The Moderator Role of the Psychological Capital in the Effect of Leader-Member Exchange On Job Satisfaction and Intention to Leave

Yıl 2021, Cilt: 18 Sayı: 42, 5276 - 5313, 13.10.2021

Yasemin Büyükkaymakcı , Mustafa Sundu

https://doi.org/10.26466/opus.918842

Cited By: 3

Öz

This research aims to examine the effect of leader-member interaction on intention to quit and job satisfaction, and the role of psychological capital in this effect. The questionnaire, which was prepared using valid scales, was collected in 2019 during the master's thesis study. 45 of the questionnaire is in printed form, and the relevant people are informed one by one and filled out. 237 questionnaires were filled online via SurveyMonkey and Google/Docs. All results were analyzed and interpreted using SPSS program. As a result of the analyses and studies, it was revealed that the interaction between the leader and the members positively and negatively has an effect on the intention to quit and job satisfactionIt has been observed that the psychological capital of the member has a moderator role on the effect of leader member exchange on intention to leave, but psychological capital has no moderator role on the effect of leader member exchange on job satisfaction. For this reason, it suggested that measuring the psychological capital level of the employee will have significant results for organizations. When the results of analysis are examined, it is seen that leader member exchange has an effect on intention to leave and job satisfaction, which are two important elements for the organization. In addition, it has been revealed that the psychological capital levels of the employees are effective in the relationship between these two variables. Selecting the personnel considering this criterion will increase the efficiency of the organization and contribute to the human resources management policies.

Anahtar Kelimeler

Leader-Member Exchange, Job Satisfaction, Intention to Leave, Psychological Capital, HR

Lider-Üye Etkileşiminin İş Tatmini ve İşten Ayrılma Niyetine Etkisinde Psikolojik Sermayenin Düzenleyici Rolü

Öz

Bu araştırma ile lider-üye etkileşiminin iş tatmini ve işten ayrılma niyetine etkisi ile oluşan etkide psikolojik sermayenin düzenleyici rolü olup olmadığının incelenmesi amaçlanmıştır. Çalışmada nicel bir saha araştırması yapılmıştır. Geçerli ölçekler kullanılarak hazırlanmış olan anket, yüksek lisans tez çalışması esnasında 2019 yılında toplanmıştır. Anketin 45 adeti basılı form olarak, ilgililer tek tek bilgilendirilerek doldurulması sağlanmıştır. 237 adet anket ise SurveyMonkey ve Google/Docs uygulaması ile online olarak doldurulmuştur. Tüm sonuçlar SPSS programı kullanılarak analiz edilmiş ve yorumlanmıştır. Yapılan inceleme ve çalışmalar neticesinde lider üye etkileşiminin pozitif ve negatif olarak işten ayrılma niyeti ve iş tatmini üzerinde etkili olduğu ortaya çıkmıştır. Lider üye etkileşiminin işten ayrılma niyetine etkisinde, üyenin psikolojik sermayesinin düzenleyici etkisinin olduğu, ancak Lider üye etkileşiminin iş tatmine etkisinde ise psikolojik sermayenin düzenleyici etkisinin olmadığı görülmüştür. Bu nedenle çalışanın psikolojik sermaye düzeyinin ölçülmesinin örgütler için anlamlı sonuçlarının olacağı önerilmiştir. Analiz sonuçları incelendiğinde lider üye etkileşiminin örgüt için önemli iki unsur olan işten ayrılma niyeti ve iş tatmini üzerinde etkili olduğu görülmüştür. Ayrıca bu iki değişken arasındaki ilişkide çalışanların psikolojik sermaye düzeylerinin etkili olduğu ortaya çıkmıştır. Personellerin bu kıstas göz önüne alınarak seçilmesi organizasyonun etkinliğini artıracak ve insan kaynakları yönetimi politikalarına katkı sağlayacaktır.

