Unveiling Students' Mental Images of Science Course: A Cross-Grade Study

Yıl 2020, Sayı 50, 468 - 490, 01.09.2020

Zeynep KIRYAK Bahar CANDAŞ Muammer ÇALIK Özlem ZEYBEK

https://doi.org/10.9779/pauefd.536358

Öz

Unveiling students' mental images of science courses will give an opportunity for teachers to effectively communicate with them and conduct proper problem-solving strategies. Taking their views, perceptions, attitudes, expectations, and prejudices of science courses into consideration will contribute to students’ conceptual understanding and academic achievement levels. The drawing method, which is an open-ended questioning approach, is often preferred for determining students’ mental images due to its efficiency in crowded classes, time-efficient, and easily probing complex concepts. After the drawings, verbal or written explanations will make a contribution to discovering what they meant. In this context, the study aimed to unveil the fifth, sixth and seventh-grade students’ mental images of the science course through drawings and writings. Through a cross-age study, a total of 79 students (45 for grade 5, 19 for grades 6 and 25 for grade 7) participated in the current study. The students were asked to draw their thoughts on the science course and explain their drawings. The findings indicated that the students tended to associate the science course with such aspects as subject areas, scientists, teachers, learning environment, and emotions, and course thoughts. The current study recommends that future studies will guide teachers to elicit and work out students' concerns, expectations, career plans, or needs.

Anahtar Kelimeler

Science course, drawing method, mental images

Öğrencilerin Fen Bilimleri Dersine Yönelik Zihinsel İmajlarının Belirlenmesi: Bir Sınıflar Arası Karşılaştırma

Öz

Öğrencilerin fen bilimleri dersine yönelik görüşlerinin ortaya çıkarılması, öğretmenlerin onlarla etkili bir iletişim kurmasına ve uygun problem çözme stratejilerini gerçekleştirmesine imkân verecektir. Öğrencilerin fenne yönelik görüşlerini, algılarını, tutumlarını, beklentilerini ve önyargılarını dikkate alma, kavramsal öğrenmenin gerçekleşmesine ve akademik başarının artmasına katkı sağlayacaktır. Mevcudun yüksek ve zamanın kısıtlı olduğu sınıflarda kullanım kolaylığı sağlayan ve karmaşık kavramların ifade edilmesinde açık uçlu bir sorgulama yaklaşımı olan çizim yöntemi, öğrencilerin zihinsel imajlarının belirlenmesinde sıklıkla tercih edilmektedir. Çizimlerin ardından yapılacak sözlü veya yazılı açıklamalar öğrencilerin çizdikleri duruma yükledikleri anlamların açığa çıkarılmasına katkı sağlayacaktır. Bu bağlamda, çalışmanın amacı, beşinci, altıncı ve yedinci sınıf öğrencilerinin fen bilimleri dersine yönelik imajlarının çizimler ve yazılı açıklamalar aracılığıyla belirlenmesidir. Enlemsel araştırma yöntemi ile yürütülen çalışmaya, 45 beşinci, 19 altıncı ve 25 yedinci sınıf öğrencisi katılmıştır. Öğrencilerden Fen Bilimleri dersine yönelik düşüncelerini resmetmeleri ve çizdikleri resimleri yazılı olarak açıklamaları istenmiştir. Elde edilen bulgularda, öğrencilerin Fen Bilimleri dersini konu alanları, bilim insanları, öğretmen, öğrenme ortamı, derse yönelik duygu ve düşünceler gibi pek çok boyutla ilişkilendirdikleri belirlenmiştir. Bu tür çalışmaların, öğrencilerin derse yönelik kaygıları, beklentileri, ihtiyaçları veya kariyerlerinin planlanmasında öğretmenlere rehberlik edeceği düşünülmektedir. 

