Farklı Engel Gruplarının İletişim Özellikleri ve Öğretmenlere Öneriler

Yıl 2006, Cilt: 7 Sayı: 02, 1 - 28, 01.03.2006

Pınar Ege

https://doi.org/10.1501/Ozlegt_0000000099

Öz

Anahtar Kelimeler

-

Farklı Engel Gruplarının İletişim Özellikleri ve Öğretmenlere Öneriler

Öz

Dil ve Konuşma (İletişim) Bozuklukları bireylerde tek başına bulunabildikleri gibi, işitme engeli, otizm, zihinsel engel gibi pek çok engel gurubunda da farklı biçimlerde görülürler. Özellikle okul öncesi ve ilköğretim sınıflarında engelli öğrencilerle karşılaşan öğretmenlerin, bu çocukların iletişim özelliklerini bilemedikleri ve onlara yardımcı olmak için neler yapabilecekleri konusunda yeterli donanıma sahip olmadıkları gözlenmektedir. Bu yazı, dilin ve konuşmanın temel unsurları hakkında bilgi verdikten sonra, farklı engel gruplarındaki öğrencilerin dil ve konuşmaları ile ilgili özelliklerini belirtip, öğretmenlere bu öğrencilerin iletişim becerilerinin desteklenmesi konusunda temel bilgiler sunmaktadır

