Ortaöğretim 9. Sınıf Öğrencilerinin Okulda Dışlanmışlık Düzeylerinin Çeşitli Değişkenlere Göre İncelenmesi

Yıl 2017, Cilt: 36 Sayı: 2, 45 - 58, 30.10.2017

Nadir Çeliköz , Azmi Türkan

Öz

Bu çalışma, ortaöğretim dokuzuncu sınıf öğrencilerinin okulda dışlanmışlık düzeylerinin çeşitli değişkenlere göre incelenmesi amaçlanmaktadır. Çalışma farklı veriler arasındaki ilişkiyi ortaya koymayı amaçladığından, nicel bir çalışma olup ilişkisel araştırma desenindedir. Çalışma grubunu, Güneydoğu Anadolu Bölgesinde bulunan üç devlet okulunda, 2014-2015 akademik yılı bahar döneminde ortaöğretim 9. sınıf öğrencilerinden 101’i erkek 112’si kız olmak üzere 213 kişi oluşturmuştur. Çalışma kapsamında ortaöğretim 9. sınıf öğrencilerin dışlanmışlık düzeylerini tespit etmek için “Okulda Dışlanmışlık Ölçeği” kullanılmıştır. Ayrıca öğrencilerin akademik başarılarını tespit etmek için herhangi bir ölçme aracı kullanılmamış, öğrencilerin güz dönemi not ortalamaları esas alınmıştır. Elde edilen veriler, Sosyal Bilimler İçin İstatistiksel Programı (SPSS.20) ile analiz edilmiştir. Araştırma kapsamında yapılan istatistiksel analizler sonucunda dokuzuncu sınıf öğrencilerinin cinsiyet, başka okuldan nakil olma durumu ve aile gelir durumu değişkenlerine göre bir farklılaşma göstermediği tespit edilmiştir. Katılımcıların okulda dışlanmışlık düzeyleri ile akademik başarıları arasındaki ilişkiyi tespit etmek için korelasyon katsayıları incelenmiştir. Yapılan istatistiksel işlemler sonucunda dışlanmışlık düzeyleri akademik başarıları arasında anlamlı bir ilişki bulunamamıştır (r=0,01). Ayrıca akademik başarı ile dışlanmışlık bireysel boyut (r=0,01) sosyal boyut (r=-0,06 ) anlamlı bir ilişki rastlanmamıştır.

