Dört işlev modeliyle haber çevirisi incelemesi

Yıl 2022, Sayı: 30, 1354 - 1374, 21.10.2022

Lale Özcan Sara Bokaie

https://doi.org/10.29000/rumelide.1190396

Öz

Haber çevirisi üzerinde yapılan çalışmalar çeviribilim alanında son zamanlarda daha sık yer almaya başlamıştır. Bu bağlamda çokdilli haber medyaları tarafından farklı kültürlere sahip okur kitlelerine sunulan haberler araştırma konusu olarak büyük önem arz etmektedir. Makalemizde haber çevirisi konusu Roberto A. Valdeon’un (2009) bilgilendirici metinler için kullandığı “bilgi çevirisi” tanımından yola çıkılarak ele alınacaktır. Bu bağlamda Euronews haber medyasında Fransızca ve Türkçe dillerinde yayınlanmış göç konulu haberler, Christiane Nord’un “Dört İşlev Modeli” çerçevesinde incelenecektir. Bu yöntemle haber çevirisi örnekleri iki aşamalı bir analize tabi tutulacaktır. Öncelikle, metnin işlevini belirlemek amacıyla Fransızca ve Türkçe haber başlıkları sözlüksel ve anlamsal açısından incelenecektir. Ardından haber metninin bağlamından yola çıkarak ilk aşamada belirlenmiş olan işlevin yerine getirilmesini sağlayan destekleyici öğeler metin içinden seçilerek irdelenecektir. Makalemizin sonucunda aynı haberin iki farklı kültüre sunulması sürecinde meydana gelen işlevsel ve anlamsal değişikliklerin tespit edilmesi amaçlanmaktadır. Bulguların analiz edilmesi sonucunda çokdilli haber medyalarında haberlerin farklı bakış açılarıyla ve okur odaklı olarak hazırlandığının, haber metninin bir bütün oluşturduğunun, bilgi aktarımının farklı sözlüksel ve anlamsal ilişkiler kuran sözlükbirimlerinin, deyişlerin ve ifadelerin bütüncül katkısıyla gerçekleştiğinin tespit edilmesi öngörülmektedir

Anahtar Kelimeler

Göç konulu haberler, Haber çevirisi, Dört İşlev Modeli, Bilgi çevirisi

News translation in the scope of the four-function model

Öz

The number of researches regarding news translation in the field of translation studies had been increased remarkably in the past few years. In this sense, focusing on the news disseminated by multilingual news agencies to the readership originated from different cultures has a paramount importance. In this article, our starting point will be the concept of “translation of information” used by Roberto A. Valdéon (2009) for informative texts. Based on this concept, examples of migration themed news disseminated by Euronews in French and Turkish will be analyzed in the scope of Christiane Nord’s “Four Function Model”. Firstly, in order to define the function of the news text, a lexical and semantic analysis will be applied to the news headings. In the second step, supportive elements related to the defined function will be selected and examined. The purpose of our two-fold analysis is to determine the functional and semantic changes applied to the same news texts in the process of news dissemination to two different cultures. In this article it is shown that in multilingual news agencies, news is being prepared by taking into consideration different perspectives and it is a reader-oriented process. In this process it has been observed that news creates a meaningful whole and the information transfer is realized with the holistic contribution of lexicons, sayings and expressions that establish different lexical and semantic relations.

Anahtar Kelimeler

Migration Themed News, News Translation, Four Function Model, Translation of Information

