Edebiyatın kılcal damarları: taşrada edebiyat dergiciliği/Sivas örneği: Sühan dergisi

Yıl 2023, Sayı: 34, 143 - 157, 22.06.2023

Evren Karataş Ülger

https://doi.org/10.29000/rumelide.1316238

Öz

Dış, dışarı anlamlarına gelen ancak daha çok bir ötekileştirme niyeti taşıyan taşra sözcüğü, günümüzde bir mekân kavramı olmanın ötesine geçmiş ve bir ruh iklimini tanımlamaya başlamıştır. Taşra; can sıkıntısının, durağanlığın, sıradanlığın, mahrumiyetin, muhafazakârlığın ana yurdu olarak tanımlansa da aslında taşıdığı sıcaklık, güven ve aidiyet duyguları sayesinde önemli bir potansiyeli ve meydan okumayı da barındırmaktadır. Taşranın tanımlarına inat, taşra deviniminin en iyi yansıdığı alanlardan biri de taşra dergiciliği olmuştur. Uzun süre merkez dergilerinin manevi hegemonyası altında ve mütevazı koşullarda yollarına devam eden taşra dergileri günümüz edebiyat muhitlerini besleyen ve heyecan getiren önemli kılcal damarlar olmuşlardır. Edebiyat dergilerinin sağladığı genç ve hevesli isimlere yol açma, edebiyat içi sorunların tartışılacağı bir zemin oluşturma, yeni akımların ve türlerin kitlelere duyurulması, yeni çıkan yayınların ve isimlerin eleştirel zeminde değerlendirilmesi gibi birçok imkân, taşra dergilerinde de merkez dergiler kadar etkili biçimde sunulmaktadır. Bunun en temel nedeni günümüzde taşra dergilerinin etkilerinin teknolojik gelişmelerin ve iletişim olanaklarının artmasıyla genişlemesidir. 2003-2008 yılları aralığında, 18 sayı olarak Sivas’ta yayımlanan Sühan Dergisi de taşra dergiciliği anlayışını kırarak geniş kitlelere ulaşan, Türk edebiyatına deneme şiir gibi türlerde yeni eserler kazandıran, o dönemin etkili isimlerini çevresinde toplayan edebi bir atmosfer kurmuştur. Bu çalışmada, kapanmış bir taşra dergisi örneği olarak Sühan Dergisinin bütüncül bir bakış aşısıyla ve edebiyat tarihi açısından taşıdığı önem çerçevesinde değerlendirilmesi amaçlanmıştır. Araştırmada, doküman tarama ve betimsel analiz yöntemleri kullanılmış, Sühan Dergisinden elde edilen veriler içerik analizi ile çözümlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Taşra, Taşra Edebiyatı, Edebiyat Dergiciliği, Sühan, Sivas