Kaynakça

• Abbeduto, L. (1991) Development of verbal communication in persons with moderate to mild mental retardation, International Review of Research with Mental Retardation, 17, 91-115.
• Acarlar, F., Ege, P. ve Turan, F. (2002) Türk çocuklarında üstdil becerilerinin gelişimi ve okuma ile ilişkisi. Türk Psikoloji Dergisi, 17 (50), 63-73.
• American Psychiatric Association (1994). Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders, (4th. Edition). Washington, DC: Amerşican Psychiatric Association.
• American Speech, Language and Hearing Association (1982): Definitions: Communicative disorders and variations. Asha, 24, 949-950.
• Aram, D. M. (1997). Hyperlexia: Reading without meaning in young children. Topics in Language Disorders, 17 (3), 1-13.
• Biklen, D. (1990). Communication unbound: Autism and praxis. Harvard Educational Review, 60, 291-314.
• Biklen, D. Ve Schubert, A. (1991). New Words:the communication of students with autism. Remedial and Special Education, 12, 46-57.
• Blachman, B. (1994). Early literacy acquisition: The role of phonological awareness. G. Wallach ve K. Butler. (Eds.), Language Learning Disabilities in School-Aged Children and Adolescents (s. 253- 274). New York: Merrill
• Boodstein, O. (1995). A Handbook on Stuttering (5th ed.). San Diego, CA: Singular.
• Brook, S. ve Bowler, D. (1992). Autism by another name? Semantic and pragmatic impairments in children. Journal of Autism and Developmental Disorders, 22, 61-81.
• Brown, J. (1984). Examination of grammatical morphemes in the language of hard-of-hearing children. Volta Review, 86, 229-38.
• Chaney, C. (1994). Language development, metalinguistic skills and emergent literacy skilss in 3-year-old children in relation to social class. Applied Psycholinguistics, 15, 371-394.
• Chapman, R.S. (1997). Language development in children and adolescents with Down syndrome. Mental Retardation and Developmental Disabilities Research Reviews, 3, 307-312.
• Chapman, S.B., Watkins, R., Gustafson, C., Moore, S., Levin, H. Ve Kufera, J.A. (1997). Narrative discourse in childen with closed head injury, children with language impairment, and typically developing children. American Journal of Speech- Language Pathology, 6 (2) 66-76.
• Çeliker, Z.P. ve Ege, P. (2005). İşitme engellilerin konuşmalarının anlaşılabilirliğine etki eden faktörler. III. Ulusal Dil ve Konuşma Bozuklukları Kongresi bildirisi, Haziran, Ankara.
• Chapman, R.S., Schwartz, S.E. ve Kay-Rainin Bird, E. (1991). Language skills of children and adolescents with Down syndrome: I. Comprehension. Journal of Speech and Hearing Research, 34, 1106-1120.
• Davis,J., Elfenbein, J., Schum, R. ve Bentler, R. (1986). Effects on mild and moderate hearing impairments on language, educational and psychosocial behavior of children. Journal of Speech and Hearing Disorders, 51, 53-62.
• Easterbrooks, S. (1987). Speech/language intervention with school-aged gearing impaired children. In J. Alpiner ve P. McCarthy (eds). Rehabilitative Audiloogy: Children and Adults. Baltimore: Williams and Wikins.
• Ege, P. (1995 ). Çocuklarda ses bozuklukları: İlgi bekleyen bir konu. Özel Eğitim Dergisi, , 1 (5) Cilt 1, Sayı 5.
• Ege, P, Acarlar, F. ve Turan, F. (1998). Türkçe kazanımında yaş ve ortalama sözce uzunluğunun ilişkisi. Türk Psikoloji Dergisi, 13 (41), 19-33.
• Ege, P. Acarlar, F. ve Turan, F. (2004). Ankara Artikülasyon Testi. Ankara Üniversitesi Araştırma Fonu. Ankara.
• Ege, P. (2005a). Çocuklarda okuryazarlık gelişimi. S. Topbaş, (Ed). Dil ve Kavram Gelişimi. Ankara: Kök Yayıncılık.
• Ege, P. (2005b). Sözdizimsel ve biçimbilgisel gelişim. S. Topbaş, (ed.). Dil ve kavram gelişimi. Ankara: Kök yayıncılık.
• Furth, H. ve Youniss, J. (1971). Formal operations and language. Acomparison of deat and hearing adolescents. International journal of psychology, 6, 49-64.
• Gibbs, D. ve Cooper, E. (1989). The prevalance of communication disorders in students with learning disabilities. Journal of Learning Disabilities, 22, 60-63.
• Kamhi, A ve Johnston, J. (1982). Towards an understanding of retarded children’s linguistic deficiencies. Journal of Speech and Hearing Research, 25, 435-445.
• Kırcaali-İftar, G. (2003). Otistik özellik gösteren çocuklara iletişim becerilerinin kazandırılması. İstanbul:Ya-Pa.
• Konrot, A. (2003). İletişim yetersizliği olan çocuklar. A. Ataman (ed). Özel Gereksinimi Olan Çocuklar ve Özel Eğitime Giriş. Ankara: Gündüz Eğitim ve Yayıncılık.
• Kuder, S. J. (1997). Teaching students with language and communication disabilities. Boston: Allyn and Bacon.
• Owens, R.E., Metz, R.E. ve Haas, A. (2003). Introduction to communication disorders: A lifespan perspective. Boston: Allyn and Bacon.
• Özsoy, S. (2004). Türkçenin Yapısı I: Sesbilim. İstanbul: Boğaziçi Üniversitesi Yayınevi.
• Prizant, B. (1982). Gestalt language and Gestalt processing in Autism. Topics in Language Disorders, 3, 16-23.
• Quigley, S., Power, D. Ve Steinkamp, M. (1977). The language structure of deaf children. Volta Review, 79, 73-84.
• Rutter, M. (1983). Cognitive deficits inthe pathogenesis
• of autism. Journal of Child Psychology and
• Psychiatry, 14, 513-531.
• Tager-Flusberg, H., Calkins, S, Nolin, T., Baumberger, T., Anderson, M. ve Chadwick-Dias, A. A longitudinal study of language acquisition in Autistic and Down syndrome children. Journal of Autism and Developmental Disorders, 20, 1-21.
• Topbaş, S. (2005). Sesletim ve Sesbilgisi Testi. MEB, 4. Akşam Sanat Okulu Matbaası.
• Turan, F. ve Ege, P. (2003). Dil sorunu olan çocuklar için bütüncül dil yaklaşımı. Özel Eğitim Dergisi, 4 (1), 31-43.
• Volden, J. ve Lord, C. (1991). Neologisms and idiosyncratic language in autistic speakers. Journal of Autism and Developmental Disorders, 21, 109- 130.
• Weatherby, A. (1986).The ontogeny of communicative functions in autism. Journal of Autism and Developmental Disorders, 16, 295-316.
• Shames, G. H., Wiig, E. ve Secord, W. A. (1998). Human Communication Disorders: An Introduction. Boston: Allyn and Bacon.
• Weismar, S.E., Evans, J. Ve Hesketh, L.J. (1999). An examinatiın of verbal working memory capacity in children with specific language impairment. Journal of Speech, Language and Hearing Research, 39, 177-190.
• Wing, E. ve Attwood, A. (1987). Syndromes of autism and atypical development. DJ Cohen ve AM Donnelan (eds): Handbook of Autism and Pervasive Developmental Disorders. New York: John Wily and Sons.
• Yoshinago_Itano, C. (1986). Beyond the sentence level: What is in a hearing impaired child’s story? Topics in Language Disorders, 6, 71-83.