Göç ve dil edinimi: Türkiye’de mevcut durum ve eğitim politikaları üzerine bir inceleme

Yıl 2022, Sayı: 30, 158 - 168, 21.10.2022

Didem Kayahan Yüksel , Abdulkadir Yüksel

https://doi.org/10.29000/rumelide.1192514

Cited By: 1

Öz

Göç hem göç eden bireyleri hem de ev sahibi konumda bulunan ülkeyi derinden etkileyen, bireylerin yaşamlarında kültürel, sosyal ve siyasi değişikliklere yol açan bir olgudur. Göçün uzun vadeli etkilerini öngörmek zor olsa da entegrasyonun sağlanmasının her iki taraf için de yararları olduğu bilinmektedir. Gerçek bir entegrasyondan bahsedilebilmesi için göç eden bireylerin ev sahibi ülkenin dilini öğrenmesi bir zorunluluktur. Dil edinimi göç eden bireyin yeni dahil olduğu çevreye uyumunu kolaylaştıracak ve haklarından etkin biçimde faydalanmasına da zemin hazırlayacaktır. Suriye İç Savaşı’nın etkileriyle Dünya’da en fazla sayıda göçmene ev sahipliği yapan Türkiye sağlık, eğitim, istihdam gibi birçok alanda büyük bir sınav vermektedir. Bu bağlamda bu çalışmada göç ve dil edinimi çerçevesinde Türkiye’deki mevcut durum ve uygulanan eğitim politikaları incelenmiştir. Çalışmada ayrıca göçmenlerin eğitim haklarını düzenleyen uluslararası ve ulusal metinler sunulmuştur. Türkiye’de göçmenlerin dil edinimi ve okullaşmalarına yönelik ciddi çalışmaların olmasıyla birlikte hedeflenen okullaşma oranına ve dolayısıyla beklenen toplumsal uyum seviyesine ulaşılamadığı üzücü bir gerçektir. Bu nedenle bu alanda yapılacak bilimsel araştırmaların artırılması ve diğer ülkelerden örnek uygulamalar incelenerek mevcut durumda yapılabilecekler adına yeni eğitim politikalarının geliştirilmesi önerilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Göç, dil edinimi, eğitim politikası

Migration and language acquisition: A review on current situation and education policies in Turkey

Öz

Migration is a phenomenon that deeply affects both the migrating individuals and the host country and causes cultural, social and political changes in the lives of individuals. Although it is difficult to predict the long-term effects of migration, it is known that integration has benefits for both parties. In order to be able to talk about a true integration, it is a must for immigrants to learn the language of the host country. Language acquisition will facilitate the adaptation of the immigrant to the new environment and will pave the way for the effective use of his rights. Turkey, which hosts the largest number of immigrants in the world with the effects of the Syrian Civil War, puts a big test in many areas such as health, education and employment. In this context, in this study, the current situation in Turkey and the applied education policies were examined within the framework of migration and language acquisition. In addition, international and national texts regulating the education rights of immigrants are presented in the study. It is a sad fact that the targeted schooling rate and thus the expected level of social cohesion could not be reached, although there are serious studies on the language acquisition and schooling of immigrants in Turkey. For this reason, it is recommended to increase the scientific researches to be done in this field and to develop new education policies for what can be done in the current situation by examining sample applications from other countries.

