Şiddet türleri bağlamında Maupassant’ın “Bir Hayat” adlı romanı

Yıl 2023, Sayı: Ö12, 500 - 508, 23.07.2023

Buğra Şengel

https://doi.org/10.29000/rumelide.1331550

Öz

Tarihsel açıdan insanlık kadar eskilere dayanan ve günümüz toplumları tarafından sorunsallaştırılan şiddet, aynı zamanda insan hakları ihlallerinden biri olarak görülmektedir. Erkek egemen toplumların içinde cinsiyet rolleri çerçevesinde kısıtlanan, farklı kültürlerden ve toplumlardan kadınlar, eğitim düzeyi ne olursa olsun şiddete maruz kalan birincil grubu oluşturmaktadır. Kadınların XXI. yüzyılda dahi maruz kaldığı ortak sorunların başında gelen kadına yönelik şiddet, sosyal bilimlerde çalışmalar yapan pek çok araştırmacıyı ve akademisyeni bir araya getirerek disiplinlerarası çalışma sahası bulmasıyla da malzemesi insan ve toplum olan edebiyatta işlenen temel ve zamansız konular arasında yer alır. Edebiyatta çalışma konusu olarak kadına yönelik şiddet, daha çok XX. yüzyılda ortaya çıkmış ve feminist hareketlerin artışıyla birlikte gelişim göstermiş olsa da kadınların toplumsal roller açısından kısıtlandığı XIX. yüzyılda da Maupassant gibi bazı Fransız yazarların eserlerinde dikkat çeken bir yer edinmiştir. Genellikle kadın karakterler üzerine kurgulanan öykü ve romanlardan oluşan Maupassant eserleri, özellikle yazarın yaşadığı dönemdeki Fransız toplumunun kadına yüklediği cinsiyet rollerini realist bir bakış açısıyla okuyucuya sunması bağlamında önemlidir. Bu çalışmada; toplumun kadına bakış açısının ve kadına yönelik şiddetin açıkça görüldüğü Maupassant’ın ilk romanı olan Bir Hayat (Une Vie, L’humble Vérité), toplum ve erkeğin kadına uyguladığı şiddet bağlamında tematik analiz yöntemiyle incelenecektir. Roman kahramanı Jeanne’ın maruz kaldığı fiziksel, ekonomik, psikolojik, cinsel ve sözlü vb. farklı şiddet türleri üzerinden toplumun belki de farkında bile olmadan kadına yüklediği roller ve ataerkil sistemin kadın üzerinde kurduğu hakimiyet ortaya konmaya çalışılacaktır.

Anahtar Kelimeler

Maupassant, Bir Hayat, kadina şiddet, şiddet türleri, toplumsal roller

Kaynakça

• Akkaş, İ. ve Uyanık, Z. (2016). “Kadına Yönelik Şiddet”. Hacı Bektaş Veli Üniversitesi SBE Dergisi. 6 (1): 32-42.
• Atman, Ü. Cihan (2003). “Kadına yönelik Şiddet: Cinsel Taciz”. Kadına Yönelik Şiddet ve Hekimlik Sempozyumu. 12 (9): 333-335.
• Dikmen, H. Alan ve Münevver, G. İlknur (2020). “The relationship between domestic violence and the attitudes of women towards honor, gender roles, and wife-beating in Turkey”. Archives of Psychiatric Nursing. 34 (5): 421-426.
• Çağrı, Kan (2018). “Kadına Yönelik Aile içi Psikolojik Şiddet ve Toplumsal Hukuki Kodları”. Samsun Valiliği: Aile Eksenli Şiddetten Sosyal Travmalara.
• Elyıldırım, Sema (2018). “Piruze, Şam’da Bir Türk Gelin Adlı Romanda Kadına Şiddet’in Yansımaları” Edebiyatta Kadın ve Şiddet, ed. Prof. Dr. Ayten ER. (Bilgin Kültür Sanat) s: 47-63.
• Er, Ayten (2018). “Bir çocuğun gözünden aile içi şiddet: Herve Mestro’dan Touche pas à ma mère (Anneme Dokunma)”. Edebiyatta Kadın ve Şiddet, ed. Prof. Dr. Ayten ER. (Bilgin Kültür Sanat) s: 1-13.
• Gürkan, Ö. Can ve Coşar Fatma (2009). “Ekonomik Şiddetin Kadın Yaşamına Etkileri”. Maltepe Üniversitesi Hemşirelik Bilim ve Sanat Dergisi, s, 124-128.
• Maupassant (2004). “Bir Hayat” (Çev. Birzel Uzma). İstanbul: Oğlak Yayınları
• Özkan, Gizem (2017). “Kadına Yönelik Şiddet- Aile içi Şiddet ve Konuya İlişkin Uluslararası Metinler Üzerine bir İnceleme”. Hacettepe HFD, 7(1), 5.
• Polat, Oğuz (2016). “Şiddet”. Klinik Adli Tıp. Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi, 22(1): 15-34.
• Türkyılmaz, Ümran (2018). “Maya Angelou’nun I know Why The Caged Bird Sings (Kafesteki kuş neden şakır, bilirim) Adlı Yapıtında Şiddet Sarmalında Kadın ve Bedeni”. Edebiyatta Kadın ve Şiddet, ed. Prof. Dr. Ayten ER. (Bilgin Kültür Sanat) s: 65-81.