Evaluating the Perspectives of Teachers with Hearing-impaired Students on their Professional Competencies

Yıl 2024, Cilt: 25 Sayı: 1, 93 - 110, 01.03.2024

Özlem Aslan Bağcı , Hakan Sarı

https://doi.org/10.21565/ozelegitimdergisi.1153895

Öz

Introduction: Special education policy is based upon integration in Türkiye. Hence, the professional competencies of teachers working with hearing-impaired students in the field of hearing impairments have a prominent role in this policy. This study aims to identify the teacher needs for the teacher competency training program in hearing impairments to be developed for teachers of hearing-impaired students.
Method: Qualitative research design was adopted in this study, and the data were collected by semi-structured interview on the professional knowledge and skills teachers need while teaching hearing-impaired students at different levels (primary, secondary, and high school) in the central districts of Sakarya. The data were analyzed by content analysis.
Findings: Through the data, the main themes of knowledge about the hearing impaired, communication models and hearing aids, teaching methods and techniques, and academic and professional skills were unfolded.
Discussion: In the literature, there are many studies that reveal the necessity and importance of needs analysis in studies to determine and develop teacher competencies and research results that are consistent with the findings of this study.
Conclusion and Suggestions: As a result of this research, what teachers with hearing-impaired students state about the education of hearing impaired are as follows: Definitions, classification and developmental characteristics of hearing-impaired children, diagnosis and evaluation processes, educational approaches and program adaptation, individualized education program (IEP) development and implementation, material preparation and educational environments using technology, communication models, hearing aids and assistive technologies, environment adaptation and effective classroom management. In addition, it was found that teachers neither have sufficient knowledge about family education nor find themselves sufficient in issues regarding hearing-impaired students, so they wanted to receive training. Based on the study results, suggestions, such as supporting teachers with pre-service and in-service training and providing them with expert support, were made.

Anahtar Kelimeler

Education of the hearing impaired, teachers’ professional competencies, teacher training program, qualitative research, needs analysis, students with hearing impairment

İşitme Engelli Öğrencilerle Çalışan Öğretmenlerin Mesleki Yeterliliklerine Yönelik Görüşlerinin Değerlendirilmesi

Öz

Giriş: Ülkemizin özel eğitim politikası bütünleştirme yönündedir. Bu nedenle işitme engelli öğrencilerle çalışan öğretmenlerin işitme engelliler alanındaki mesleki yeterlilikleri ön plana çıkmaktadır. Bu araştırmanın amacı, işitme engelli öğrencilerle çalışan öğretmenlere yönelik geliştirilecek olan İşitme Engelliler Alanı Öğretmen Yeterlilik Eğitim Programı için öğretmen ihtiyaçlarını belirlemektir.
Yöntem: Araştırmada nitel araştırma deseni benimsenmiş ve yarı yapılandırılmış görüşme tekniğiyle veriler toplanmıştır. Sakarya ilinin merkez ilçelerinde farklı kademelerde (ilk - orta - lise) görev yapan işitme engelli öğrencisi olan öğretmenlerden, bu öğrencilerle çalışırken ihtiyaç duydukları mesleki bilgi ve becerilerle ilgili veri toplanmıştır. Veriler içerik analizi tekniğiyle analiz edilmiştir.
Bulgular: Elde edilen verilerden işitme engelliler temel alan bilgisi, iletişim modelleri ve işitme cihazları, öğretim yöntem ve teknikleri, akademik ve mesleki beceriler ana temalarına ulaşılmıştır.
Tartışma: Alanyazında öğretmen yeterliliklerini belirlemeye ve geliştirmeye yönelik çalışmalarda ihtiyaç analizinin gerekliliğini ve önemini ortaya koyan birçok çalışmaya ve bu araştırmanın bulguları ile benzerlik gösteren araştırma sonuçlarına rastlanmaktadır.
Sonuç ve Öneriler: Araştırmanın sonucunda, işitme engelli öğrencisi olan öğretmenler işitme engellilerin eğitimi ile ilgili; tanımlar, sınıflandırma ve işitme engelli çocukların gelişim özellikleri, tanılama ve değerlendirme süreçleri, eğitim yaklaşımları ve program uyarlama, Bireyselleştirilmiş Eğitim Programı (BEP) geliştirme ve uygulama, materyal hazırlama ve eğitim ortamlarında teknolojinin kullanımı, iletişim modelleri, işitme cihazları ve yardımcı teknolojiler, ortam uyarlama ve etkili sınıf yönetimi, aile eğitimi ile ilgili yeterli düzeyde bilgiye sahip olmadıklarını, aynı zamanda kendilerini bu konularda yeterli bulmadıklarını ve eğitim almak istediklerini ifade etmişlerdir. Öğretmenlerin hizmet öncesi ve hizmet içi eğitimlerle desteklenmesi, uzman desteğinin sunulması gibi çalışmanın sonuçlarıyla ilişkili önerilerde bulunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

işitme engellilerin eğitimi, öğretmen mesleki yeterlilikleri, öğretmen eğitim programı, nitel araştırma, ihtiyaç analizi, işitme engelli öğrenciler.

