Investigation of graduate thesis on critical reading in Turkey

Yıl 2020, Sayı: 18, 76 - 87, 21.03.2020

Bahar Aydın

https://doi.org/10.29000/rumelide.705515

Cited By: 9

Öz

The aim of this study was made on critical reading area in Turkey between 1997-2019 and to identify trends in graduate studies in the doctoral thesis examined lisansüst. For this purpose, theses were evaluated in terms of year, method, data collection tools, sample characteristics, data analysis techniques and subject areas. Theses are examined by document analysis within the framework of descriptive approach. In this study, theses that are available in full text and included in YOK National Thesis Database were included in the study and the study was limited to 1997-2019. Content analysis was used to analyze the obtained data. According to the results obtained from the research findings; The research carried out in Turkey is generally determined to be at the graduate level. Most of the theses were written at Gazi University. It was determined that most of the theses were studied with middle school students, there were experimental studies, mostly questionnaire or likert type scales were used, and t-test and ANOVA analysis statistics were used in the theses.

Anahtar Kelimeler

Critical reading, research trends, graduate theses, content analysis

Türkiye’de eleştirel okuma konusunda yapılmış lisansüstü tezlerin incelenmesi

Öz

Çalışmada Türkiye`de 1997-2019 yılları arasında eleştirel okuma alanında yapılmış yüksek lisans ve doktora tezleri incelenerek lisansüstü düzeydeki araştırmaların eğilimlerinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Bu amaç doğrultusunda, tezler yayımlandığı yıl, yöntem, veri toplama araçları, örneklem özellikleri, veri analiz teknikleri ve konu alanları açısından değerlendirilmiştir. Tezlerin incelenmesinde betimsel araştırma yaklaşımlarından doküman incelemesi kullanılmıştır. Çalışma 1997-2019 yılları ile sınırlandırılmış olup bu yıllar arasında Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi Veri Tabanında bulunan ve tam metin olarak ulaşılabilen tezler çalışma kapsamına alınmıştır. Verilerin çözümlenmesinde içerik analizi kullanılmıştır. Araştırma bulgularıyla elde edilen sonuçlara incelendiğinde; Türkiye’de eleştirel okuma konusunda yapılan araştırmaların çoğu genellikle yüksek lisans düzeyindedir. Tezlerin çoğu Gazi Üniversitesinde yazılmıştır. Tezlerin çoğunluğunda ortaokul öğrencileri ile çalışıldığı, deneysel çalışmalar olduğu, tezlerde genellikle anket ya da likert tipi ölçeklerin kullanıldığı, t-testi ve ANOVA analizi istatistiklerinin kullanıldığı belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Eleştirel okuma, araştırma eğilimleri, lisansüstü tezler, içerik analizi