Anahtar Kelimeler

Lider-Üye Etkileşimi, İş Tatmini, İşten Ayrılma Niyeti, Psikolojik Sermaye, İK

Kaynakça

• Agin, Ö. (2010). İşe bağlanma düzeyinin işten ayrılma niyeti üzerine etkileri. Yüksek Lisans Tezi. Kocaeli Üniversitesi, SBE, Kocaeli.
• Akgündüz, Y., Akdağ, G., Güler, O. ve Sünnetçioğlu, S. (2014). İşten ayrılma niyeti ve aşırı rol yükünün otel çalışanlarının sosyal aylaklık davranışlarına etkisi. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 16(4), 515–536.
• Arslantaş, C. C. (2007). Dönüşümcü liderliğin psikolojik güçlendirme ve örgütsel vatandaşlık davranışı üzerindeki etkisi. Amme İdaresi Dergisi, 40(4), 81–101.
• Bandura, A. (1977). Self-efficacy: Toward a unifying theory of behavioral change. Psychological Review, 84(2), 191–215.
• Bandura, A. (1982). Self-efficacy mechanism in human agency. American Psychologist, 37(2), 122–147.
• Bandura, A. (1993). Perceived self-efficacy in cognitive development and functioning. Educational Psychologist, 28(2), 117–148.
• Baş, T., Keskin, N. ve Mert, İ. S. (2010). Lider üye etkileşimi (lüe) modeli ve ölçme aracının türkçe de geçerlik ve güvenilirlik analizi. Ege Akademik Bakis (Ege Academic Review), 10(3), 1013–1039.
• Bingöl, D. (2001). İşletmelerde davranış. İstanbul: Beta.
• Clugston, M. (2000). The mediating effects of multidimensional commitment on job satisfaction and intent to leave. Journal of Organizational Behavior, 21(4), 477–486.
• Çelik Keleş, H. N. (2006). İş tatminin örgütsel bağlılık üzerindeki etkisine ilişkin ilaç üretim ve dağıtım firmalarında yapılan bir araştırma. Doktora Tezi. Selçuk Üniversitesi, SBE, Konya.
• Dattalo, P. (2008). Determining sample size: Balancing power, precision, and practicality. Oxford University Press.
• Dienesch, R. M. and Liden, R. C. (1986). Leader-member exchange model of leadership: A critique and further development. Academy of Management Review, 11(3), 618–634.
• Elmas, N. (2017). Örgütsel iletişim ve iş tatmini arasındaki ilişki. İstanbul Ticaret Üniversitesi Dış Ticaret Enstitüsü Working Paper Series.
• Eren, E. (1991). Yönetim ve organizasyon. İstanbul: İ.Ü. İşletme Fakültesi Yayınları.
• Eren, E. (2001). Yönetim ve organizasyon - çağdaş ve küresel yaklaşımlar. İstanbul: Beta.
• Erkuş, A. ve Fındıklı, M. A. (2013). Psikolojik sermayenin iş tatmini, iş performansı ve işten ayrılma niyeti üzerindeki etkisine yönelik bir araştırma. İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi, 42(2), 302–318.
• Gerstner, C. R. and Day, D. D. (1997). Meta-analytic review of leader–member exchange theory: correlates and construct issues. Journal of Applied Psychology, 82(6), 827–844.
• Greguras, G. J. and Ford, J. M. (2006). An examination of the multidimensionality of supervisor and subordinate perceptions of leader–member exchange. Journal of Occupational and Organizational Psychology, 79, 433–465.
• Hayes, Andrew F. 2018. Introduction to Mediation, Moderation, and Conditional Process Analysis: A Regression-Based Approach. Second. ed. Todd D. Little.
• Jarden, A. (2012). Positive psychologists on positive psychology: Ilona boniwell. International Journal of Wellbeing, 2(2), 119–124.
• Kim, S. S., Im, J. and Hwang, J. (2015). The effects of mentoring on role stress, job attitude and turnover ıntention in the hotel industry. International Journal of Hospitality Management, 48, 68–82.
• Liden, R. C. and Graen, G. (1980). Generalizability of the vertical dyad linkage model of leadership. Academy of Management Journal, 23(3), 451–465.