Anahtar Kelimeler

Fen bilimleri dersi, çizim yöntemi, öğrenci imajları

Kaynakça

• Abraham, M. R., Williamson, V. M., & Westbrook, S. L. (1994). A cross-age study of the understanding of five concepts. Journal of Research in Science Teaching, 31(2), 147– 165.
• Akkus, H. (2013). Pre-service secondary science teachers’ images about themselves as science teachers. Journal of Baltic Science Education, 12(2), 249-260.
• Akıncı, B., Uzun, N. ve Kışoğlu, M. (2015). Fen bilimleri öğretmenlerinin meslekte karşılaştıkları problemler ve fen öğretiminde yaşadıkları zorluklar. International Journal of Human Sciences, 12(1), 1189-1215.
• Alkış-Küçükaydın, M. ve Uluçınar-Sağır, Ş. (2018). Okul öncesi öğretmenliği öğretmen adaylarının fen öğretimine yönelik zihinsel imajları ve yöntem-teknik yaklaşımları. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 33(4), 953-966. doi: 10.16986/HUJE.2018037332
• Aydoğdu, M. ve Kesercioğlu, T. (2005). İlköğretimde fen ve teknoloji öğretimi. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Bahar, M., Ozel, M., Prokop, P., & Usak, M. (2008). Science student teachers' ideas of the heart. Journal of Baltic Science Education, 7(2), 78-85.
• Balbağ, M. Z., Leblebicier, K., Karaer, G., Sarıkahya, E. ve Erkan, Ö. (2016). Türkiye’de fen eğitimi ve öğretimi sorunları. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 5(3), 12- 23.
• Ballıel-Ünal, B. (2017). Analysis of perceptions of primary school students towards science using the pictures they draw İlkokul öğrencilerinin fen bilgisine yönelik algılarının çizdikleri resimlerle analizi. Journal of Human Sciences, 14(3), 3031-3043.
• Barraza, L., & Robottom, I. (2008). Gaining representations of childiren’s and adults’ constructions of sustainability issues, International Journal of Environmental and Science Education, 3(4), 179-191.
• Belet Ş. D. ve Türkan, B. (2007). İlköğretim öğrencilerinin yazılı anlatım ve resimsel ifadelerinde algı ve gözlemelerini ifade biçimleri (Avrupa birliği örneği). VI. Ulusal Sınıf Öğretmenliği Eğitimi Sempozyumu içinde (s. 270-278). Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Chula, M. (1998, April). Adolescents' drawings: a view of their worlds. Paper presented at the Annual Meeting of the American Educational Research Association, San Diego, CA.
• Çalık, M., Ültay, N., Kolomuç, A., & Aytar, A. (2015). A cross-age study of science student teachers' chemistry attitudes. Chemistry Education Research and Practice, 16(2), 228-236.
• Çalık, M., Turan, B., & Coll, R. K. (2014). A cross-age study of elementary student teachers’scientific habits of mind concerning socıoscientific issues. International Journal of Science and Mathematics Education, 12(6), 1315-1340.
• Çepni, S. (2014). Araştırma ve proje çalışmalarına giriş (7. baskı). Celepler Matbacılık:Trabzon.
• Devecioğlu, Y. ve Akdeniz, A. R. (2006). Fizik öğretmen adaylarının alan bilgilerini günlük yaşamla ilişkilendirme düzeyleri. VII. Ulusal Fen Bilimleri ve Matematik Eğitimi Kongresi’nde sunulan bildiri, Gazi Üniversitesi, Ankara.
• Dikmenli, M. (2010). Misconceptions of cell division held by student teachers in biology: A drawing analysis. Scientific Research and Essays, 5(2), 235-247.
• Doğan, M., Oruncak, B., & Günbayı, İ. (2002). Teachers and students’ approach to the problems in physics education at high school level, Physics Education, 37, 543-546.
• Dönmez, G. (2017). Ortaokul öğrencilerinin fen bilimleri dersine, bilime, fen bilimleri öğretmenine ve bilim insanına yönelik metaforik algıları ve imajları (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Adnan Menderes Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Aydın.