Kaynakça

• Aşılıoğlu, B. (2008). Bilişsel Öğrenmeler İçin Eleştirel Okumanın Önemi Ve Geliştirme Yolları. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 10, 1-11.
• Çifçi, M. (2006). Eleştirel okuma. Türk Dili Araştırmaları Yıllığı Belleten (Türkçenin Eğitimi Öğretimi Özel Sayısı). 1, 55-80.
• Güneş, F. (2007). Türkçe öğretimi ve zihinsel yapılandırma. Ankara: Nobel yayın dağıtım.
• İpşiroğlu, Z. (1990). Okumayı öğretme. Yaratıcı toplum yolunda çağdaş eğitim. İstanbul: Cem.
• Özdemir, E. (2010). Okuma sanatı. İstanbul: Remzi.
• Özdemir, E. (2013). Eleştirel Okuma. Ankara: Bilgi.
• Sadioğlu, Ö., Bilgin, A. (2008). İlköğretim Öğrencilerinin Eleştirel Okuma Becerileri İle Cinsiyet Ve Anne-Baba Eğitim Durumu Arasındaki İlişki. İlköğretim Online. 7(3), 814-822. Erişim adresi http://ilkogretim online.org.tr/vol7say3/v7s3m22
• Sever, S. (2003). Çocuk Ve Edebiyat. Ankara: Kök.
• Sidekli, S. (2010). İlköğretim 5. sınıf öğrencilerinin okuma ve anlama becerilerini geliştirme (Eylem araştırması), Yayımlanmamış Doktora Tezi. Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü: Ankara.
• Çalışmada incelenen lisansüstü tezler
• Akdan, O. (2016). Türkçe öğretmen adaylarının eleştirel düşünme eğilimlerinin, eleştirel okuma becerisine etkisi. Yayımlanmış Yüksek Lisans Tezi. Ahi Evran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü: Kırşehir.
• Akın, F. (2014). Eleştirel okuma uygulamalarının kullanıldığı fen öğretiminin öğrenme ürünlerine etkisi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Bülent Ecevit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü: Zonguldak.
• Akyol, A. (2011). 2005 ilköğretim ikinci kademe Türkçe dersi öğretim programında eleştirel okuma. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü: Afyon.
• Altunbay, M. (2011). Sevinç Çokum’ un Romanlarının Eleştirel Okuma Yöntemine Göre Okunması. Yayımlanmış Yüksek Lisans Tezi. Atatürk Üniversitesi: Erzurum.
• Altunsöz, D. (2016). Türkçe dersi 4. sınıf öğretim programlarının öğrencilerin eleştirel okuma becerilerini geliştirme açısından incelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisan Tezi. Bartın Üniversitesi: Bartın.
• Aydın, R.I. (2017). Eleştirel okuma ve tartışarak okuma yöntemlerinin 6. Sınıf öğrencilerinin okuduğunu anlama düzeyine etkisi (Muş ili örneği). Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. İnönü Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü: Malatya.
• Bardakçı, M. (2010). Muhakeme yanlışları hakkında farkındalık yaratmanın eleştirel okuma gelişimi üzerine etkisi. Yayımlanmamış Doktora Tezi. Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü: Ankara.
• Bayraktar, M. (2012). Şematik öğrenme modelinin eleştirel okuma becerisini geliştirmeye etkisi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü: Bolu.
• Çam, B. (2006). İlköğretim Öğrencilerinin Görsel Okuma Düzeyleri İle Okuduğunu Anlama, Eleştirel Okuma ve Türkçe Dersi Akademik Başarıları Arasındaki İlişki. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Osmangazi Üniversitesi: Eskişehir.
• Çekici, Y. E. (2014). Rıfat Ilgaz’ın çocuk kitaplarında karşıt söylem bağlamında eleştirel okuma etkinlik önerileri. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Mersin Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü: Mersin.
• Çetinkılıç, S. (2017). Fen öğretiminde eleştirel okuma uygulamalarının kullanılmasının akademik performans ve problem çözme becerisi üzerine etkisi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Bülent Ecevit Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü: Zonguldak.
• Çobanoğlu, D. (2014). 6. Sınıf Türkçe ders kitaplarında yer alan Nasreddin Hoca fıkralarının eleştirel okuma yöntemi ile işlenmesi ve fıkralardaki insan karakterine ait özelliklerin öğretilmesi. Yayımlanmış Yüksek Lisans Tezi. Atatürk Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü: Erzurum.
• Dal, S. (2012). İlköğretim 5. Sınıf Türkçe dersinde eleştirel okuryazarlık uygulamaları: Bir eylem araştırması. Yayımlanmamış Doktora Tezi. Anadolu Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü: Eskişehir.
• Demir, R. (2017). 7. Sınıf öğrencilerinin eleştirel okuma becerileri. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü: Hatay.
• Emiroğlu, H. (2014). Eleştirel okuma öğretiminin eleştirel okuma becerisine etkisi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Düzce Üniversitesi: Düzce.
• Gönül, D.A. (2016). Türkçe ders kitaplarındaki yazınsal metinleri okuma-anlama etkinliklerinin eleştirel okuma ölçütlerini karşılama yeterliliği (8. Sınıf örneği). Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. İstanbul Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü: İstanbul.
• Gündüz, B. (2015). Üniversite 1. Sınıf öğrencilerinin kitap okuma alışkanlıkları ve eleştirel okuma becerileri üzerine bir durum çalışması. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. İhsan Doğramacı Bilkent Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü: Ankara.
• Işık, H. (2010). Lise Öğrencilerinin Eleştirel Okuma Seviyeleri ve Eleştirel Okuma Seviyeleri İle Eleştirel Düşünme Eğilimleri ve Okuma Sıklığı Arasındaki İlişki. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Anadolu Üniversitesi: Eskişehir.
• Karabay, A. (2012). Eleştirel okuma-yazma eğitiminin Türkçe öğretmeni adaylarının akademik başarılarına ve eleştirel okuma yazma düzeylerine etkisi. Yayımlanmamış Doktora Tezi. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü: Adana.
• Karadedeli, İ. (2018). İlkokul 4. sınıf öğrencilerinin eleştirel okuma ve problem çözme becerilerinin çeşitli değişkenlere göre incelenmesi: Uşak ili örneği. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü: Uşak.
• Küçükoğlu, H. (2008). İngilizce öğretmen adaylarının eleştirel okumaya yönelik öz yeterlik algıları. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Dicle Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü: Diyarbakır.
• Orhan, Ö. (2007). İlköğretim vatandaşlık ve insan hakları dersinde eleştirel okuma tekniğinin kullanımının değerlendirilmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü: Ankara.
• Özensoy, A. U. (2011). Eleştirel okumaya göre düzenlenmiş sosyal bilgiler dersinin eleştirel düşünme becerisine etkisi. Yayımlanmamış Doktora Tezi. Gazi Üniversitesi: Ankara.
• Özonat, Z. (2018). Çoklu ortama dayalı eleştirel okuma eğitiminin 6. Sınıf öğrencilerinin eleştirel okuma becerilerine etkisi. Yayımlanmamış Doktora Tezi. İnönü Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü: Malatya.
• Potur, Ö. (2014). Ortaokul Türkçe derslerinde eleştirel okuryazarlık eğitimi. Yayımlanmamış Doktora Tezi. Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü: Çanakkale.
• Tosun, M.F. (2014). Ortaokullarda eleştirel okuma eğitiminin Türkçe öğretmenlerinin görüşlerine göre incelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Dumlupınar Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü: Kütahya.
• Ünal, E. (2006). İlköğretim öğrencilerinin eleştirel okuma becerileri ile okuduğunu anlama ve okumaya ilişkin tutumları arasındaki ilişki. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi: Eskişehir.
• Ünlü, Y. (2017). Beden eğitimi ve spor öğretmenlerinin medya okuryazarlık düzeyleri ile eleştirel okuryazarlık düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Bartın Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü: Bartın.
• Yalçıntaş, E. (2014). İlkokullarda eleştirel okuma eğitiminin incelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü:Uşak.