Anne-Babaların OSB Olan Çocuklarına Güvenlik Becerilerinin Öğretimine İlişkin Görüşleri ve Deneyimleri

Yıl 2024, Erken Görünüm, 1 - 19

Hatice Deniz Degirmenci , Seray Olçay , Ahmet Fidan , Elif Tekin İftar

https://doi.org/10.21565/ozelegitimdergisi.1506345

Öz

Giriş: Otizm spektrum bozukluğu (OSB) olan çocuklarda görülen sosyal etkileşim ve iletişimde yetersizlikler ile sınırlı ilgiler ve tekrarlayıcı davranışlar onları güvenlik risklerine karşı daha korumasız hale getirmektedir. Araştırmalar da OSB olan çocukların tipik gelişen çocuklara kıyasla güvenlik risklerine daha fazla maruz kaldığını göstermektedir. Bu araştırmanın amacı OSB olan çocuğa sahip anne-babaların güvenlik becerileri ve öğretimine ilişkin görüşlerini ve deneyimlerini belirlemektir.
Yöntem: Araştırma betimsel araştırma modeliyle desenlenmiştir. Katılımcılar ölçüt örnekleme, maksimum çeşitlilik örneklemesi ve kolay ulaşılabilir örnekleme ilkeleri benimsenerek belirlenmiştir. Araştırma kapsamında 43 anne-babadan yarı-yapılandırılmış görüşmeler aracılığı ile veri toplanmıştır ve veriler betimsel olarak analiz edilmiştir.
Bulgular: Katılımcıların yarısından çoğu güvenlik becerilerini çocuğun kendini korumayı öğrenmesi olarak tanımlamış; daha önce çocuklarının güvenliğini tehdit eden durumlarla karşılaştıkları ve çocuklarının güvenliğini sağlamak üzere tehlikeli durumları ulaşılmaz hale getirerek ya da kontrol altında tutarak önlem aldıklarını belirtmişledir. Katılımcıların önemli bir kısmı çocuklarına güvenlik becerilerinin öğretilebileceğini belirtirken yarısına yakını daha önce okulda güvenlik becerileri öğretimi yapılmadığını belirtmiştir. Katılımcıların büyük bir kısmı güvenlik becerisi öğretme deneyimleri olduğunu, öğretimi genellikle sözel açıklama ya da uyarıda bulunarak gerçekleştirdiklerini ve öğretim sırasında zorlandıklarını belirtmiştir.
Tartışma: Anne-babaların genel olarak güvenlik becerilerinin tanımına ve kapsamına ilişkin bilgilerinin, öğretime ilişkin deneyimlerinin ve görüşlerinin sınırlı olduğu görülmektedir. Bulgular genel olarak alan yazındaki bulgular ile tutarlık göstermektedir.
Sonuç: Bulgular anne-babaların güvenlik becerilerinin öğretimine gereken önemi yeterince vermediklerini ve çocuklarını güvenli tepkide bulunma ve kendilerini korumaya yönelik desteklemediklerini göstermektedir. OSB olan çocuğa sahip anne-babaların güvenlik becerilerine ilişkin farkındalıklarının, bilgilerinin ve öğretim becerilerinin geliştirilmesine gereksinim duyulmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Otizm spektrum bozukluğu, güvenlik becerileri, güvenlik riskleri, anne-babalar, etkili öğretim

Destekleyen Kurum

Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu (TÜBİTAK),

Proje Numarası

120K843

Teşekkür

Bu araştırmayı destekleyen Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu (TÜBİTAK)’ a ve proje bursiyeleri Barış Biçimli, Demet Tavukçu, Dinçer Saral, Gamze İnci ve Muharrem Koç’a teşekkür ederiz.

Parental Views and Experiences on the Instruction of Safety Skills to Children with ASD

Öz

Introduction: The problems in social interaction and communication, limited interest, and repetitive behavior observed in children with autism spectrum disorder (ASD) increase the vulnerability of these children to security risks. Research demonstrated that children with ASD are more vulnerable to security risks when compared to children with typical development. The present study aimed to determine the views and experiences of parents of children with ASD on safety skills and instruction of these skills.
Method: The study was designed with the descriptive model. Participants were assigned with the criterion sampling, maximum variation sampling, and convenience sampling methods. The study data were collected from 43 parents in semi-structured interviews and analyzed with the descriptive approach.
Findings: More than half of the participants described safety skills as learning the skills that would protect the child, and they previously experienced situations that threatened the safety of their children, and they had taken precautions to ensure the safety of their children by reducing the exposure of their children to dangerous situations or increasing surveillance. A significant number of the participants stated that safety skills could be instructed, while nearly half stated that the children were not instructed safety skills at school. Most participants stated that they had experience in the instruction of safety skills, they usually instructed these verbally or by warning their children, albeit the instruction was challenging.
Discussion: It was observed that parents' knowledge, teaching experience, and views on the definition and scope of safety skills were limited. The study findings were generally consistent with the findings reported in the literature.
Conclusion: The findings demonstrated that parents did not prioritize the instruction of safety skills and did not assist their children in safe responses and self-protection. The awareness, knowledge, and teaching skills of parents of children with ASD should be improved in terms of safety skills.

Anahtar Kelimeler

Autism spectrum disorder, safety skills, safety risks, parents, effective instruction

Proje Numarası

120K843

Kaynakça

• Değirmenci, H. D., Olçay, S., Fidan, A., & Tekin-İftar, E. (2024). Anne-babaların OSB olan çocuklarına güvenlik becerilerinin öğretimine ilişkin görüşleri ve deneyimleri. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, Erken Görünüm. https://doi.org/10.21565/ozelegitimdergisi.1506345