Kaynakça

• Aydın, E. (2005 b). Dergiciliğin Kült Duruş Noktasında ‘Avaz’. Sühan. 11. 13-15.
• Bora, T. (Derleyen) (2010). Taşraya bakmak. İstanbul, İletişim Yayınları.
• Bora, T. (2010). Taşralaşan ve Taşrasını Kaybeden Türkiye. Ed. T. Bora, Tanıl. Taşraya bakmak. 37-66. İstanbul, İletişim Yayınları.
• Bozkurt, A. (2004). Taşrada Şiir Hazırlıkları. Kitaplık. 73. 76-78.
• Çaparlar, A. (2014). Osmanlı taşra teşkilatında reform. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Mustafa Kemal Üniversitesi. Hatay.
• Çiğdem, A. (2010). Taşra Karalaması. Ed. T. Bora. Taşraya bakmak. 101-114. İstanbul, İletişim Yayınları.
• Coşkun, Z. (1995). Aleviler, Sünniler ve… Öteki Sivas. İstanbul, İletişim Yayınları.
• Dara, R. (2004). Merkez-Taşra, Tarih-Coğrafya. Kitaplık. 73. 73-75.
• Daşkıran, M. (2012). Yüzyılın Mecrasında Dergilerin Macerası. Değirmen. 9. 29-31.
• Gürbilek, N. (2016). Yer Değiştiren Gölge. İstanbul, Metis Yayınları.
• Işıldak, S. (2014). R. 1330/M. 1914 Tarihli Sivas Kızılırmak gazetesinin 52-77. sayıları (günümüz Türkçesine aktarımı ve değerlendirmesi). (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Cumhuriyet Üniversitesi. Sivas.
• Işık, K. (2015). İnsanın Merkezine Seyahat. Ed. M. Varlık. Edebiyatın taşradan manifestosu. 29-40. İstanbul, İletişim Yayınları.
• Küpçük, S. (2015). Türkiye edebiyat dergileri atlası -1980’lerden 2000’lere-. Ankara, Cümle Yayınları.
• Laçiner, Ö. (2010). Merkez(ler) ve Taşra(lar) Dönüşürken. Ed. T. Bora. Taşraya bakmak. 13-36. İstanbul, İletişim Yayınları.
• Menekşe B. (2019). Sivas Kızılırmak gazetesinin (27-29, 31-39 ve 41-52) sayılarının transkiribe edilmesi ve değerlendirilmesi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Cumhuriyet Üniversitesi. Sivas.
• Pekdemir, M. (2010). Taşranın ‘Taşı Toprağı Altın’ da Ne Var? Ed. T. Bora. Taşraya bakmak. 77-100. İstanbul, İletişim Yayınları.
• Polat, N. H. (2005 b). Kızılırmak Kıyılarında. Sühan. 11. 3-5.
• (Seber), C. Süreya (2013). “Günübirlik”ler/ toplu yazılar II. İstanbul, Yapı Kredi Yayınları.
• Susam, A. (2015). Radikal Demokratik Bir Teknopolitika Bağlamında Taşrayı Yeniden Düşünmek. Ed. M. Varlık. Edebiyatın taşradan manifestosu. 65-79. İstanbul, İletişim Yayınları.
• Sühan Dergisi (2003a). Sebeb-i Sühan. Sühan. 1. 1.
• Sühan Dergisi (2003b). Mânâ Bahçesinin Fasl-ı Hazanı. Sühan. 2.1.
• Sühan Dergisi. (2004a.). Sühan. S.6. Sivas, Vizyon Matbaası.
• Sühan Dergisi (2004b). Gelin Gülle Başlayalım Şiire. Sühan. 7. 1.
• Sühan Dergisi (2004c). Kâtip Arzuhalim Yaz Yâre Böyle. Sühan. 8. 1.
• Sühan Dergisi (2004d). Bu Dergi O Dergi Değildir, Heveslenmeyin. Sühan. 9. 1.
• Sühan Dergisi (2005a). Mehlika Sultana Âşık Yedi Genç. Sühan. 10.1.
• Sühan Dergisi (2005b ). Sühan. S. 11. Sivas, Vizyon Matbaası.
• Sühan Dergisi (2005 c). Sühan. S. 12. Sivas, Vizyon Matbaası.
• Sühan Dergisi (2005 d). Sühan. S. 13. Sivas, Vizyon Matbaası.
• Sühan Dergisi (2006 a). Sühan. S.14. Sivas, Vizyon Matbaası.
• Sühan Dergisi (2006 b). Sühan S.15. Sivas Vizyon Matbaası.
• Sühan Dergisi (2007 a). Sühan. S. 16. Sivas, Vizyon Matbaası.
• Sühan Dergisi (2007 b). Sühan S. 17. Sivas, Esform Ofset.
• Sühan Dergisi (2008). Tamam-ı Sühan. Sühan. 18. 1.
• Temo, S. (2011). Türk şiirinde taşra. İstanbul, Agora Kitaplığı.
• Turan, G. (2004). Taşra Coğrafya Mıdır?. Kitaplık Dergisi. 73. 51-53.
• Varlık, M. (Ed.) ( 2015). Edebiyatın taşradan manifestosu. İstanbul, İletişim Yayınları.
• Varlık, M. (2015). Önsöz Niyetine, Taşrada Bir Sabah. Ed. M. Varlık. Edebiyatın taşradan manifestosu. 19-27. İstanbul, İletişim Yayınları.