Kaynakça

• Al-Zoubi, S. M. & Abdel Rahman, M. S. B. (2011). The effects of a training program in improving instructional competencies for special education teachers in Jordan. Educational Research, 2(3), 1021-1030.
• Amoako, S. F. (2019). Sixty years of deaf education in Ghana (1957-2017). Journal of Communication Disords, Deaf Studies & Hearing Aids, 7(1), 1-11. doi:10.4172/2375-4427.1000191
• Aslan- Bağcı, (2009). İlköğretim Türkçe Dersi Programının İşitme Engelliler İlköğretim Okullarında (1. Kademede) Uygulanabilirliğinin Öğretmen Tutumlarına Göre Değerlendirilmesi. [Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Afyon Kocatepe Üniversitesi/Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Afyonkarahisar.
• Bağlama, B., Haksız, M. & Uzunboylu, H. (2018). Technologies used in education of hearing ımpaired ındividuals. International Journal of Emerging Technologies in Learning (iJET), 13(9), 53-63.
• Akar, H. (2017). Durum çalışması. (Eds: Saban, A. ve Ersoy, A.). Eğitimde Nitel Araştırma Desenleri. Ankara: Pegem Akademi.
• Aile Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı (2020). Engelli ve yaşlı istatistik bülteni Aralık, 2020. Ankara: Engelli Hizmetleri Genel Müdürlüğü Yayınları.
• Başbay, A. & Kağnıcı, Y. (2011). Çok kültürlü yeterlik algıları ölçeği: Bir ölçek geliştirme çalışması. Eğitim ve Bilim, 36, 199-212.
• Bural, B. (2020). Zihin engelli öğrencilerle çalışan öğretmenlerin öğretim yöntem ve teknikleri ile ilgili yeterlik düzeylerinin geliştirilmesinde uygulanan eğitim programının etkililiği. [Yayınlanmamış Doktora Tezi]. Necmettin Erbakan Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü Özel Eğitim Anabilim Dalı, Konya.
• Creswell, J. (2002). Educational research: Planning, conducting, and evaluating Quantitative and Qualitative research. Upper Saddle River, NJ: Merrill Prentice Hall.
• Çiftçi, E. (2009). İşitme engelli öğrenciler için hazırlanan bilgisayar destekli yazılı anlatım becerisi geliştirme materyalinin tasarımı, uygulanması ve değerlendirilmesi. [Yayınlanmamış Yüksek lisans tezi], KTÜ Fen Bilimleri Enstitüsü, Trabzon.
• Dammeyer, J. & Ohna, S. E. (2021). Changes in educational planning for deaf and hard of hearing children in scandinavia over the last three decades. Scandinavian Journal of Disability Research 23(1), 114–123. DOI: https://doi.org/10.16993/sjdr.680.
• Demir N. & Tiryaki, E. N. (2014). Ortaokulda Öğrenim Gören İşitme Engelli Öğrencilerin Okuduğunu Anlama Becerilerinin Çeşitli Değişkenler Açısından Değerlendirilmesi. Zeitschrift für die Welt der Türken, 6 (2), 9-24.
• Dere-Çiftçi, H. (2015). Özel eğitim merkezlerinde çalışan öğretmenlerin mesleki yetkinlik ve tükenmişlik düzeyleri arasındaki ilişkinin belirlenmesi. Mediterranean Journal of Humanities, 5(1), 221-241.
• Eker, A. (2020). Özel yetenekli öğrencilerin öğretmenlerinin mesleki yeterliklerini artırmaya yönelik geliştirilen öğretmen eğitimi programının etkililiği. [Yayınlanmamış Doktora Tezi]. Necmettin Erbakan Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü Özel Eğitim Anabilim Dalı, Konya. Enç, M. (1979). Üstün Beyin Gücü. Ankara: Ankara Üniversitesi Eğitim Fakültesi Yayınları, No:83.
• Fernández-Viáder, M. D. P. & Fuentes, M. (2004). Education of deaf students in Spain: Legal and educational politics developments. Journal of Deaf Studies and Deaf Education, 9(3), 327-332.
• Fisher, D., Frey, N. & Thousand, J. (2003). What do special educators need to know and be prepared to do for inclusive schooling to work?. Teacher Education and Special Education, 26(1), 42-50.
