Ön Lisans ve Lisans Öğrencilerinin E-Öğrenmeye Yönelik Motivasyonlarının Uzaktan Eğitim Beklentileri Açısından İncelenmesi

Yıl 2022, Sayı: 55, 376 - 397, 28.04.2022

Burcu Karabulut Coşkun Ekmel Çetin

https://doi.org/10.9779/pauefd.1024570

Öz

Bu çalışmanın amacı lisans ve önlisans programlarında öğrenim gören öğrencilerin e-öğrenmeye yönelik motivasyon durumlarını uzaktan eğitim sürecinden beklentileri açısından incelemektir. Bu kapsamda Kastamonu Üniversitesi’nin lisans ve önlisans programlarında öğrenim gören ve uzaktan eğitim yoluyla YÖK 5İ derslerini alan 1744 öğrenci, araştırma örneklemine dâhil edilmiştir. Verilerin toplanması için “E-Öğrenme Ortamlarına Yönelik Motivasyon Anketi” kullanılmıştır. Ayrıca öğrencilerin ders ve uzaktan eğitime yönelik elde ettiklerini düşündükleri kazanımların belirlenmesi amacıyla da açık uçlu sorular sorulmuştur. Araştırma bulgularına göre öğrencilerin genel motivasyon düzeyleri ortalamaları “orta” düzeydedir. Öğrenim düzeyleri açısından incelendiğinde; lisans öğrencilerinin motivasyon düzeylerinin ön lisans öğrencilerinin düzeylerine göre daha yüksek olduğu, uzaktan eğitim ile aldıkları dersten beklentileri açısından motivasyon düzeyleri incelendiğinde dersten herhangi bir kazanım elde etmediğini düşünen öğrencilerin motivasyonları en düşük seviyede olduğu belirlenmiştir. Öğrencilerin motivasyon düzeylerinin, elde ettikleri kazanımlara göre farklılaşıp farklılaşmadığı incelendiğinde, herhangi bir kazanım elde etmediğini düşünen öğrencilerin motivasyon düzeylerinin “başarı” kategorisi haricinde diğer kategorilerde yer alan öğrencilerin motivasyon düzeylerinden anlamlı derecede farklılaştığı görülmüştür. Öğrencilerin uzaktan eğitimin devamına yönelik görüşleri motivasyon düzeyleri açısından incelendiğinde ise uzaktan eğitimi verimli bulan ve devam etmesini isteyen öğrencilerin motivasyon düzeylerinin, geliştirilmesi koşuluyla uzaktan eğitimi tercih eden öğrencilerin ve yüz yüze eğitimi tercih eden öğrencilerin motivasyon düzeylerinden anlamlı derecede farklılaştığı görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

uzaktan eğitim, e-öğrenme, motivasyon

Examining the Motivations of Students Towards E-Learning in Terms of Their Expectations from Distance Education

Öz

The aim of this study is to examine the motivation situations of students in undergraduate and associate degree programs for e-learning in terms of expectations from the distance education process. In this context, 1744 students that receive YÖK 5i courses in the undergraduate and associate degree programs compose the study sample. The “motivation survey for e-learning environments” was used to collect the data. In addition, open-ended questions were asked for the purpose of determining the gains students think for the course and distance education. According to findings, the overall motivation levels of students are at the "unsteady" level. Motivation levels of undergraduate students are higher than students of the associate degree. Students who think that they did not obtain any achievement from the course have the lowest motivation level. Considering whether the motivation levels are differentiated according to students’ gains, it was observed that the motivation levels of the students who think that they did not obtain any gains were significantly different from others except the “achievement” category. Considering the students' opinions for the continuation of distance education are examined in terms of motivation levels, the motivation levels of the students who prefer distance education are significantly differentiated from the motivation levels of students who prefer distance education with improvements and face-to-face learning.