• Liden, R. C. and Maslyn, J. M. (1998). Multidimensionality of leader-member exchange: An empirical assessment through scale development. Journal of Management, 24(1), 43–72.
• Luthans, F. and Jensen, S. M. (2002). Hope: A new positive strength for human resource development. Human Resource Development Review, 1(3), 304–322.
• Luthans, F. and Youssef, C. M. (2004). Human, social, and now positive psychological capital management: Investing in people for competitive advantage. Organizational Dynamics, 33(2), 143–160.
• Luthans, F. (2002). Positive organizational behavior: developing and managing psychological strengths. Academy of Management Executive, 16(1), 57–75.
• Luthans, F., Avey, J. B., Avolio, B. J., Norman, S. M. and Combs, G. M. (2006). Psychological capital development: toward a micro-intervention brief introduction to psycap the input of hope development. Journal of Organizational Behaviour, 27, 387–393.
• Luthans, F., Avolio, B. J., Avey, J. B. and Norman, S. M. (2007). Positive psychological capital: Measurement and relationship with performance and satisfaction. Personnel Psychology, 60(2007), 541–572.
• Luthans, F., Luthans, K. W. and Luthans, B. C. (2004). Positive psychological capital: beyond human and social capital. Business Horizons, 47(1), 45–50.
• Luthans, F., Wyk, R. Van and Walumbwa, F. O. (2004). Recognition and development of hope for south african organizational leaders. Leadership & Organization Development Journal, 25(6), 512–527.
• Martin, H. J. and Shore, L. M. (1989). Job-satisfaction and organizational commitment in relation to work performance and turnover intentions. Human Relations, 42(7), 625–638.
• Martin, R., Thomas, G., Charles, K., Epitropaki, O. and McNamara, R. (2005). The role of leader-member exchanges in mediating the relationship between locus of control and work reactions. Journal of Occupational and Organizational Psychology, 78(1), 141–147.
• Mobley, W. H., Horner, S. O. and Hollingsworth, A. T. (1978). An evaluation of precursors of hospital employee turnover. Journal of Applied Psychology, 63(4), 408–414.
• Mobley, W.H. (1982). Employee turnover: Causes, consequences, and control. Addison-Wesley. Nunnally, J. C. (1994). Psychometric theory. New York: McGraw-Hill.
• Örücü, E. ve Özafşarlıoğlu, S. (2013). Örgütsel adaletin çalışanların işten ayrılma niyetine etkisi: Güney Afrika cumhuriyetinde bir uygulama. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 10(23), 335–358.
• Pajares, F. (2009). Toward a positive psychology of academic motivation: the role of self-efficacy beliefs. Handbook of positive psychology in schools. Routledge/Taylor & Francis Group.
• Poyraz, K. ve Kama, B. (2008). Algılanan iş güvencesinin, iş tatmini, örgütsel bağlılık ve işten ayrılma niyeti üzerindeki etkilerinin incelenmesi. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 13(2), 143–164.
• Rızaoğlu, B. ve Ayyıldız, T. (2008). Konaklama işletmelerinde örgüt kültürü ve iş tatmini: Didim örneği. Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi, 19(1), 7–20.
• Sabuncuoğlu, E. T. (2007). Egitim, örgütsel bağlılık ve işten ayrılma niyeti arasındaki ilişkilerin incelenmesi. Ege Academic Review, 7(2), 613–628.
• Sat, S. (2011). Örgütsel ve bireysel özellikler açısından iş doyumu ile tükenmişlik düzeyi arasındaki ilişki: Alanya’ da banka çalışanları üzerinde bir inceleme. Yüksek Lisans Tezi. Çukurova Üniversitesi SBE, Adana.
• Scandura, T. A., Graen, G. B. and Novak, M. A. (1986). When managers decide not to decide autocratically: An investigation of leader-member exchange and decision influence. Journal of Applied Psychology, 71(4), 579–584.