Anahtar Kelimeler

Dışlanmışlık, Ortaöğretim, Okulda dışlanma

Kaynakça

• Adaman F. ve Keyder Ç., (2005), Türkiye’de Büyük Kentlerin Gecekondu ve Çöküntü Mahallelerinde Yaşanan Yoksulluk Ve Sosyal Dışlanma, Türkiye Raporu: (Erişim tarihi: 25.11.2008)
• Adaman, F. ve Ardic, O.P., (2008), Social exclusion in the slum areas of large cities in Turkey. New Perspectives on Turkey 38(1), 29-60.
• Adelabu, D. H. (2007). Time perspective and school membership as correlates to academic achievement among African American adolescents. Adolescence-San Dıego-, 42(167), 525.
• Anderman, E. M. (2002). School effects on psychological outcomes during adolescence. Journal of Educational Psychology, 94(4), 795.
• Arslan, G. (2016). Lise Öğrencilerinde Reddedilmişlik Duygusu, Akademik Başarı, Akademik Yeterlik ve Eğitimsel Amaçlar Arasındaki İlişki. EĞİTİM VE BİLİM, 41(183).
• Babakhani, N. (2014). Perception of class and sense of school belonging and self-regulated learning: A causal model. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 116, 1477-1482.
• Barro, Robart and Xavier Sala-i-Martin. (1995). Economic Growth. New York: McGraw Hill.
• Behrman, J.R., Gaviria, A. ve Székely. M., (2003), Who’s in and who’s out? Social exclusion in Latin America. Washington D.C.: The Inter-American Development Bank.
• Booker, K. C. (2006). School belonging and the African American adolescent: What do we know and where should we go?. The High School Journal, 89(4), 1-7.
• Büyüköztürk, Ş. (2002). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı. Ankara: PegemA Yayıncılık.
• Capps, M. A. (2003). Characteristics of a sense of belonging and its relationship to academic achievement of students in selected middle schools in region IV and VI educational service centers. Unpublished doctoral dissertation, A&M University, Texas.
• Catanese, K. R. ve Tice, D. M. (2005). The effect of rejection on anti-social behaviors: Social exclusion produces aggressive behaviors. K.D.
• Williams, J. P., Forgas, & W. Von Hippel (Ed.) The social outcast: Ostracism, social exclusion, rejection, and bullying. (s.297-305). New York: Psychology Press.
• Creswell, J. (2012). Educational Research: Planning, Conducting, and Evaluatin Quantitative and Qualitative Research. Saddle River, NJ: Prentice Hall.
• Cueto, S., Guerrero, G., Sumimaru, C., & Zevallos, A. M. (2010). Sense of belonging and transition to high schools in Peru. International Journal of Educational Development, 30, 277–287
• Çetin, B.. ve Türkan, A.(2013). Okulda Dışlanmışlık Ölçeği Geliştirme Çalışması, International Educational Technology Conference-2013 Kuala Lumpur /Malaysia
• DeWall, C. N. ve Baumeister, R. F. (2006). Alone but feeling no pain: Effects of social exclusion on physical pain tolerance and pain threshold, affective forecasting, and interpersonal empathy. Journal of Personality and Social Psychology, 91, 1-15.
• Ferris, D. L., Brown, D. J., Beryy, J. W. ve Lian, H. (2008). The development and validation of the workplace ostracism scale. Journal of Applied Psychology, 93, 1348-1366.
• Karasar, N. (2000). Bilimsel araştırma yöntemi. Ankara: Nobel yayıncılık.
• Koçal, V. (2014), "Kentsel tarihin turizm potansiyeli bakımından değerlendirilmesi bağlamında çok kültürlü geçmiş ve medeniyetler arası iletişim ilişkisi: Mardin ve Diyarbakır örnekleri", III. Disiplinlerarası turizm araştırmaları kongresi, 4-5 Nisan 2014, Adnan Menderes Üniversitesi, Bildiri Kitabı ss. 12-22.
• Kolaç, E. (2010). Hacı Bektaş Velî Mevlana ve Yunus Felsefesiyle Türkçe Derslerinde Değerler ve Hoşgörü Eğitimi. Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Veli Araştırma Dergisi, (55).
• Küçük, S. (2011). Kültürler arası öğrenme üzerine bir kavram-model denemesi ve Türkçe ders kitapları. Türklük Bilimi Araştırmaları, 29(29), 227-260.
• Leary, M. R. (2005). Varieties of interpersonal rejection. K. D. Williams, J. P. Forgas and W. Von Hippel, (Ed.) The social outcast: Ostracism, social exclusion, rejection,and bullying (s.35-52). New York: Psychology Press.
• Levitas, R., Pantazis, C., Fahmy, E., Gordon, D., Lloyd, E. ve Patsios D. (2007), “Survey Analyses of Social Exclusion”, Department the multı-dımensıonal analysıs of socıal exclusıon, s: 55-80.
• Marshall, J.ve Calderón, V.(2006) Conclusions, Social Exclusion in Educationin Latin America and the Caribbean, s: 27
• Oaten, M., Williams, K.D., Jones, A. ve Zadro, L. (2008). The effects of ostracism on selfregulation in the socially anxious, Journal of Social and Clinical Psychology, 27, 471-504.
• Oral, T. (2012). Ergenlerde Kimlik Statülerinin Başarı Amaç Yönelimlerini Yordamadaki Rolü. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Pamukkale Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Oral, V. (2007). İlköğretim 5. sınıf öğrencilerinin arkadaşlarına ilişkin düşüncelerinin sosyometrik statü ve akademik başarı açısından incelenmesi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Çukurova Üniversitesi, Adana.
• Ören, N. ve Gençdoğan, B. (2007). “Lise Öğrencilerinin Depresyon Düzeylerinin Bazı Değişkenlere Göre İncelenmesi” Kastamonu Eğitim Dergisi, 15 (1): 85-92.
• Özbek Sönmez, E.İ. (2001). Yapısal dönüşümler sürecinde toplumsal dışlanmışlıkların oluşumu-İzmir tarihi kent merkezi geçiş alanı örneği. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Şehir Planlama Anabilim Dalı, İzmir.
• Özgök, A. (2013). Ortaokul öğrencilerinde okula aidiyet duygusunun arkadaşlara bağlılık düzeyinin ve empatik sınıf atmosferi algısının incelenmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.
• Pittman, L. D. ve Richmond, A. (2007). Academic and psychological functioning in late adolescence: The importance of school belonging. The Journal of Experimental Education, 75(4), 270-290.
• Popkewitz, T., Lindblad, S., 2000. Educational governance and social inclusion and exclusion: some conceptual difficulties and problems in policy and research. Discourse: Studies in the Cultural Politics of Education 21 (1), 5–43.
• Pursley, M.B. (2002). Changes in personal characteristics of Mexican-American high school graduates and dropouts during the transition from junior high to high school. Yayınlanmamış Doktora Tezi. Texas Tech Üniversitesi.
• Silver, H., (1994). “Social exclusion and social solidarty: Three paradigns”, İnternational Labour Review, Vol.133 N 5-6, s 532.
• Şahin, D. N. (2008). Psikolojik Dışlanma Ölçeğinin geliştirme çalışması 15. Ulusal Psikoloji Kongresi, 3-5 Eylül 2008, İstanbul Üniversitesi, İstanbul.
• Şimşek, H., & Şahin, S. (2012). İlköğretim ikinci kademe öğrencilerinde okulu bırakma eğilimi ve nedenleri (Şanlıurfa İli Örneği). Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi.
• Twenge, J. M. ve Baumeister, R. F. (2005). Social exclusion increases aggression and self defeating behavior while reducing intelligent thought and prosocial behavior. D. Abrams, M. A. Hogg, & J. M. Markues, (Ed.). The social psychology of inclusion and exclusion (s. 25-46). New York: Psychology Press
• Wang, L. (2011)Social exclusion and inequality in higher education in China: A capability perspective, International Journal of Educational Development 31, S; 277–286
• Williams, K. D. (2007). “Ostracism.” Annual Review of Psychology, 58, 425-452.
• Yorğun, A. (2014). Lise Öğrencilerinde Okul Terki Riskinin İncelenmesi. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Hacettepe Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Anabilim Dalı, Psikolojik Danışma ve Rehberlik Bilim Dalı, Ankara.