Anahtar Kelimeler

distance education, e-learning, motivation

Kaynakça

• Acar, S. (2009). Web destekli performans tabanlı öğrenmede ARCS motivasyon stratejilerinin öğrencilerin akademik başarılarına. Öğrenmenin kalıcılığına, motivasyonlarına ve tutumlarına etkisi, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Alp, G. T., Tuncer, A. D., Sulaiman, S. A. B. ve Güngör, A. (2019). Çalışma hayatında Y ve Z kuşağının motivasyonel farklılıkları. In Proceedings on 2nd International Conference on Technology and Science.
• Anderson, D. (2008). The low bridge to high benefits: Entry-level multimedia, literacies, and motivation. Computers and Composition, 25(1), 40-60.
• Andoh, R. P. K., Appiah, R., & Agyei, P. M. (2020). Postgraduate distance education in University of Cape Coast, Ghana: Students’ perspectives. International Review of Research in Open and Distributed Learning, 21(2), 118-135.
• Arslan, Ö. (2018). Çevrimiçi Uzaktan Eğitim Öğrencilerinin Programları Terk Etme Nedenle- rinin İncelenmesi, Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Hacettepe Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Bilgisayar ve Öğretim Teknolojileri Eğitimi Ana Bilim Dalı, Ankara.
• Bakioğlu, B., ve Çevik, M. (2020). COVID-19 pandemisi sürecinde fen bilimleri öğretmenlerinin uzaktan eğitime ilişkin görüşleri. Electronic Turkish Studies, 15(4).
• Balaman, F., ve Tüysüz, C. (2011). Harmanlanmış öğrenme modelinin 7. sınıf öğrencilerinin fen ve teknoloji dersindeki başarılarına, tutumlarına ve motivasyonlarına etkisinin incelenmesi. Batı Anadolu Eğitim Bilimleri Dergisi, 2(4), 75-90.
• Barak, M., Watted, A., & Haick, H. (2016). Motivation to learn in massive open online courses: Examining aspects of language and social engagement. Computers & Education, 94, 49-60.
• Baygeldi, M., Öztürk, G., ve Dikkartın Övez, F. T. (2021). Pandemi Sürecinde Eğitim Fakültesi Öğrencilerinin Çevrimiçi Öğrenme Hazır Bulunuşluk ve E-öğrenme Ortamlarına Yönelik Motivasyon Düzeyleri. Electronic Turkish Studies, 16(1).
• Can, M., ve Koç, H. (2019). Motivasyon Araçlarının Algılanma Düzeylerinin Sektörlere Göre Analizi, İşletme Araştırmaları Dergisi, 11(4), 3458-3470.
• Cohen, L., Manion, L., & Morrison, K. (2007). Research methods in education (6. Baskı). London: Routledge.
• Çakır, H., Uluyol, Ç., ve Karadeniz, Ş. (2008). Öğretim stratejileri, Yalın, H.İ. (Ed.) İnternet Temelli Eğitim içinde, (s. 65-105). Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Çelenk, S. (2010). Motivasyon: Motivasyonun tanımı, önemi, motivasyon süreci ve teorileri. http://blog.milliyet.com.tr/motivasyon--motivasyonun-tanimi--onemi--motivasyon-sureci-ve-teorileri/Blog/? BlogNo=277145 (Erişim Tarihi: 12.03.2021)
• Çobanoğlu, A. A., Uzunboylar, O., ve Altun, E. (2017). Çevrimiçi öğrenme hazırbulunuşluk, tutum ve algılanan çevrimiçi sosyalliğin işbirlikli harmanlanmış bir derste incelenmesi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 16(63), 1218-1229.
• Dinçer, S. (2015). Türkiye’de yapılan bilgisayar destekli öğretimin öğrenci başarısına etkisi ve diğer ülkelerle karşılaştırılması: Bir meta-analiz çalışması. Journal of Turkish Science Education, 12(1), 99-118.
• Enfiyeci, T. (2019). Çevrimiçi Ortamlarda Lisansüstü Uzaktan Eğitim Öğrencilerinin Topluluk Hissi, Motivasyon ve Akademik Başarısı Arasındaki İlişki Ahmet Yesevi Üniversitesi Örneği, Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eğitim Bilimleri Anabilim Dalı Eğitim Programları ve Öğretim Bilim Dalı, Ankara.