• Dülger, D. (2002). 12–14 yaş arası uyumsuz öğrencilerin resim etkinlikleri yolu ile duygularını ifade etmeleri ve analizi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
• Efland, A. D. (1995). Change in the conceptions of art teaching. In Neperud, R. (ed.) Context, content, and community in art education beyond postmodernism (pp. 25-40). NY: Teachers College Press.
• Einarsdottir, J., Dockett, S., & Perry, B. (2009). Making meaning: Children’s perspectives expressed through drawings. Early child development and care, 179(2), 217-232.
• Elmas, R., Demirdöğen, B., & Geban, Ö. (2011). Preservice chemistry teachers’ images about science teaching in their future classrooms. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 40(40), 164-175.
• Eyceyurt-Türk, G., Akkuş, H. ve Tüzün, Ü. N. (2013). Fen bilgisi öğretmen adaylarının çözünme ile ilgili imajları. Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 16(2), 65-84.
• Glynn, S. (1997). Drawing mental models. The Science Teacher, 64(1), 30.
• Gökdere, M., & Çalik, M. (2010). A cross-age study of Turkish students’ mental models: An “Atom” concept. Didactica Slovenica-Pedagoska Obzorja, 25(2), 185–199.
• Gülek, C. (1999, April). Using multiple means of inquiry to gain insight into classrooms: a multi-trait multi-method approach. Paper presented at the Annual Meeting of the American Educational Research Association, Montreal, Canada.
• Gürdal, A. (1992). İlköğretim okullarında fen bilgisinin önemi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 8(8), 185-188.
• Haney, W., Russell, M., & Bebell, D. (2004). Drawing on education: Using drawings to document schooling and support change. Harvard Educational Review, 74(3), 241-272.
• Harman, G., Aksan, Z., & Çelikler, D. (2015). Mental models which influence the attitudes of science students towards recycling. International Journal of Sustainable and Green Energy, 4(1-2), 6-11. doi: 10.11648/j.ijrse.s.2015040102.12
• Isbell, R.T., & Raines S.C. (2003). Creativity and the arts with young children. Canada: Thomson Delmar Learning Printed.
• Kaplan, M. (2011). İlköğretim öğrencilerinin fen ve teknoloji dersi öğrenme ve öğretme ortamına yönelik düşünceleri. Eğitim Ve İnsani Bilimler Dergisi: Teori Ve Uygulama, (4), 77-92.
• Kara, B., & Akarsu, B. (2013). Ortaokul öğrencilerinin bilim insanına yönelik tutum ve imajının belirlenmesi. Journal of European Education, 3(1), 8-15.
• Karaçam, S., Aydın, F. ve Digilli, A. (2014). Fen ders kitaplarında sunulan bilim insanlarının basmakalıp bilim insanı imajı açısından değerlendirilmesi. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 33(2), 606-627.
• Karaçam, S. (2016). Scientist-image stereotypes: the relationships among their indicators. educational sciences: Theory and Practice, 16(3), 1027-1049.
• Kızılcık, H. Ş. (2013). Öğretmen adaylarının bazı eş anlamlı fizik terimleri arasındaki tercihlerinin kavramsal algılamayla ilişkisi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 28(3), 266-278.
• Kibar-Kavak, G. (2008). Öğrencilerin bilime ve bilim insanına yönelik tutumlarını ve imajlarını etkileyen faktörler (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
• Malchiodi, C.A. (2005). Çocukların Resimlerini Anlamak (Yurtbay, T., Çev.) İstanbul: Epsilon.
• McAdam, J. E. (1990). The persistent stereotype: Children's images of scientists. Physics Education, 25(2), 102.
• Mead, M., & Metraux, R. (1957). Image of the scientist among high-school students. Science, 126(3270), 384-390.
