulaması derslerine ilişkin görüşleri; içinde bulundukları bağlam/ortamla ele alınarak Etkinlik Kuramı çerçevesinde ortaya konması amaçlanmıştır. Çalışma, Okul Deneyimi ve Öğretmenlik Uygulaması derslerini bir etkinlik bağlamında nasıl geçirdiklerini derinlemesine incelemek amacıyla yapılmış nitel bir çalışmadır. 28 Fen Bilgisi öğretmen adayının Okul Deneyimi ve Öğretmenlik Uygulaması derslerine yönelik görüşleri yarı yapılandırılmış görüşme formu ile tespit edilmiştir. Veri analizi süreci, içerik analizinin kategorisel analiz tekniğine uygun olarak gerçekleştirilmiştir. Etkinlik Kuramı merkeze alınarak yapılan analiz sürecindeki ölçütler önceden belirlenmiş, veriler bu ölçütlere göre kodlanmış, her bir kategorinin hangi sıklıkla tekrar ettiği bulunmuş, elde edilen temalar Etkinlik Sistemi şeması üzerinde gösterilmiş ve bulgular çalışmanın alt problemleri çerçevesinde yorumlanmıştır. Araştırmanın bulgularından elde edilen sonuçlara göre; etkinlik sistemindeki öznenin özellikleri, amaçları, amaca ulaşılmasında arabuluculuğu sağlayan araçlar, eylem ve etkileşimleri sağlayan kurallar, katılımcıların rol ve sorumlulukları ve ilgili çıktılar değişkenlik göstermektedir. Bu farklılıklar arasındaki çelişkiler tespit edilmiş, uygulamaya yönelik öneriler sunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Fen bilgisi öğretmen adayları, Okul deneyimi, Öğretmenlik uygulaması, Etkinlik kuramı

Kaynakça

• Aksu, M. B., Demirtaş, H. (2006). Öğretmen Adaylarının Okul Deneyimi II Dersine İlişkin Görüşleri (İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Örneği). İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 7(11), 3-21.
• Alakuş, A.O., Mercin L. “Güzel Sanatlar Eğitimi Bölümlerindeki Öğretmen Adaylarının Okul Deneyimi-II Dersi Uygulamasında Karşılaştıkları Sorunlar ve Uygulamanın Etkililiğine Yönelik Önerileri”, EGİTEK 2005, V. Uluslararası Eğitim Teknolojileri Sempozyumu, Sakarya Üniversitesi 21-23 Eylül 2005, s. 375-380.
• Altıntaş, S., Görgen, İ. (2014). Sınıf Öğretmeni Adaylarının Öğretmenlik Uygulaması Üzerine Görüşleri (Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Örneği). Electronic Turkish Studies, 9(8),197-208.
• Azar, A. (2003). Okul Deneyimi ve Öğretmenlik Uygulaması Derslerine İlişkin Görüşlerinin Yansımaları. Milli Eğitim Dergisi, 159. 04.04.2014 tarihinde http://dhgm.meb.gov.tr/ yayimlar/dergiler/Milli_Egitim_Dergisi/159/azar.htm adresinden indirilmiştir.
• Baştürk, S. (2009). Öğretmenlik Uygulaması Dersinin Öğretmen Adaylarının Görüşlerine Göre İncelenmesi. İlköğretim Online, 8(2), 439-456.
• Bilgin, N. (2006). Sosyal bilimlerde içerik analizi: Teknikler ve örnek çalışmalar. Ankara: Siyasal Kitabevi.
• Biller, Karlheinz. (1997) “Sosyal Felsefeci olarak 21. Yüzyılın Öğretmenleri” Uluslararası Dünya Öğretmen Eğitimi Konferansı, Milli Eğitim Basımevi. Ankara.s.51.
• Calderhead, James (1997). “Öğretmenlerin Uzmanlığının Tanınması ve Geliştirilebilmesi” Uluslararası Dünya Öğretmen Eğitimi Konferansı, Milli Eğitim Basımevi. Ankara.s.21.
