Kámûs-ı Fârsî’nin Türkçe kaynak metin olarak kelime hazinesine katkısı

Yıl 2019, - RumeliDE 2019.Ö5 - II. Rumeli [Dil, Edebiyat, Çeviri] Sempozyumu Bildirileri, 77 - 82, 21.08.2019

Yasin Yayla

https://doi.org/10.29000/rumelide.606071

Öz

Okuma, konuşma,
dinleme ve yazmadan oluşan dört temel dil becerisini gerçekleştirmede
zengin bir kelime hazinesine sahip olmak son derece mühimdir. Türkiye
Türkçesinin kelime hazinesini zenginleştirmek için akraba dillerden
faydalanılabileceği gibi, bir zamanlar yazı dili olarak kullanılan Osmanlı
Türkçesinden de faydalanılabilir. Bu faydalanma, dilin bütün hususiyetlerini
barındıran, kültür taşıyıcılığı yaparak bugünkü dile kaynaklık eden eserlerin taranarak
üzerlerinde çalışılması ile yapılabilir. Bu düşüncelerle
bu çalışmada, müellifi belli olmayan ve 20. yüzyılın başlarında yazıldığı tespit edilen Kámûs-ı Fârsî
adlı Farsça-Osmanlı Türkçesi sözlükten bugünkü Türkçe Sözlük’e eklenerek katkı sağlayacak
otuz üç tane kelime manaları ile birlikte listelenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Türkiye Türkçesi, Osmanlı Türkçesi, Türkçe eğitimi, kelime hazinesi, sözlük

The contribution of Kámûs-ı Fârsî to the vocabulary as Turkish source text

Öz

It is extremely important to have a rich
vocabulary to perform the four basic language skills of reading, speaking,
listening and writing. In order to enrich the vocabulary of Turkish Turkic, it
is possible to make use of related languages, as well as the Ottoman Turkic
language, which had been once used as a writing language. This utilization can
be done by scanning the works originating present language by studying the
language that carries all the characteristics of the language, carries culture.
With this in mind, in this study, the Persian-Ottoman Turkic dictionary named Kámûs-ı Fârsî, which was written in the
beginning of the 20th century, has been scanned and thirty-three words, which
can be contributed to present Turkish
Dictionary have been listed with their meanings.

Anahtar Kelimeler

Turkish, Ottoman Turkish, Turkish education, vocabulary, dictionary

Kaynakça

• DİLÇİN, Cem, Yeni Tarama Sözlüğü, Türk Dil Kurumu Yayınları 503, Ankara 1983. al-FÎRÛZÂBÂDÎ, Macdu’d-dìn Abū Šāhir Muģammad b. Ya¤ķūb: al-Uķyānūsu ’l-Basìš fì Tarcamati ’l-Ķāmūsi ’l-Muģìš: Çeviren: CENĀNĪOĠLU, Aģmed ¤Āŝım, İstanbul I: ’-r 21268, [II]+943 s. II: r-ķ 21269, [II]+939 s. III: ķ-v 21272, [II]+975 s. GÖKÇE SULAK, Sevda, Anlamdaş Kelimelerde Anlam ve Kullanış Farkları, Gece Kitaplığı, Ankara 2016. Kámûs-ı Fârsî, Türk Dil Kurumu Kütüphanesi, Etüt 80/1, 93/1, 93/2. ÖZBAY, Murat. ve MELANLIOĞLU, Deniz. “Türkçe Eğitiminde Kelime Hazinesinin Önemi” Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 5(1), 30-45, Van 2008. REDHOUSE, James W, Turkish and English Lexicon / Kitâb-ı Ma‘ânî-i Lehce. Constantinople 1890. STEINGASS, Francis Joseph, A Comprehensive Persian-English Dictionary, London 1892. STEINGASS, Francis Joseph: The Student’s Arabic-English Dictionary: London 1884. TIETZE, Andreas, Wörterbuch der griechischen, slavischen, arabischen und persischen Lehnwörter im Anatolischen Türkisch - Anadolu Türkçesinde Yunanca, İslavca, Arapça ve Farsça Ödünçlemeler Sözlüğü, Derleyen: Mehmet ÖLMEZ, Simurg Türk Dilleri Araştırmaları Dizisi: 26, İstanbul 1999. TÜRK DİL KURUMU, Türkiye’de Halk Ağzından Derleme Sözlüğü, Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Türk Dil Kurumu Yayınları - Sayı: 211 [/1]-12, Ankara 1963-1982. YILDIRIM, Ali. ve ŞİMŞEK Hasan. Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri, Seçkin Yayınları, Ankara 2006. YILDIZ, Cemal; OKUR, Alpaslan; ARI, Gökhan; YILMAZ, Yakup:, Kuramdan Uygulamaya Türkçe Öğretimi. Pegem Akademi, Ankara 2008.