Yapılandırmacı yaklaşım öncesi ve sonrası: ortaokul Türkçe ders kitaplarında kök değerler

Yıl 2022, Sayı: Ö11, 312 - 322, 21.07.2022

Seher Çiçek Ahmet Asar

https://doi.org/10.29000/rumelide.1146606

Cited By: 1

Öz

Bu araştırmada, yapılandırmacı yaklaşım öncesi ve sonrasında kullanılan ortaokul Türkçe ders kitaplarında kök değerlerin nasıl bir görünüm sergilediğinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Araştırma tarama çalışması şeklinde düzenlenmiştir. Doküman inceleme yöntemiyle toplanan araştırmanın inceleme nesnelerini, MEB ve özel yayınevlerinin ortaokul Türkçe ders kitaplarında yer alan metinler oluşturmuştur. Araştırmanın verilerini çözümlemek için nitel veri analizi yöntemlerinden biri olan betimsel analiz kullanılmıştır. Yapılan betimsel analizler sonucunda yapılandırmacı yaklaşım öncesinde kullanılan ortaokul Türkçe ders kitapları metinlerinde; çoktan aza doğru bir oran sıralamasıyla sevgi, vatanseverlik, dürüstlük-öz denetim, dostluk-sorumluluk, sabır, saygı, adalet-yardımseverlik kök değerlerinin bulunduğu görülmüştür. Yapılandırmacı yaklaşım sonrasında kullanılan ortaokul Türkçe ders kitapları metinlerinde; çoktan aza doğru bir oran sıralamasıyla sevgi, vatanseverlik, sorumluluk-yardımseverlik, sabır-saygı-öz denetim, dostluk, dürüstlük ve adalet kök değerlerinin bulunduğu görülmüştür. Bu sonuçlara göre; yapılandırmacı yaklaşım öncesi ve sonrasına ait ortaokul Türkçe ders kitaplarında sevgi ve vatanseverliğin baskın kök değerler olduğu, diğer kök değerlerin sistematik bir şekilde yer almadığı görülmüştür. Ayrıca her iki dönemde de kullanılan ortaokul Türkçe ders kitaplarında yer alan metinlerde bir kök değerin olumsuzuyla verilmesi durumu gözlemlenmiştir. Buna göre öğrenci davranışlarına olumlu yön vermesi hedeflenen kök değerlerin ders kitaplarındaki dağılımı sınıf seviyesine göre düzenlenebilir ve böylece tutarlılık artırılabilir. Ayrıca 21. yüzyılla beraber değişen ve gelişen beklentilere göre şekillenerek günümüz bireylerinde bulunması gereken değerler de ders kitaplarına yerleştirilebilir.

Anahtar Kelimeler

Değer, kök değerler, ortaokul Türkçe ders kitabı, yapılandırmacı yaklaşım

Before and after constructivist approach: root values in secondary school Turkish textbooks

Öz

In this research, it has aimed to determine what the root values look like in the secondary school Turkish textbooks used before and after the constructivist approach. The research has organized as a descriptive review method. The texts in the secondary school Turkish textbooks of the MoNE and private publishing houses constituted the study objects, which were collected by the document analysis method. Descriptive analysis, one of the qualitative data analysis methods, has used to analyze the data of the research. As a result of the descriptive analyzes, in the texts of the secondary school Turkish textbooks used before the constructivist approach; It has been observed that the root values of love, patriotism, honesty-self-control, friendship-responsibility, patience, respect, justice-helpfulness are found in order from most to least. n the secondary school Turkish textbooks used after the constructivist approach; It has been observed that the root values of love, patriotism, responsibility-helpfulness, patience-respect-self-control, friendship, honesty and justice are found in order from most to least. According to these results; It has been seen that love and patriotism are dominant root values in secondary school Turkish textbooks belonging to before and after the constructivist approach, while other root values are not systematically included. In addition, it has been observed that a root value is given with a negative in the texts in the secondary school Turkish textbooks used in both periods. Accordingly, the distribution of the root values, which are aimed to give a positive direction to student behaviors, in the textbooks can be arranged according to the grade level and thus the consistency can be increased. In addition, the values that should be found in today's individuals can be placed in the textbooks by being shaped according to the changing and developing expectations with the 21st century.