• Canbazoğlu, S. (2008). Fen Bilgisi Öğretmen Adaylarının Maddenin Tanecikli Yapısı Ünitesine İlişkin Pedagojik Alan Bilgilerinin Değerlendirilmesi. Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Can, H. (2015). Sources of Teaching Efficacy Beliefs in Pre-service Science Teachers. İlköğretim Online, 14(1), 333-348.
• Ceylan, T., Akkuş, Z. (2007). Okul Deneyimi II Uygulamalarının Öğretmen Adayları Üzerinde Yarattığı Davranış Değişiklikleri. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9(1), 213-226.
• Çelikten, M., Şanal, M., & Yeni, Y. (2005). Öğretmenlik Mesleği ve Özellikleri. Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 19(2), 207-237.
• Demiraslan, Y., Koçak-Usluel, Y. (2006). Bilgi ve İletişim Teknolojilerinin Öğrenme-Öğretme Sürecine Entegrasyonunun Etkinlik Kuramı’na Göre İncelenmesi. Eğitim Araştırmaları Dergisi, 23, 38-49.
• Dursun, Ö. Ö. ve Kuzu, A. (2008). Öğretmenlik Uygulaması Dersinde Yaşanan Sorunlara Yönelik Öğretmen Adayı ve Öğretim Elemanı Görüşleri, Selçuk Üniversitesi Ahmet Keleşoğlu Eğitim Fakültesi Dergisi, (25), 159 -178.
• Engeström, Y. (2001). Expansive Learning At Work: Toward An Activity Theoretical Reconceptualization. Journal of Education and Work, 14(1), 133-156.
• Engeström, Y. (1987). Learning by Expanding: An Activity-Theoretical Approach to Developmental Research. Helsinki: Orienta-Konsultit.
• Gibson, S.& Dembo, M. (1984). Teacher Efficacy: A Construct Validation. Journal of Education Psychology, 76, 569-582.
• Görgen, İ., Çokçalışkan, H., Korkut, Ü. (2013). Öğretmenlik Uygulaması Dersinin Öğretmen Adayları, Uygulama Öğretmenleri Ve Uygulama Öğretim Üyeleri Açısından İşlevselliği. Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (28), 56-73.
• Graham, S., Harris, K. R., Fink, B. & McArthur, C. A. (2001). Teacher Efficacy in Writing: A Construct Validation With Primary Grade Teachers. Scientific Studies of Reading, 5(2), 177-203.
• Güzel, H., Berber, N. C. ve Oral, İ. (2010). Eğitim Fakültesi Uygulama Okulları İşbirliği Programında Görevli Öğretmenlerin ve Öğretim Elemanlarının Öğretmenlik Uygulamasına Yönelik Görüşleri. Kastamonu Eğitim Fakültesi Dergisi, 18 (1), 19-36.
• Henson, R. K. (2001). Relationships Between Preservice Teachers’ Self-Efficacy, Task Analysis, and Classroom Management Beliefs. Paper presented at the Annual Meeting of the Southwest Educational Research Association, New Orleans, LA.
• Karaca, E. (2008). Eğitimde Kalite Arayışları ve Eğitim Fakültelerinin Yeniden Yapılandırılması. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (21),61-80.
• Kavas, A. B., Bugay, A. (2009). Öğretmen Adaylarının Hizmet Öncesi Eğitimlerinde Gördükleri Eksiklikler ve Çözüm Önerileri 1. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 25(25), 13-21.
• Kocadere, S.A., Aşkar, P. (2013). Okul Uygulamaları Derslerine İlişkin Görüşlerin İncelenmesi Ve Bir Uygulama Modeli Önerisi, Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 28(2), 27-43.
• Merriam, S. B. (2013). Nitel Araştırma. Desen ve Uygulama İçin Bir Rehber, (Çeviri Editörü, Selahattin Turan), Ankara: Nobel Yayıncılık.