Kaynakça

• Dictionnaire Larousse en ligne, https://www.larousse.fr/ (Erişim tarihi: Mart 2022)
• Dictionnaire Internaute en ligne, https://www.linternaute.fr/dictionnaire/fr/ (Erişim tarihi: Mart 2022)
• Dictionnaire CNRTL en ligne, https://www.cnrtl.fr/ (Erişim tarihi: Mart 2022)
• Çakmak, Dilşen. (2019). Kültürler arası iletişimde haber çevirisinin sosyo-kültürel ve çeviribilimsel analizi (Yüksek Lisans Tezi).
• Dabancalı, Buket. (2011).Türkiye'de haber çevirisine etnografik bir yaklaşım (Yüksek Lisans Tezi).
• Dirik, Nalan. (2009). Haber metinleri çevirisinde karşılaşılan güçlükler ve kullanılan yöntemler (Yüksek Lisans Tezi).
• Eriş, Emrah. (2018). Basın çevirilerinde diller ve kültürlerarası farklılıklar (Doktora Tezi).
• Baumann, Gerd, Gillespie, Marie , Sreberny, Annabelle, (2011a). Transcultural journalism and the politics of translation: Interrogating the BBC World Service. Journalism. 12/2, 135-142. DOI: 10.1177/1464884910388580
• Bassnett, Susan, Bielsa, Esperança (2009). Translation in global news. London/ New York: Routledge
• Kadim, Kais, Kader, Mashudi. (2011). The translation of english bbc political news into arabic: Thematic analysis. International Journal of Humanity and Social Sciences, 1(1), 06-14.
• Hernández Guerrero, M. J. (2005b), Prensa y traducción. In C. Cortés Zaborras and M. J. Hernández Guerrero (eds). La traducción periodística (pp. 155–73). Cuenca: Ediciones de la Universidad de Castilla-La Mancha.
• Hursti, Kristian. (2001). An insider’s view on transformation and transfer in international news communication: an English-Finnish perspective. The electronic journal of the Department of English at the University of Helsinki, 1(1), 1-5.
• Kang, J.-H. (2007). Recontextualization of News Discourse. The Translator, 13(2), 219-242. https://doi.org/10.1080/13556509.2007.10799239
• Nord, Christiane (1997). Translating as a Purposeful Activity: Functionalist Approaches Explained. Routledge. Second Edition.
• Nord, Christiane (2005). Text analysis in translation: theory, methodology and didactic application of a model for translation-oriented text analysis. Rodopi, Amsterdam.
• Nord, Christiane (2006). Translating as a purposeful approach. TEFLIN Journal. Volume 17. Number 2. 131- 143. DOI: 10.15639/teflinjournal.v17i2/138-151
• Nord, Christiane (2006). Translating for communicative purposes across culture boundaries. Journal of Translation Studies. Volume 9 /1, 43-60
• Nord, Christiane. (2007). ‘Function plus Loyalty: Ethics in Professional Translation. In Genesis Revista Cientifica do ISAG. Vol 6, 7 – 17.
• Pan, Li. (2014). Investigating institutional practice in news translation: An empirical study of a Chinese agency translating discourse on China. Perspectives, 22(4), 547-565. https://doi.org/10.1080/0907676x.2014.948888
• Polat, Aslı (2015). Habercilikte kurumsal söylemin oluşumunda çevirinin rolü: BBC Türkçe örneği (Yüksek Lisans Tezi)
• TDK sözlük, https://sozluk.gov.tr/ (Erişim tarihi: Mart 2022)
• Valdeon, Roberto A. (2007). Ideological Independence or Negative Mediation: BBC Mundo and CNN en Español’s (translated) Reporting of Madrid’s Terrorist Attacks. Translating and Interpreting Conflict, 97-118. https://doi.org/10.1163/9789401204385_008
• Valdeón, Roberto A. (2009). Translating informative and persuasive texts. Perspectives. 17/2,77- 8. DOI: 10.1080/09076760903122611
• Valdeón, Roberto A. (2010a). Translation in the informational society. Across Languages and Cultures. 11 /2. 149 -160. DOI: 10.1556/Acr.11.2010.2.1.
• Valdeón, Roberto A. (2014). From Adaptation to Appropriation: Framing the World Through News Translation. Linguaculture, 2014(1), 51-62. https://doi.org/10.1515/lincu-2015-0019
• Valdeón, Roberto A. (2015). Fifteen years of journalistic translation research and more. Perspectives. 23/4, 634-662. DOI: 10.1080/0907676X.2015.1057187
• Valdeón, Roberto A. (2018). On the use of the term ‘translation’ in journalism studies. Journalism: Theory, Practice & Criticism. 19/2, 252–269. DOI:10.1177/1464884917715945
• Valdeón, Roberto A. (2020). Journalistic translation research goes global: theoretical and methodological considerations five years on. Perspectives. 28/3 , 325 – 388, DOI: 10.1080/0907676X.2020.1723273