Okul yöneticiliği meslekleşmeden okul müdürleri güçlenebilir mi?

Yıl 2024, Cilt: 4 Sayı: 2, 106 - 110, 31.12.2024

Kürşad Yılmaz

Öz

Türk eğitim sisteminde, geçmişten günümüze en önemli sorun alanlarından biri okul yöneticilerinin yetiştirilmesi, seçilmesi ve atanması ile ilgilidir. 2024 yılı itibariyle Türkiye’de okul yöneticiliği belirli bir eğitime dayanan profesyonel bir meslek olarak kabul edilmemektedir ve sorunsal büyüyerek devam etmektedir. Böyle bir ortamda “okul müdürlerinin yetkileri ile sorumlulukları arasında bir denge kurulması ve özerkliklerinin artırılması” okul yöneticilerinin güçlendirilmesine katkı getirebilir. Ancak okul müdürlerinin güçlendirilmesi için ilk şart okul yöneticiliğinin belirli bir eğitime dayanan, profesyonel bir meslek olarak kabul edilmesi ve buna dönük adımların atılmasıdır. İkincisi, siyasallaşma ihtimali çok yüksek olan Millî Eğitim Akademisi gibi içe dönük çabalar yerine üniversitelerle iş birliği içerisinde eğitim programları düzenlemek olmalıdır. Üçüncüsü ise sivil toplum kuruluşlarınca yapılan çalışmaların sayısının artırılmasıdır.

Anahtar Kelimeler

okul yöneticiliği, meslekleşme, güçlendirme, Türkiye

Can it be empowering school principals without professionalizing school principalship?

Öz

The training, selection, and appointment of school principals have been one of the biggest issues facing the Turkish educational system from the beginning to the present. As of 2024, school principalship is not recognized as a professional profession based on a specific education and the problem continues to grow in Türkiye. In such a context, “establishing a balance between the authorities and responsibilities of school principals and increasing their autonomy” can contribute to the empowerment of school principals. However, acknowledging school principalship as a professional occupation based on a particular level of education and taking action to achieve this goal are prerequisites for school principal empowerment. Second, rather than inward-looking initiatives like the National Education Academy, which have a high likelihood of becoming politicized, education programs should be planned in collaboration with universities. Increasing the quantity of research conducted by non-governmental groups is the third strategy.

Anahtar Kelimeler

school principalship, professionalization, empowerment, Türkiye

Kaynakça

• Akçadağ, T. (2013). Okul yöneticilerinin bakış açılarıyla üst yönetimler: Sorunlar, beklentiler, çözüm önerileri ve yansımalar. International Journal of Human Sciences, 10(2), 379-399.
• Altuğ, D. (1997). Örgütsel davranış: Toplam kalite yönetimi anlayışı içinde. Haberal Eğitim Vakfı.
• Aslan, G. (2021). İlkokul ve ortaokulların hayati sorunları ve çözüm önerileri: Okul yöneticilerinin görüşlerine dayalı nitel bir analiz. Journal of Qualitative Research in Education, 25, 204-242.
• Bursalıoğlu, Z. (1987). Okul yönetiminde yeni yapı ve davranış (Genişletilmiş 7. Baskı). Pegem Yayınları.
• Çelik, V. (2002). Eğitim yöneticisi yetiştirme politikasına yön veren temel eğilimler. İçinde C. Elma ve Ş. Çınkır (Yay. Haz.), 21. Yüzyıl Eğitim Yöneticilerinin Yetiştirilmesi Sempozyumu Bildiri Kitabı (ss. 3-12). Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Yayını.
• Demirtaş, H. ve Özer, N. (2014). Okul müdürlerinin bakış açısıyla okul müdürlüğü. Kastamonu Eğitim Dergisi, 22(1), 1-24.
• ERG (2017). PISA 2015: Genel bulgular ve eğilimler. Eğitim Reformu Girişimi Yayını.
• İşleyen, Y. (2024). Okul yöneticilerinin yaşadığı sorunlarla ilgili araştırmaların incelenmesi (2014-2022). International QMX Journal, 3(2), 1209-1216.
• Karataş, H. (2022). Türkiye’de okul yöneticiliğinin açmazları. Okul Yönetimi, 1(1), 9-18.
• Karataş, İ. H. (2024). Yeni Öğretmenlik Meslek Kanunu teklifi ve Millî Eğitim Akademisi’nin kurulmasına dair. Okul Yönetimi, 4(1), 1-10.
• Kesmen, K., İşlek, Ö., Yılmaz, M. ve Aksu, F. F. (2023). Eğitim yönetimi alanında yüksek lisans yapmanın okul yönetimine etkileri: okul yöneticilerinin görüşlerine dayalı nitel bir analiz. Journal of Social, Humanities and Administrative Sciences, 9(70), 3817-3828.
• OECD (2016). PISA 2015 results (Volume II): Policies and practices for successful schools. OECD Publishing.
• OECD (2019). TALIS 2018 Results (Volume I): Teachers and school leaders as lifelong learners, TALIS. OECD Publishing.
• Öğretmenlik Mesleği Kanunu (2024). Öğretmenlik Mesleği Kanunu. Resmî Gazete, Kanun Numarası: 7528, Kabul Tarihi: 10.10.2024.
• Şahin, A. E. (1996). Okul müdürlerinin eylemleri planlayıp uygulamada karşılaştıkları engeller. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 5(5), 129-138.
• Şahin, İ., Akkaş, S., Yeşil, M., Dağlı, İ. ve Ertan, U. (2018). Okul müdürlerinin okul yönetimine ilişkin özerklik algısı. İçinde C. T. Uğurlu vd. (Edt.), Eğitim yönetimi araştırmaları (ss. 312-325). Cumhuriyet Üniversitesi Yayını.
• Şimşek, H. (2004). Eğitim yöneticilerinin yetiştirilmesi: Karşılaştırmalı örnekler ve Türkiye için öneriler. Çağdaş Eğitim Dergisi, 29(307), 13-21.
• TDK (2024). Büyük Türkçe Sözlük. https://sozluk.gov.tr/.
• Turan, S. ve Şişman, M. (2000). Okul yöneticileri için standartlar: Eğitim yöneticilerinin bilgi temelleri üzerine düşünceler. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 3(4), 68-87.
• Turan, S., Yıldırım, N., & Aydoğdu, E. (2012). Okul müdürlerinin kendi görevlerine ilişkin bakış açıları. Pegem Eğitim ve Öğretim Dergisi, 2(3), 63-76.
• Turgut, O. V. (2022). Eğitim yönetimi alanında lisansüstü eğitim alan mezunların eğitim yönetimi programına ilişkin görüşleri [Tezsiz yüksek lisans projesi]. Pamukkale Üniversitesi. Okul Yönetimi Dergisi – School Administration Journal 2024, 4(2) 110
• Yılmaz, K. (2015). Bir eğitim politikası sorunsalı: Yönetici seçme ve atama. İçinde K. Karakütük (Yay. Haz.), Eğitim ekonomisi ve planlaması alanına adanmış bir ömür: Prof. Dr. Mahmut Âdem'e 80. yaş armağanı (ss. 401-429). Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Yayını.
• Yılmaz, K. (2022). Teachers’ professional collaboration: Current status, barriers and suggestions. Ankara University Journal of Faculty of Educational Sciences, 55(3), 1005-1043. https://doi.org/10.30964/auebfd.1143251.
• Yılmaz-Fındık, L. (2015). PISA 2012 sonuçlarına göre okul liderliği ve okul özerkliğinin öğrenci başarısına etkisi [Yayımlanmamış Doktora Tezi]. Hacettepe Üniversitesi.