Kuyucaklı Yusuf romanı örneğinde şahısların olay örgüsünün oluşumu üzerindeki işlevleri

Yıl 2022, Sayı: Ö11, 294 - 303, 21.07.2022

Yunus Tiker

https://doi.org/10.29000/rumelide.1146604

Öz

Sabahattin Ali’nin Kuyucaklı Yusuf adlı romanı, Türk edebiyatının öncü “köy romanı”, “Anadolu romanı” veya “eşkıya romanı” olarak nitelendirilerek farklı araştırmacılar tarafından pek çok kez ele alınıp irdelenmiştir. Kuyucaklı Yusuf, başarılı bir roman olmakla birlikte Türk romanına kattığı yenilikler sayesinde oldukça rağbet edilen bir eser olmuştur. Yazıldığı döneme kadar Türk romanında Batılılaşma temi ön plandayken; Kuyucaklı Yusuf ile birlikte Anadolu’nun toplumsal yapısının yanında köylü sınıfının durumu da romanın konuları arasına dâhil olmuştur. Kuyucaklı Yusuf romanı Batılılaşma sorunsalı dışında bir problemi ele alarak Türk romanına yeni soluk kazandırmıştır. Böylece kendinden önceki romanlardan farklılaşmış bununla birlikte kendinden sonra kaleme alınacak olan romanlara da öncülük etmiştir. Türk edebiyatında bu kadar önemli bir yere sahip olan Kuyucaklı Yusuf romanı, daima farklı bakış açıları ve yöntemlerle ele alınmayı hak eden bir eserdir. Bilindiği üzere olay örgüsü ve şahıslar kadrosu romanın ana unsurları arasında yer almaktadır. Kimi zaman romandaki olaylar şahısları etkilerken kimi zaman da şahıslar olay örgüsünün şekillenmesinde önemli bir rol oynamaktadır. Romandaki olayların merkezinde bulunan ve “doğal insan” modelini temsil eden Yusuf ile onu olayların içine çeken ve “yapay insan” modelini oluşturan diğer şahıslar arasında vuku bulan olaylarda başkahraman, kimi zaman olaylara “sebep olan” kimi zaman da olaylardan hâsıl olan durumlara “maruz kalan” rolünü üstlenmiştir. Bu çalışmada, Kuyucaklı Yusuf örneğinde, roman şahıslarının olay örgüsündeki vaka zincirleri halkalarının birbirlerine bağlanmasındaki işlevleri üzerinde durulacaktır.

Anahtar Kelimeler

Sabahattin Ali, Kuyucaklı Yusuf, olay örgüsü, şahıslar kadrosu

The functions of the characters on the formation of the plot in the example of Kuyucaklı Yusuf novel

Öz

Sabahattin Ali’s novel Kuyucaklı Yusuf, described as the pioneering “village novel”, “Anatolian novel” or “bandit novel”, Turkish literature, has been discussed and scrutinized many times by different researchers. Although Kuyucaklı Yusuf is a successful novel, it has become a highly sought-after work thanks to the innovations it has added to the Turkish novel. While the theme of Westernization was at the forefront in the Turkish novel until the time it was written; Along with Kuyucaklı Yusuf, the situation of the peasant class, as well as the social structure of Anatolia, was included among the subjects of the novel. Kuyucaklı Yusuf novel has brought a new breath to Turkish novel by dealing with a problem other than the problem of Westernization. Thus, it differed from the novels before it, but also pioneered the novels to be written after it. Kuyucaklı Yusuf novel, which has such an important place in Turkish literature, is a work that always deserves to be handled with different perspectives and methods. As it is known, the plot and the characters are among the main elements of the novel. Sometimes the events in the novel affect the people, and sometimes the people play an important role in shaping the plot. In the events that take place between Yusuf, who is at the center of the events in the novel and represents the “l'homme naturel” model, and other people who draw him into the events and form the “l'homme artificiel” model, the protagonist, played a role sometimes “causing” the events and sometimes “exposed to the situations”. In this study, in the example of Kuyucaklı Yusuf, the functions of the characters of the novel in connecting the rings of the chain of the events in the plot will be emphasized.

Anahtar Kelimeler

Sabahattin Ali, Kuyucaklı Yusuf, plot, characters

Kaynakça

• Aktaş, Ş. (2005), Roman Sanatı ve Roman İncelmesine Giriş, Ankara: Akçağ.
• Ali, S. (2008), Kuyucaklı Yusuf, İstanbul: Yapı Kredi.
• Boratav, P. N. (1982), Folklor ve Edebiyat, İstanbul: Adam.
• Culler, J. (2007), Yazın Kuramı, (Çev. H. Gür). Ankara: Dost.
• Çelik, Y. (1997), “Bitmemiş Bir Destan: Kuyucaklı Yusuf”, Atatürk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi, 4(8), 129-147.
• Demir, Y. (2011), Hayat Böyledir İşte Fakat Hikâye, Ankara: Hece.
• Karaca, A. (2001), “Kuyucaklı Yusuf”, Türkoloji Dergisi, 14(1), 93-119.
• Korkmaz, R. (2016), Sabahattin Ali İnsan ve Eser, İstanbul: Kesit.
• Moran, B. (2001), Türk Romanına Eleştirel Bir Bakış 2, İstanbul: İletişim.
• Sağlık, Ş. (2003), Cahit Sıtkı Tarancı Hikâyeleri Üzerine Bir İnceleme, Ankara: Hece.