• Seligman, M. E. P. and Csikszentmihalyi, M. (2000). Positive psychology: An introduction. American Psychologist, 55(1), 5–14.
• Seligman, M. E. P., Rashid, T. and Parks, A. C. (2006). Positive psychotherapy. American Psychologist, 61(8), 774–788.
• Sönmezer, M. G. (2007). Milli Eğitim Bakanlığı’nda çalışan öğretmenler ile Milli Eğitim Bakanlığı’ndan emeklilik veya istifa nedeniyle özel eğitim kurumlarında çalışanların iş tatmin düzeylerinin karşılaştırmalı analizi. Doktora Tezi. İstanbul Üniversitesi, SBE, İstanbul.
• Sönmezer, M. G. ve Eryaman, M. Y. (2008). Kamu ve özel eğitim kurumlarında çalışan öğretmenlerin iş tatmin düzeylerinin karşılaştırılması. Eğitimde Kuram ve Uygulama, 4(2), 189–212.
• Sparrowe, R. T. and Liden, R. C. (1997). Process and structure in leader- member exchange. Academy of Management Review, 22(2), 522–552.
• Stajkovic, A. D. and Luthans, F. (1998). Self-efficacy and work-related performance: A meta-analysis. Psychological Bulletin, 142(2), 240–261.
• Sunar, S. (2016). Örgütsel adaletin iş tatmini ve işten ayrılma niyeti üzerindeki etkisine yönelik bankacılık sektöründe bir uygulama. Yüksek Lisans Tezi. Bahçeşehir Üniversitesi, SBE, İstanbul.
• Tabachnick, B. G. and Fidell, L. S. (2007). Using multivariate statistics. Boston: Pearson/Allyn & Bacon.
• Taşlıyan, M. (2007). Turizm ve seyahat sektöründe çalışanların iş tatmini ile müşterilerin memnuniyeti arasındaki ilişki: Kahramanmaraş’ta bir alan çalışması. Selçuk Üniversitesi Karaman İ.İ.B.F. Dergisi, 12(9), 185–195.
• Tekin, V.N. (2009). SPSS uygulamalı istatistik teknikleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Toker, B. (2007). Demografik değişkenlerin iş tatminine etkileri: İzmir’deki beş ve dört yıldızlı otellere yönelik bir uygulama. Doğuş Üniversitesi Dergisi, 8(1), 92–197.
• Uyguç, N. ve Çımrın, D. (2004). DEÜ araştırma ve uygulama hastanesi merkez laboratuvarı çalışanlarının örgüte bağlılıklarını ve işten ayrılma niyetlerini etkileyen faktörler. D.E.Ü.İ.İ.B.F. Dergisi, 19(1), 91–99.
• Ünlüsoy Dinçer, N. (2010). Hemşirelerin işyeri şiddetine maruz kalma durumları ile iş doyumları ve işten ayrılma eğilimleri. Doktora Tezi. Hacettepe Üniversitesi, SBE, Ankara.
• Van de Schoot, R. and Miocević, M. (2020). Small sample size solutions: A guide for applied researchers and practitioners. Taylor & Francis Group.
• Vecchio, R. and Gobdel, B. (1984). The vertical-dyad linkage model of leadership: Problems and prospects. Organizational Behavior And Human Performance, 34, 5–21.
• Verma, J. P. and Verma, P. (2020). Determining Sample Size and Power in Research Studies. Springer, Singapore.
• Walumbwa, F. O., Luthans, F., Avey, J. B. and Oke, A. (2011). Authentically leading groups: The mediating role of collective psychological capital and trust. Journal of Organizational Behavior, 32(1), 4–24.
• Wasti, S. ve Önder, Ç. (2002). İş güvencesi endeksi ve iş güvencesi memnuniyeti ölçeği: Güvenirlik ve geçerlik analizi. Yönetim Araştırmaları Dergisi, 2(1), 23–47.
• Werner, I. (1993). Liderlik ve yönetim. İstanbul: Rota Yayınları.
• Wright, T. A. and Cropanzano, R. (1998). Emotional exhaustion as a predictor of job performance and voluntary turnover. Journal of Applied Psychology, 83(3), 486–493.
• Youssef, C. M. and Luthans, F. F. (2009). An integrated model of psychological capital in the workplace. Oxford handbook of positive psychology and work. Oxford University Press.
• Zhao, Z. and Hou, J. (2009). The study on psychological capital development of intrapreneurial team. International Journal of Psychological Studies, 1(2), 35-40.