• Erbaş, Ç. (2016). Mobil artırılmış gerçeklik uygulamalarının öğrencilerin akademik başarı ve motivasyonuna etkisi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Süleyman Demirel Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Isparta.
• Erkut, E. (2020). Covid-19 sonrası yükseköğretim. Yükseköğretim Dergisi, 10(2), 125-133.
• Fryer, L. K., & Bovee, H. N. (2016). Supporting students' motivation for e-learning: Teachers matter on and offline. The Internet and Higher Education, 30, 21-29.
• Gall, J., Gall, M.D., & Borg, W.R. (1999). Appling educational research. New York: Longman. Giesbers, B., Rienties, B., Tempelaar, D., & Gijselaers, W. (2014). A dynamic analysis of the interplay between asynchronous and synchronous communication in online learning: The impact of motivation. Journal of Computer Assisted Learning, 30(1), 30-50.
• Hart, C. S. (2012). The capability approach and education. Cambridge Journal of Education, 42(3), 275-282.
• Hartnett, M., St George, A., & Dron, J. (2011). Examining motivation in online distance learning environments: Complex, multifaceted, and situation-dependent. International Review of Research in Open and Distributed Learning, 12(6), 20-38.
• Horzum, M. B., ve Çakır Balta, Ö. (2008). Farklı web tabanlı öğretim ortamlarında öğrencilerin başarı, motivasyon ve bilgisayar kaygı düzeyleri. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 34(34), 140-154.
• Kang, X. & Zhang, W. (2020). An experimental case study on forumbased online teaching to improve student’s engagement and motivation in higher education, Interactive Learning Environments, 28(7), 1-12.
• Karasar, N. (2008). Bilimsel araştırma yöntemi. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım
• Keegan, D. (1988). Concepts: Problems in defining the field of distance education. American Journal of Distance Education, 2(2), 4-11.
• Keller, J. M. (1979). Motivation and instructional design: A theoretical perspective. Journal of instructional development, 2(4), 26.
• Keller, J. M. (2010). Five fundamental requirements for motivation and volition in technology-assisted distributed learning environments. Revista Inter Ação, 35(2), 305-322.
• Kokoç, M. (2019). Uzaktan Eğitim Öğrencilerinin Bağlılık Düzeylerinin Akıllı Telefon Bağımlılıkları, Öz-Düzenleme ve Öz-Yeterlik Becerileri İle İlişkisinin Modellenmesi. Yayımlanmamış doktora tezi, Atatürk Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Bilgisayar ve Öğretim Teknolojileri Eğitimi Ana Bilim Dalı Bilgisayar ve Öğretim Teknolojileri Eğitimi Bilim Dalı, Erzurum.
• Kürtüncü, M. ve Kurt, A. (2020). Covid-19 pandemisi döneminde hemşirelik öğrencilerinin uzaktan eğitim konusunda yaşadıkları sorunlar. Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi (ASEAD), 7(5), 66-77.
• Litt, S., & Moore A. (2013). Motivating the distance learning student. Workshop notes. https://www.slideshare.net/fscjopen/motivating-the-distance-learning-student adresinden 20.02.2021 tarihinde erişilmiştir.
• Moore, M. G., & Kearsley, G. (2012). Distance Education: A Systems View of Online Learning. New York: Cengage.
• Nguyen, T., & Huynh, N. (2020). Impact of the COVID-19 pandemic outbreak on the learning process. Unpublished Masters Thesis, Lapland University.
• Özdoğan, A. Ç., ve Berkant, H. G. (2020). Covid-19 pandemi dönemindeki uzaktan eğitime ilişkin paydaş görüşlerinin incelenmesi. Milli Eğitim Dergisi, 49(1), 13-43.
• Özgür, H., Çuhadar, C. ve Akgün, F. (2014). Öğretmen adaylarının çevrimiçi öğrenmeye hazır bulunuşluk düzeylerinin incelenmesi. 2nd International Instructional Technologies Teacher Education Symposium, Afyonkarahisar, Türkiye.
