V. A. Jukovskiy’nin ‘’Lyudmila’’ isimli baladının kader olgusu yönünden incelenmesi

Yıl 2023, Sayı: 34, 1283 - 1295, 22.06.2023

Bahar Güneş , Mustafa Ünsal

https://doi.org/10.29000/rumelide.1316399

Öz

İnsan, var olduğundan beri varlığın ve varoluşun mana derinliğini anlama gayreti içerisine girmiştir. Kişi, bu gayretini felsefeden mitolojiye, anatomiden psikolojiye kadar muhtelif disiplinler dâhilinde, özgün bakış açısıyla anlamlandırmaya çalışır. Edebiyat ise insanın, varoluşunu anlama gayretinin disipline edilmiş en açık şekli olarak kabul görür. Yaşama asıl anlamını kazandıran ölüm algısı, din dışı ya da din merkezli birey ve Tanrı ilişkisi, teolojik ve sosyolojik temelde şekillenen günah-sevap, suç-ceza gibi kavramlar, insan hayatında boyun eğme ya da başkaldırı şeklinde bir tepki ile karşılık bulur. İnsanların hayatlarının nasıl şekillendiğine dair olan anlayışı açıklama biçimi olan kader idraki farklı toplumların yazın dünyasında çeşitli değerlendirmelerde temel unsur olarak ele alınmaktadır. Farklı bilim alanlarında inceleme konusu olan kader olgusu bilhassa edebiyatta, romantizm akımının getirdiği farklı bakış açıları neticesinde ve balat türünün Rus edebiyatına girmesi ile bu türde ölüm ve kadere başkaldırı temalarının işlendiği birçok örnekler verilmeye başlanır. Bahsi geçen izleklerin yer aldığı ilk Rus milli balat örneklerinden birisi, Vasiliy Andreyeviç Jukovskiy’nin “Lyudmila” (Людмила) adlı eseridir. Başkahramanın kaderine boyun eğmediği ve Tanrı’ya lanet ettiği için cezalandırıldığı ilk balat türü olan bu eserin yayımlanmasının ardından, Rus edebiyatında çok sayıda benzer çalışmalar ortaya konulmaya başlanır. Alman edebiyatında romantizmin önde gelen şairlerinden biri olan Gottfried August Bürger’in “Lenora” isimli baladından esinlenerek Rusça’ ya çevrilen “Lyudmila” adlı eserde, genç bir kızın uzak bir ülkede savaşa gidip uzun süre dönmeyen sevgilisini beklemesi ve sevgilisinin dönmemesi üzerine Tanrı’ya ve kadere başkaldırı ve sonunda cezalandırılma hikayesi anlatılır. Bu çalışmada, Lyudmila’nın aşkı için Tanrı’ya olan inancının azalması ve cezalandırılması, kader olgusunun ele alınış biçimi ve şairin bu konulara bakış açısı anlatılmaya çalışılacaktır.

Anahtar Kelimeler

Rus Edebiyatı, V.A. Jukovskiy, Balat, ‘’Lyudmila’’, Folklor, Edebiyat

Kaynakça

• Bogdanova, O. V. (2017). Konflikt melanholiçeskiy i skorbnıy ballada V. A. Jukovskogo “Lyudmila”. Visnık universıtetu imeni Alfreda Nobelya. Seriya “Filologiçni naukı” No:2 (14).
• Gnediç, N. İ. (1816). O volnom perevode Byurgerovoy balladı: Lenora. Sın oteçestva, (XXVII), 2.
• Head, D. ve Ousby, I. (2006). The Cambridge guide to literature in English. Cambridge University Press.
• Jukovskiy, V. A. (1936). Balladı. İzdatelstvo detskoy literaturı. Moskva-Leningrad.
• Jukovskiy, V. A. (1902). “O melankholii v jizni i v poezii/ V.A. Jukovskiy” // Polnoye Sobranie soçineniy: v 12t. – CPB.: İzd-vo A.F. Marksa. T.7 – S.152-154.
• Jukovskiy, V.A. (1959). Sobranie soçineniy: V.A. Jukovskiy. – M.L. : Goslitizdat – T.2. Balladı. Poemı i Povesti.
• Karataş, T. (2018). Ansiklopedik Edebiyat Terimleri Sözlüğü. İstanbul: İz Yayıncılık.
• Lebedeva, O. B. (1988). Janrovaya sistema perevodov V.A. Jukovskogo iz Shillera. In problemı metoda i janra. (14), 71-82.
• Levit, S. Y. (2018). Poetika Jukovskogo. Vestnik kulturologii, (1 (84)), 141-170.
• Matlin, M.G. ve Çerednikova, M.P. (2004). Folklor. Bolşaya rossiyskaya entsiklopediya. Tom “Rossiya”. Moskova. 699-703. https://bigenc.ru/text/5061324 Erişim tarihi: 14.08.2022.
• Poplavskaya, İ. M. (2009). Dialog Poezii i prozı v sbornike V.A. Jukovskogo “Balladı i Povesti” (Statya Pervaya). Vestnik Tomskogo gosudarstvennogo universiteta filologiya, no2(6).
• Uca, A. ve Soysal F. (2020). Bir Yerlileştirme Örneği: Friedrich von Schiller’e Ait “Die Bürgschaft” Adlı Baladın Ali Bey Hüseyinzade (Turan) Tarafından Türkçeye Çevirisi. RumeliDE Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi, (20), 784-815.