Dublajlı mı Şüpheli mi! ‘Bir Başkadır’ dizisinin İngilizce dublajındaki kültüre özgü referanslar ve onların çeviri stratejileri

Yıl 2022, Sayı: 30, 1095 - 1105, 21.10.2022

Ebru Çavuşoğlu

Öz

Gelişmekte olan ülkelerden biri olarak Türkiye’de, medya ürünlerinin dublajlı versiyonları izleyicilerin çoğunluğu tarafından tercih edilmektedir. Dublajlı medya ürünlerine olan bu taleple birlikte, dublaj endüstrileri dublajlı versiyonları da tercih etme eğilimindedir ve bu yapımların dublaj çevirisinde, çevirmenin sadece dilsel faktörlere değil, aynı zamanda kaynak ve hedef dil ile ilgili sosyo-kültürel faktörlere de odaklanma sorumluluğu vardır. Kaynak kültürdeki referanslar, çeviri sürecinde aktarılması en zor unsurlardan biri olarak karşımıza çıkmaktadır. Çevirmen, belirli bir kültürün öğelerini ele almak için mevcut prosedürler arasından seçim yapma kararıyla karşı karşıya kalır. Bu problem doğrultusunda bu makale, Netflix'te yayınlanmaya başlayan Ethos adlı Türk dizisinin İngilizce dublajlı versiyonu bağlamında kültüre özgü öğelerin çeviride aktarılması konusunu incelemeyi amaçlamaktadır. Söz konusu serideki bu ampirik çalışma, sözlük düzeyinde yapılan analizlere ve çevirmenin benimsediği prosedürlere dayanmaktadır. Dilsel çeşitlilikler, diziden alınan alıntıları ve çevirmenin bu kültürel öğeleri dublaj çevirisi sürecinde nasıl aktardığını göstererek, dublajda kültüre özgü öğelerin aktarımı sırasında ortaya çıkan sorunlara ışık tutulmasını sağlamaktadır.

Anahtar Kelimeler

Görsel-işitsel çeviri, dublaj, kültüre özgü referanslar, hedef kültür, kaynak kültür

Dubbed or Doubted! Culture-specific references and their translation strategies in the English dubbing of the Turkish TV series ‘Ethos’

Öz

Turkey is one of the developing countries in which the dubbed versions of media products are favored by the majority of the viewers. With this demand for dubbed media products, dubbing industries tend to opt for including dubbed versions as well and in those, the translator has the responsibility of not only focusing on the linguistic factors but also socio-cultural factors related to the source and the target language. The references in the source culture stand as one of the most troublesome elements to convey in the translation process. The translator faces the decision to select among procedures available to deal with the elements of a specific culture. In line with this issueı, the present article aims to analyze the issue of rendering culture-specific references in the context of the English dubbed version of the Turkish TV series called ‘Ethos’ which has been launched on Netflix. This empirical study in the aforementioned series is based on the analysis done on the lexical level and the procedures adopted by the translator. The linguistic variations allow shedding light on the emerging issues encountered during the transfer of the culture-specific references in dubbing by demonstrating the excerpts taken from the series and the ways how the translator conveys these cultural elements during the dubbing process.

Anahtar Kelimeler

Audiovisual translation, dubbing, culture-specific references, target culture, source culture

Kaynakça

• Baker, M. (1992). In Other Words: A Coursebook on Translation. Routledge.
• Blažytė, D., & Liubinienė, V. (2016) Culture-Specific Items (CSI) and their Translation Strategies in Martin Lindstrom Brand Sense. Studies about Languages, 29, 42–57. https://doi.org/10.5755/j01.sal.0.29.15129
• Chaume-Varela, F. (2006). Dubbing. Encyclopedia of Language & Linguistics, 6–9. https://doi.org/10.1016/b0-08-044854-2/00471-5
• Chiaro, D. 2009. “Issues in Audiovisual Translation.” In The Routledge Companion to Translation Studies, edited by Jeremy Munday, 141–165. London: Routledge.
• Gambier, Yves, and Luc. Doorslaer. Handbook of Translation Studies: Vol. 1. Amsterdam: John Benjamins Pub. Co, 2010. Print.
• Ivir, V. (2002/2003). Translation of Culture and Culture of Translation. SRAZ XLVII-XLVIII, 117–126
• Karunarathna, B. 2015. ‘Translating the Untranslatable: An Analysis on Translating Culture Specific References in Translating a Script for Dubbing Purpose.’ International Journal of Multidisciplinary Studies 2 (2): 19–21.
• Nicolae, C. (2018). On audiovisual translation: Dubbing. Romanian Journal of English Studies, 15(1), 51–58. https://doi.org/10.1515/rjes-2018-0008
• O’Connell, E. (2007). Chapter 8. Screen Translation. In P. Kuhiwczak & K. Littau (Eds.), A companion to Translation Studies (pp. 120–133). Bristol, Blue Ridge Summit: Multilingual Matters. https://doi.org/10.21832/9781853599583-010
• Ranzato, I. (2015). Translating Culture Specific References on Television: The Case of Dubbing. https://doi.org/10.4324/9781315681252
• Remael, A. (2010). Audiovisual translation. Handbook of translation studies, 1, 12-17.
• Şahin, A. (2012). Dubbing as a Type Of Audiovisual Translation: A Study of its Methods and Constraints Focusing on Shrek 2. Ankara: Atılım Üniversitesi.
• Vinay, J.-P., & Darbelnet, J. (1995). Comparative Stylistics of French and English a methodology for translation. John Benjamins Publishing Co.
• Yau, W. P. (2014). Translation and film: dubbing, subtitling, adaptation, and remaking. In S. Bermann & C. Porter (Eds.), A companion to translation studies (pp. 492–503). Blackwell Publishing.
• Zabalbeascoa, P. (1997). Dubbing and the nonverbal dimension of translation. Benjamins Translation Library, 327. https://doi.org/10.1075/BTL.17.26ZAB