Anahtar Kelimeler

Value, root values, secondary Turkish textbook, constructivist approach

Kaynakça

• Akbaş, O. (2004). Türk milli eğitim sisteminin duyuşsal amaçlarının (değerlerinin) ilköğretim II. Kademedeki gerçekleşme derecesinin değerlendirilmesi (Yayınlanmamış Doktora Tezi). Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Akbaş, O. (2008). Değer eğitimi akımlarına genel bir bakış. Değerler Eğitimi Dergisi, 6(16), 9-27.
• Arthur, J. (2014). Traditional approaches to character education in Britain and America. Edited by Larry Nucci, Darcia Narvaez, Tobias Krettenauer In Handbook of Moral and Character Education (pp. 43-61). Routledge Taylor & Francis Group: New York and London.
• Bozkurt, E. (2017). Çocuk oyunları ile değerler eğitimi (Yayınlanmamış Doktora Tezi). Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Çopur, E. (2018). İlkokul 1. 2. 3. 4. sınıf Türkçe ders kitaplarındaki öyküleyici metinlerin değer analizi yaklaşımına göre değerlendirilmesi (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Mersin Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Mersin.
• Ekşi, H. (2003). Temel insani değerlerin kazandırılmasında bir yaklaşım: karakter eğitimi programları. Değerler Eğitimi Dergisi, 1(1), 79-96.
• Gerekten, H. (2018). 5. sınıf Türkçe ders kitabındaki atasözlerinin değerler eğitimi açısından incelenmesi (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Akdeniz Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Antalya.
• Güngör, E. (1996). Ahlak Psikolojisi ve Sosyal Ahlak. İstanbul: Ötüken Yayınevi.
• Güngör,E. (1998).Değerler Psikolojisi Üzerinde Araştırmalar. İstanbul: Ötüken Yayınevi.
• Hilliard, F.H. (1961). The moral ınstruction league 1987–1919. Durham Research Review, 12 (3), 53–63.
• Hökelekli, H. (2006). Değerler odaklı eğitim. Değerler Eğitimi Merkezi Bülteni, 1, 50-55.
• Kahya, A. (2018). Ortaokul Türkçe ders kitaplarındaki etkinliklerin değerler eğitimi bakımından incelenmesi (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Uşak Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Uşak.
• Karatay, H. (2007). Dil ediniminde ve değer öğretimi sürecinde masalın önemi ve işlevi. Türk Eğitim Dergisi, 465.
• Karatay, H. (2011). Karakter eğitiminde edebi eserlerin kullanımı. Turkish Studies,6(1), 1409-4565.
• Karatay, H. (2011). Transfer of values in the Turkish and Western children’s literary works: Character education in Turkey. Educational Research and Reviews, Vol. 6 (6), pp.472-480.
• Karatay, H., Destebaşı, F. & Demirbaş, M. (2015). Çocuk edebiyatı ürünlerinin 6, 7 ve 8. sınıf öğrencilerinin karakter gelişimine etkisi. Erzincan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9(2),123-140. Retrieved from https://dergipark.org.tr/tr/pub/erzisosbil/issue/45172/565550
• Kılıç, R. (1996). Olgu ve değer problemi. Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 35 (1), 355-356.
• Koca, B. U. (2018). Değerlerin felsefi ve Kur’ani temelleri ve eğitimi (Yayınlanmamış Doktora Tezi). Sivas Cumhuriyet Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sivas.
• Kropp, F., Lavack, M. A. & Silvera, D. H. (2005). Values and Collective Self-Esteem as Predictors of Consumer Susceptibility to İnterpersonal İnfluence Among University Students. International Marketing Review, Vol. 22 No. 1, pp. 7-33.
• Lee, I. J. (2014). Moral and character education in Korea. Edited by Larry Nucci, Darcia Narvaez, Tobias Krettenauer In Handbook of Moral and Character Education (pp. 326-345). Routledge Taylor & Francis Group: New York and London.
• Marshall, G. (1999). Sosyoloji Sözlüğü (O. Akınbay, D. Kömürcü, Çev.). Ankara:Bilim ve Sanat Yayınları.
• Mete, F. & Dağ, M. (2019). 5. sınıf Türkçe ders kitabında saygı ifade kalıpları. Değerler Eğitimi Dergisi, 17(38), 333-355.
• Miles, M. B., & Huberman, A. M. (1994). Qualitative data analysis: An expanded sourcebook (2nd edition). Thousand Oaks, CA: Sage.
• Millî Eğitim Bakanlığı. (2018). Türkçe dersi öğretim programı (İlkokul ve ortaokul 1,2,3,4,5,6,7,8. sınıflar). Ankara: MEB.
• Nesbitt, E. & Henderson, A. (2003). Religious organisations in the uk and values education programmes for schools (1). Journal of Beliefs & Values, 24(1), 75-88.
• Ozankaya, Ö. (1975). Toplum bilimi terimleri sözlüğü. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Önal, M. (2006). Değer, Felsefe Ansiklopedisi içinde. Ebabil Yayınları: Ankara, 51-62.
• Öztürk, N. (2017). İlköğretim düzeyindeki kitaplarda yer alan metinlerin değer öğretim yaklaşımlarına göre incelenmesi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Sezer, Ö. (2005). İlköğretim I. Kademe Türkçe ders kitaplarında değerlerin incelenmesi (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Marmara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Şen, Ü. (2007). Millî Eğitim Bakanlığının 2005 yılında tavsiye ettiği 100 temel eser yoluyla Türkçe eğitiminde değerler öğretimi üzerine bir araştırma (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Gazi üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Taçyıldız, E. (2021). Ortaokul Türkçe ders kitaplarında yer alan metinlerdeki değerlerle ortaokul öğrencilerinin yazılarında kullandıkları değerler üzerine karşılaştırmalı bir inceleme (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Van.
• Tatto, M., Tapia, M., Varela, A., & Rodriguez, M. (2001). Examining Mesico’s values education in a globally dynamic contest. Journal of Moral Education, 30(2), 173-198.
• Uysal, E. (2003). Değerler üzerine bazı düşünceler ve bir erdem tasnifi denemesi: insani erdemler-İslami erdemler. U.Ü. İlahiyat Fakültesi Dergisi, 12 (1), 51- 69.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2013). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Yıldız, M. ve Dilmaç, B. (2012). Öğretmen adaylarının sahip oldukları değerler ile kişilik özellikleri arasındaki ilişkilerin incelenmesi. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 8 (8), 122-134.