• Güleç-Aslan, Y. Özbey, F. Sola-Özgüç, C. & Cihan, H. (2014). Vaka araştırması: Özel eğitim alanında çalışan öğretmenlerin sorunları ve ihtiyaçları. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 7(31), 639-654. Gürgür, H., Akçamete, G. & Vuran, S. (2005). Teachers opinions about implementation of curriculum of elementary schools for children with hearing impairments. Eğitim Bilimleri ve Uygulama. Educational Sciences and Practice, 4(7), 69-91.
• Gürgür, H., Girgin, Ü. & Uzuner, Y. (2012). İşitme engelli bir öğrenci ile gerçekleştirilen bire bir söyleşilerde öğretmen yeterliliklerinin incelenmesi. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi,10(3),507-539.
• Hyde, M., Zevenbergen, R. & Power, D. (2003). Deaf and hard of hearing students' performance on arithmetic word problems. American Annals of the Deaf, 148(1), 56-64.
• Israelite, N. K. & Hammermeister, F. K. (1986). A Survey of teacher preparation programs in education of the hearing ımpaired. American Annals of the Deaf, 131(3), 232-237.
• İlik, Ş. (2015). Bireyselleştirilmiş eğitim programı eğitiminin kaynaştırma öğretmenlerinin bep yeterliliklerine etkisi. [Doktora Tezi]. Necmettin Erbakan Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Konya.
• İslamoğlu, A. H. & Alnıaçık, Ü. (2014). Sosyal bilimlerde araştırma yöntemleri. Beta Basım Yayım Dağıtım A.Ş. İstanbul.
• Karaca, M. A. (2018). Kaynaştırma eğitimi programının öğretmenlerin kaynaştırma uygulamalarındaki mesleki yeterliliklerine etkisi [Yüksek Lisans Tezi]. Necmettin Erbakan Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Konya.
• Karasu, H. P. (2011). İşitme engelli öğrenciler ve normal işiten öğrencilerin okuma becerilerinin formel olmayan okuma envanteri ile değerlendirilmesi. [Yayımlanmamış Doktora Tezi]. Anadolu Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir.
• Karasu, H., Girgin, Ü. & Uzuner, Y. (2012). İşitme engelli öğrenciler ve işiten öğrencilerin okuma becerilerinin formel olmayan okuma envanteri ile değerlendirilmesi. Anadolu Journal of Educational Sciences International, 2(1), 65-88.
• Karataş, Z. (2015). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Manevi Temelli Sosyal Hizmet Araştırmaları Dergisi, 1(1), 62-80. Kirman, A. &Yıldırım-Sarı, H. (2011). İşitme engelli çocuk ve adölesanların sağlık durumları. Güncel Pediatri Dergisi, 9, 85-92.
• Kızılkaya, H. (2021). Disleksili öğrencilerle çalışan öğretmenler için geliştirilen eğitim programının öğretmen yeterliklerine etkisinin incelenmesi. [Doktora Tezi]. Necmettin Erbakan Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Luckner, J. (1991). The competencies needed for teaching hearing-impaired students. American Annals of the Deaf, 136(1), 17-20.
• Luckner, J. L. & Carter, K. (2001). Essential competencies for teaching students with hearing loss and additional disabilities. American Annals of the Deaf, 146(1), 7-15.
• Mandke, K. & Chandekar, P. (2019). ‘Deaf Education in India’, in H. Knoors, M. Brons & M. Marschark (eds). Deaf Education Beyond the Western World: Context, Challenges, and Prospects (New York, Oxford University Press), 261–284. https://doi.org/10.1093/oso/9780190880514.003.0014.
• Marschark, M., Spencer, P. E., Adams, J. & Sapere, P. (2011). Evidence-based practice in educating deaf and hard-of-hearing children: Teaching to their cognitive strengths and needs. European Journal of Special Needs Education, 26(1), 3–16. https://doi.org/10.1080/08856257.2011.543540.
• Mayring, P. (2016). Einfürhrung in die qualitative sozialforschung: Eine Anleitung zu qualitativem Denken. 6. Auflage. Weinheim: Psychologie, Beltz. Basel.
• MEB, (2017). Öğretmenlik mesleği genel yeterlikleri. Ankara: Milli Eğitim Basımevi.
• Patton, M. Q. (2002). Qualitative Research & Evaluation Methods [Nitel araştırma değerlendirme yöntemleri] (Çeviri. F. I. Bilican, & Y. Dede). Thousand Oaks, California: Sage.