• Nayır, F., Çınkır, Ş. (2015). Uygulama Öğretmenleri, Yöneticileri ve Pedagojik Formasyon Öğrencilerinin Okullarda Öğretmenlik Uygulamasında Karşılaştıkları Sorunlar ve Çözüm Önerileri. International Journal of Curriculum and Instructional Studies, 4(7), 72-86.
• Ng, W., Nicholas, H., &, Alan W. (2010). School Experience Influences on Pre-Service Teachers’ Evolving Beliefs About Effective Teaching. Teaching and Teacher Education, 26, 278-289.
• ÖYEGM (2008). Öğretmen Yetiştirme ve Eğitimi Genel Müdürlüğü. Fen ve Teknoloji Öğretmeni Özel Alan Yeterlikleri. Ankara: Milli Eğitim Bakanlığı http://otmg.meb.gov.tr/alanfen.html adresinden, 2 Ekim 2013 tarihinde alınmıştır.
• Özçelik, N. (2012). Yabancı Dil Öğretmen Adaylarının Okul Deneyimi ve Öğretmenlik Uygulaması Dersine İlişkin Görüşleri. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 32(2),512-536.
• Özkılıç, R., Bilgin, A., Kartal, H. (2008). Öğretmenlik Uygulaması Dersinin Öğretmen Adaylarının Görüşlerine Göre Değerlendirilmesi. İlköğretim Online, 7(3), 726-737.
• Power, A., Clarke, M., Hine, A. (2002, February). The internship: A Journey of Professional Learning Through Reflection. In Challenging Futures Conference, University of New England, Armidale, Australia.
• Saracaloğlu, A. S., Yılmaz, S., Çöğmen, S., Şahin, Ü. (2011). Sınıf Öğretmeni Adaylarının Okul Deneyimi Dersine İlişkin Görüşleri. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, Sayı 22, 15-32.
• Sinclair, C. (1997). Redefining The Role of The University Lecturer in School‐Based Teacher Education. Asia‐Pacific Journal of Teacher Education, 25(3), 309-324.
• Şişman, M., Acat, M. B. (2003). Öğretmenlik Uygulaması Çalışmalarının Öğretmenlik Mesleğinin Algılanmasındaki Etkisi. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 13(1), 235-250.
• Taşdere, A. (2014). Sınıf Öğretmen Adaylarının Öğretmenlik Uygulaması Dersine Yönelik Yaşadıkları Sorunlar Ve Çözüm Önerileri. Electronic Turkish Studies, 9(2), 1477-1497.
• Veal, W. R., Tippins, D. J., Bell, J. (1999). The Evolution of Pedagogical Content Knowledge in Prospective Secondary Physics Teachers. ERIC Number: ED443719.
• Viechnicki, Karen (1997) “Öğrenci Dosyalarının Değerlendirilmesinin Öğretmenin Sınıf İçi Etkinliklerine Olan Etkisi” (Çeviren: Gökçe, E.) A.Ü. Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi Cilt 28, sayı 2 s.351.
• Velthuis, C., Fisser, P., & Pieters, J. (2014). Teacher Training and Pre-Service Primary Teachers’ Self-Efficacy For Science Teaching. Journal of Science Teacher Education, 25(4), 445-464.
• Woolfolk, A. E. & Hoy, W. K. (1990). Prospective Teachers’ Sense of Efficacy and Beliefs About Control. Journal of Educational Psychology, 82(1), 81-91.
• Yapıcı, Ş., Yapıcı, M. (2004). Öğretmen Adaylarının Okul Deneyimi I Dersine İlişkin Görüşleri. İlköğretim Online, 3 (2), 54-59.
• YÖK (Yüksek Öğretim Kurulu) (1998). İlköğretim Fen Öğretimi. YÖK-Dünya Bankası Milli Eğitimi Geliştirme Projesi Hizmet Öncesi Öğretmen Eğitimi, Ankara. 5 Mart 2015 tarihinde http://www.yok.gov.tr/documents/10279/49665/fen_bilgisi/f385bc78-22df-497d-bfca-7aee80c75c22. sayfasından erişilmiştir.