• Melanlıoğlu, D. (2015). Ortaokul öğrencilerinin Türkçe dersi algılarına yönelik yaptıkları çizimler. Okuma Yazma Eğitimi Araştırmaları, 3(1), 27-38.
• Mercer, N., Dawes, L., & Staarman, J. K. (2009). Dialogic teaching in the primary science classroom. Language and Education, 23(4), 353-369.
• Nuhoğlu, H. ve Afacan, Ö. (2007). İlköğretim öğrencilerinin bilim insanına yönelik düşüncelerinin değerlendirilmesi, 16. Ulusal Eğitim Bilimleri Kongresi’nde sunulan bildiri, Tokat.
• Nyachwaya, J. M., Mohamed, A. R., Roehrig, G. H., Wood, N. B., Kern, A. L., & Schneider, J. L. (2011). The development of an open-ended drawing tool: An alternative diagnostic tool for assessing students' understanding of the particulate nature of matter. Chemistry Education Research and Practice, 12(2), 121-132.
• Oruncak, B., Ünal, R. ve Özek, N. (2004). Sınıf Öğretmeni Adaylarının Fizik Dersine Bakışı. Türk Fizik Derneği 22. Fizik Kongresi’nde sunulan bildiri, Bodrum.
• Özdemir-Özden, D. ve Özden, M. (2015). Çevre sorunlarına ilişkin öğrenci çizimlerinin incelenmesi. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 37(1), 1-20.
• Özmen, H. (2005). Kimya öğretiminde yanlış kavramlar: Bir literatür araştırması. Gazi Üniversitesi Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 3(1), 23-45.
• Pekel, F. ve Taştan-Kırık, Ö. (2016). Ortaokul öğrencilerinin küresel ısınma ve ozon tabakasının incelmesi konularındaki bilişsel yapıları. Eğitimde Kuram ve Uygulama, 12(1), 308-357.
• Rodari, P. (2007). Science and scientists in the drawings of European children. Journal of Science Communication, 6(3), 1-12.
• Sadık, F., Çakan, H. ve Artut, K. (2011). Çocuk resimlerine yansıyan çevre sorunlarının sosyo-ekonomik farklılıklara göre analizi. İlköğretim Online, 10(3), 1066-1080.
• Soysal, D. ve Afacan, Ö. (2012). İlköğretim öğrencilerinin “fen ve teknoloji dersi” ve “fen ve teknoloji öğretmeni” kavramlarına yönelik metafor durumları. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9(19), 287-306.
• Taber, K. (2002). Chemical misconceptions: Prevention, diagnosis and cure. Volume 1: Theoretical background. London: Royal Society of Chemistry.
• Toplu, H. (2015). 8. sınıf öğrencilerinin fen ve teknoloji dersine yönelik metaforik algıları (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Hacettepe Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Ulu, H. (2012). İlköğretim öğrencilerinin fen öğretimine yönelik algılarına bazı değişkenlerin etkisi (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Afyon Kocatepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Afyon.
• Uzunkavak, M. (2009). Öğrencilerin iş kavramında pozitiflik-negatiflik ayrımı becerilerinin yazı ve çizim metoduyla ortaya çıkarılması. International Journal of Technologic Sciences, 1(2), 10-20.
• Welch, N., & Greene, A. (1995). Schools, communities and the arts: A research compendium. Washington, DC: National Endowment for the Arts.
• Yavuzer, H. (2003). Çocuğu tanımak ve anlamak (6. Baskı). İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Yenice, N., Saydam, G. ve Telli, S. (2012). İlköğretim öğrencilerinin fen öğrenmeye yönelik motivasyonlarını etkileyen faktörlerin belirlenmesi. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 13(2), 231-247.
• Yıldız-Feyzioğlu, E., Feyzioğlu, B. ve Küçükçıngı, A. (2014). Fen bilgisi öğretmen adaylarının fen öğretimine yönelik zihinsel modelleri, öz yeterlik inançları ve öğrenme yaklaşımları. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 33(2), 404-423.
• Zians, A. W. (1997). A qualitative analysis of how experts use and interpret the kinetic school drawing technique. Unpublished master thesis, University of Toronto, Canada.