• Piştav Akmeşe, P & Kayhan, N. (2016). Okul öncesi düzeyde eğitim alan işitme engelli öğrencilerin eğitim süreçlerinde kullanılan iletişim modlarına/yaklaşımlarına ilişkin öğretmen görüşleri. Ege Eğitim Dergisi, 17(2), 296-332. DOI: 10.12984/egeefd.280747.
• Piştav Akmeşe, P ve Kayhan, N. (2019). Investigation of difficulties faced by special education teachers and their self-efficacy beliefs. Turkish Journal of Special Education Research and Practice, 1(1), 57-69. DOI: 10.37233/TRSPED.2019.0103
• Piştav- Akmeşe, P. & Kayhan, N. (2016). İşitme engelliler öğretmenleri ile odyoloji ve konuşma bozuklukları uzmanlarının işitme kayıplı çocukların eğitimi hakkındaki görüşleri. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 40, 88-112. DOI: 10.21764/efd.45205
• Piştav-Akmeşe, P., Kayhan, N., Kirazlı, G., Öğüt, F. & Kirazlı, T. (2018). Odyoloji ve konuşma bozuklukları alanında lisansüstü eğitim öğrencilerinin işitme kayıplı çocukların dil, konuşma ve iletişim becerilerinin desteklenmesi ve eğitimleri hakkındaki görüşleri. Türkiye Sağlık Bilimleri ve Araştırmaları Dergisi, 1(1), 13-23.
• Saban, A. &Ersoy, A. (2017). Eğitimde nitel araştırma desenleri. Anı Yayıncılık, Ankara.
• Sarı, H. (2002). Özel Eğitime muhtaç öğrencilerin eğitimleriyle ilgili çağdaş öneriler. Ankara: Pegem Yayıncılık.
• Sarı, H. (2007). The influence of an in-service teacher training (inset) programme on attitudes towards inclusion by regular classroom teachers who teach deaf students in primary schools in Turkey. Deafness & Education International, 9(3), 131-146, DOI:10.1179/146431507790559996
• Sarıkaya, E. (2011). İşitme engelli çocukların öğretmenlerinin işitme engelli çocukların okuma yazma öğrenmelerine ilişkin görüş ve önerileri. [Yüksek Lisans Tezi]. Anadolu Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir.
• Standley, L. (2005). Sociolinguistic perspectives on the education of deaf children in ınclusion placements. ISB4: Proceedings of the 4th International Symposium on Bilingualism.
• Tiryaki, E. N. (2015). Ortaokulda öğrenim gören işitme engelli öğrencilerin Türkçe derslerinde kullanılan materyaller üzerine bir değerlendirme. Okuma Yazma Eğitimi Araştırmaları, 3(1), 1-8.
• Tzivinikou, S. (2015). The impact of an in-service training program on the self-efficacy of special and general education teachers. Problems of Education in the 21. Century, 64, 95-107.
• Uysal, A. (2010). İşitme engellilerde Türkçe öğretimi, sorunlar, öneriler. [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Yaman, F., Dönmez, O., Avcı, E. & Kabakçı-Yurdakul, I. (2016). İşitme engelli öğrencilerin okuma-yazma eğitiminde mobil uygulama kullanımı. Eğitim ve Bilim, 41(188), 153-174.
• Yazçayır, G. H. & Girgin, M.C. (2019). İşitme yetersizliğine sahip öğrencilerin dinleme becerilerini geliştirmeye yönelik sınıf öğretmenlerinin görüşlerinin incelenmesi. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 45, 56-77.
• Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2016). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık. İnternet Kaynakları CEC, (2018). Council for exceptional children. cec knowledge and skill base for all beginning special education teachers of student who are deaf and hard of hearing. https://exceptionalchildren.org/sites/default/files/2020-07/Initial%20Specialty%20Set%20%20DHH%20%20Revalidated%202018.pdf.
• MEB ÖEHY, (2020). Milli Eğitim Bakanlığı, Özel Eğitim Hizmetleri Yönetmeliği (2020, 11 Haziran). Resmi Gazete (Sayı: 31152). https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2020/06/20200611-1.htm.
• Sözbilir, M. (2009). Nitel veri analizi. https://fenitay.files.wordpress.com/2009/02/1112-nitel-arac59ftc4b1rmada-veri-analizi.pdf.