• Patricia, A. (2020). College students’ use and acceptance of emergency online learning due to COVID-19. International Journal of Educational Research Open, 99(104), 1-33.
• Qazi, J., Naseer, K., Qazi, A., AlSalman, H., Naseem, U., Yang, S., Hardaker, G. & Gumaei, A. (2020). Evolution to online education around the globe during a SARS-CoV-2 Coronavirus (COVID-19) pandemic: Do develop and underdeveloped cope alike? Children and Youth Services Review, 117, 105582.
• Saltürk, A., ve Güngör, C. (2020). Üniversite öğrencilerinin gözünden covid-19 pandemi döneminde uzaktan eğitime geçiş deneyimi. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 13(36), 137-174.
• Sarıtepeci, M., & Yıldız, H. (2014). The effect of blended learning environments on students' engagement to course and motivation toward the course. Journal of Kırşehir Education Faculty, 35(1), 115-129.
• Schlosser, C. A., & Anderson, M. L. (1994). Distance education: review of the literature. AECT Publication Sales, 1025 Vermont Ave., NW, Ste. 820, Washington, DC 20005-3547.
• Sindiani, A.M., Obeidat, N., Alshdaifat, E., Elsalem, L., Alwani, M., Rawashdeh, H., Fares, A., Alalawne, T., & Tawalbeh, L. İ. (2020). Distance education during the COVID-19 outbreak: A cross-sectional study among medical students in North of Jordan. Annals of Medicine and Surgery, 59, 186-194.
• Tetik. S. (2019). Kamu örgütlerinde örgütsel sosyalleşmenin iş motivasyonu üzerindeki etkisi: İhsaniye ilçesinde bir araştırma. İşletme Araştırmaları Dergisi, 11(3), 1779-1791.
• Türk Dil Kurumu (TDK) (2021). Türkçe sözlük. www.tdk.gov.tr adresinden 25.05.2021 tarihinde erişilmiştir.
• Uçar, H. (2016). Uzaktan eğitimde motivasyon stratejilerinin öğrenenlerin ilgileri, motivasyonları, eylem yeterlikleri ve başarıları üzerine etkisi. Yayımlanmamış Doktora Tezi. Sosyal Bilimler Enstitüsü, Anadolu Üniversitesi. Eskişehir.
• Ural, A., ve Kılıç, İ. (2011). Bilimsel araştırma süreci ve spss ile veri analizi. Detay Yayıncılık, Ankara.
• Yıldırım, S. (2012). Sanal dünya ve web temelli öğrenme ortamlarının öğrencilerin akademik başarıları, motivasyonları ve sosyal bulunuşlukları açısından karşılaştırılması. Yüksek Lisans Tezi. Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Gazi Üniversitesi. Ankara
• Yıldırım, S., ve Şahin, S. (2015). Sanal dünya ve web temelli öğrenme ortamlarının öğrencilerin akademik başarıları ve motivasyonları açısından karşılaştırılması. Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 17(2), 371-402.
• Yılmaz, N. A. (2020). Yükseköğretim kurumlarında COVID-19 pandemisi sürecinde uygulanan uzaktan eğitim durumu hakkında öğrencilerin tutumlarının araştırılması: Fizyoterapi ve rehabilitasyon bölümü örneği. Necmettin Erbakan Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Dergisi, 3(1), 15-20.
• Yılmaz, E., Güner, B., Mutlu, H., Doğanay, G., ve Yılmaz, D. (2020). Veli algısına göre pandemi dönemi uzaktan eğitim sürecinin niteliği. Palet Yayınları. Konya.
• Yılmaz Ince, E., Kabul, A., & Diler, İ. (2020). Distance education in higher education in the covid-19 pandemic process: A case of Isparta applied sciences university. International Journal of Technology in Education and Science, 4(4), 345-351.
• Yolcu, H. (2020). Koronavirüs (Covid-19) Pandemi sürecinde sınıf öğretmeni adaylarının uzaktan eğitim deneyimleri. Açıköğretim Uygulamaları ve Araştırmaları Dergisi, 6(4), 237-250.
• Wedemeyer, C. A. (1975). Implications of Open Learning for Independent Study.
• West, R. E., Hannafin, M. J., Hill, J. R., & Song, L. (2013). Cognitive perspectives on online learning environments. Handbook of distance education, 3, 125-141.