Anahtar Kelimeler

Migration, language acquisition, education policy

Kaynakça

• Adserà, A., & Pytliková, M. (2016). Language and migration. In The Palgrave handbook of economics and language (pp. 342-372). Palgrave Macmillan, London.
• Balcı, M. ve Melanlıoğlu, D. (2020). “Türkçenin yabancı dil olarak öğretimi programı” üzerine. Kırıkkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 10 (2), 173-198.
• Baştürk, Ş. (2019). Göçmenlere yönelik sosyal politikalar. Sosyal politika içinde (s.486-522). Dora Yayıncılık, Bursa.
• Candaş Karababa, Z. C. (2009). Yabancı dil olarak Türkçenin öğretimi ve karşılaşılan sorunlar. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 42 (2), 265-277.
• Çocuk Hakları Sözleşmesi (1995, Ocak 27). Resmî Gazete (Sayı: 22184).
• Ekonomik, Sosyal ve Kültürel Haklar Uluslararası Sözleşmesi (11 Ağustos 2003). Resmi Gazete (Sayı : 25196).
• Esser, H. (2006). Migration, language and integration. Wissenschaftszentrum Berlin für Sozialforschung, Berlin.
• Göç İdaresi Başkanlığı (2022). İstatistikler. Erişim Adresi: https://www.goc.gov.tr
• Göçer, A., & Moğul, S. (2011). Türkçenin yabancı dil olarak öğretimi ile ilgili çalışmalara genel bir bakış. Turkish Studies, 6(3), 797-810.
• Göçer, A., Tabak, G., & Coşkun, A. (2012). Türkçenin yabancı dil olarak öğretimi kaynakçası. Türklük Bilimi Araştırmaları, (32), 73-126.
• Hammer, K. (2017). Sociocultural integration and second language proficiency following migration. In The Linguistic Integration of Adult Migrants: Some lessons from research (pp. 91-96). DeGruyter Mouton, Germany.
• Hayat Boyu Öğrenme Genel Müdürlüğü (2022). 2021- 2022 eğitim öğretim yılı verileri. Erişim Adresi: https://hbogm.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2022_01/26165737_goc2022sunu.pdf
• Her Türlü Irk Ayrımcılığının Ortadan Kaldırılmasına İlişkin Uluslararası Sözleşme (9 Nisan 2002). Resmi Gazete (Sayı: 24721).
• Hou, F., & Beiser, M. (2006). Learning the language of a new country: A ten‐year study of English acquisition by South‐East Asian refugees in Canada. International Migration, 44(1), 135-165.
• İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi (1949, 27 Mayıs). Resmî Gazete (Sayı:7217).
• Kayahan-Yüksel, D. (2021). Pozitif ayrımcılık ve eğitimde fırsat eşitliği. Pozitif Eğitim içinde (s. 281-305). Eğiten Yayın, Ankara.
• Kişisel ve Siyasal Haklar Uluslararası Sözleşmesi (5 Ağustos 2006). Resmi Gazete (Sayı: 26250).
• Li, G. (2013). Immigrant language acquisition: An international review. In International Handbook of Migration Studies (pp. 286-297). Routledge.
• Marshall, G. (2003). Sosyoloji sözlüğü (çev. Osman Akınhay, Derya Kömürcü) Ankara: Bilim ve Sanat Yayınları.
• MEB (2017). Geçici Eğitim Merkezinde Görev Yapan/Yapacak Olan Suriyeli Öğretmenlerin Eğitimi. Erişim Adresi: https://oygm.meb.gov.tr/www/gecici-egitim-merkezinde-gorev-yapanyapacak-olan-suriyeli-ogretmenlerin-egitimi/icerik/466
• Merey, Z. (2017). Çocuk haklarının tarihsel gelişimi. Çocuk hakları içinde (s.76-89). Ankara: Pegem Akademi.
• Milli Eğitim Temel Kanunu, (1973, 24 Haziran). Resmî Gazete (Sayı: 14574).
• Moilanen, I., Myhrman, A., Ebeling, H., Penninkilampi, V., & Vuorenkoski, L. (1998). Long-term outcome of migration in childhood and adolescence. International Journal of Circumpolar Health. 57(2-3), 180-187.
• PIKTES (t.y.) Pıktes Nedir? Erişim Adresi: https://piktes.gov.tr/cms/Home/Hakkimizda
• Schiess-Jokanovic, J., Knefel, M., Kantor, V., Weindl, D., Schäfer, I. & Lueger-Schuster, B. (2021) Complex post-traumatic stress disorder and postmigration living difficulties in traumatised refugees and asylum seekers: the role of language acquisition and barriers. European Journal of Psychotraumatology, 12(1), 1-11. DOI: 10.1080/20008198.2021.2001190
• Tomaševski, K. (2001). Human rights obligations: making education available, accessible, acceptable and adaptable, Right to Education Primers No. 3. Novum Grafiska AB, Gothenburg.
• Türkiye Cumhuriyeti Anayasası, (1982, 9 Kasım). Resmî Gazete (Mükerrer Sayı: 17863). Ünal, K., Taşkaya, S. M. ve Ersoy, G. (2018). Suriyeli göçmenlerin yabancı dil olarak Türkçe öğrenirken karşılaştıkları sorunlar ve çözüm önerileri. Ahi Evran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 4(2), 134- 149.
• UNICEF (2019). Türkiye – UNICEF ülke ı̇şbı̇rlı̇ğı̇ programı 2016-2020, 2019 yıllık raporu. Erişim Adresi: https://www.unicef.org/turkey/media/10451/file/UNICEF%202019%20Yıllık %20Faaliyet%20Raporu.pdf
• UNICEF (2021). Suriyeli ve diğer mültecileri için şartlı eğitim yardımı (şey) programı. Erişim Adresi: https://www.unicef.org/turkey/media/11726/file
• UNICEF, (2012). Okul Dışındaki Çocuklar Küresel Girişimi Türkiye Ülke Raporu. Erişim Adresi : https://www.unicef.org/turkiye/raporlar/okul-d%C4%B1%C5%9F%C4%B1ndaki-%C3%A7ocuklar-k%C3%BCresel-giri%C5%9Fimi-t%C3%BCrki%CC%87ye-%C3%BClke-raporu-mart-2012
• UNICEF, (t.y.). Okula kayıt ı̇çı̇n destek programı (OKP) bı̇lgı̇ formu. Erişim Adresi: https://www.unicef.org/turkey/media/11646/file
• Yabancılara Yönelik Eğitim Öğretim Hizmetleri Genelgesi (2014). Sayı : 2014/21. Erişim Adresi : http://mevzuat.meb.gov.tr/dosyalar/1715.pdf
• Yilmaz, A. (2014). Uluslararası göç: çeşitleri, nedenleri ve etkileri. Electronic Turkish Studies, 9(2), 1685-1704.
• Yılmaz, Y. (2019). Yabancılara Türkçe öğretimi için söz varlığı listesi örneği: Tomas Terzian’ın Recueil de Mots: Français, Turcs, Grecs et Arméniens adlı eseri. RumeliDE Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi, (16), 249-279. DOI: 10.29000/rumelide.618776
• Yükseköğretim Bilgi Yönetim Sistemi (t.y.). Uyruğa göre öğrenci sayıları raporu. Erişim Adresi : https://istatistik.yok.gov.tr/